WCZESNE OBJAWY AUTYZMU

WCZESNE OBJAWY AUTYZMU

Jak nadać autyzmowi inny kierunek?

​Klara nie spała, nie jadła i nie mogła myśleć o niczym innym, tylko wciąż w uszach brzmiały jej słowa koleżanki: „A może Mikołaj ma autyzm?” Pamięta, że widziała w niej wówczas najgorszego wroga. Nie miała pojęcia,, jak ona  mogła nawet o tym pomyśleć. Przecież każde dziecko ma prawo rozwijać się w swoim tempie. Ale gdy emocje opadły. Klara zaczęła baczniej przyglądać się Mikusiowi.
 
Wiktoria, gdy tylko Antoś poszedł spać, wtuliła się w męża i ze smutkiem podzieliła się tym, co od dłuższego czasu było powodem jej ogromnego lęku. Widziała od paru miesięcy, że jej ukochany synek zachowuje się inaczej niż dzieci, których rozwój obserwowała przed laty. Pamiętała, jak rozwijało się sporo od niej młodsze rodzeństwo,  Z dnia na dzień docierało do niej, że zachowanie Antosia powinno budzić jej niepokój.
 
Gdy mama poszła z Basią na spacer, Marta postanowiła wyprasować zaległe pranie słuchając przy okazji audycji radiowej. I właśnie wtedy usłyszała rozmowę, która otworzyła jej oczy. Gdyby nie byłą jej świadkiem, być może długo jeszcze żyłaby w niewiedzy. Co prawda, czasami zastanawiała się dlaczego Basia… Tych pytań "dlaczego" od pewnego czasu było coraz więcej…
 
Mary Lynch Barbera w praktycznym przewodniku dla rodziców małych dzieci „Wczesne objawy autyzmu” wymienia  zachowania i objawy stanowiące sygnały alarmowe, które powinny być tzw. czerwonymi flagami dla rodziców, świadczącymi o ryzyku występowania autyzmu. Nie należy oczywiście, jak podkreśla autorka na stronach książki, wpadać w panikę i wyciągać pochopnych wniosków, ale podjąć odpowiednia kroki mające przede wszystkim pomóc dziecku.
 
Do zachowań i objawów, których nie należy bagatelizować należą:

1. Brak wskazywania palcem. Nie tylko ważne, by dziecko umiało wskazywać, ale również aby reagowało na gest wskazywania wykonywany przez inne osoby. Pamiętać jednak należy, że „niektóre osiemnastomiesięczne dzieci z autyzmem wskazują na różne przedmioty i osoby, tak więc chociaż  brak wskazywania jest alarmujący, nie wystarczy do postawienia diagnozy.
2. Opóźnienia w rozwoju mowy i języka. Zanim dziecko zacznie mówić, powinno uśmiechać się, głużyć i gaworzyć, kierując te dźwięki do osób dorosłych. W ten sposób zaczyna rozwijać się u niego język społeczny. Ograniczone gaworzenie, uśmiechanie się i zwracanie uwagi na ludzkie twarze może stanowić wczesny sygnał ostrzegawczy związany z autyzmem. Malutkie dzieci powinny także zacząć rozumieć język, którym posługuje się ich otoczenie. U małych dzieci z autyzmem bardzo częste jest opóźnienie mieszane, dotyczące i języka receptywnego, i języka ekspresywnego.  Niektóre dzieci wykształcają zdolność mówienia, ale taka mowa wydaje się dziwna i niefunkcjonalna.
3. Przesadne napady złości. Napady złości zdarzają się u wielu typowo rozwijających się dzieci, ale maluchy z autyzmem mają skłonność do nadmiernego ulegania takim atakom. Dzieje się tak przede wszystkim z powodu trudności w porozumiewaniu się. Gdy dziecko nie jest w stanie zakomunikować dorosłym, czego chce, zaczyna się frustrować, co kończy się atakiem złości. Nazwa ta jest określeniem względnym, które może oznaczać różne rzeczy dla różnych osób, przeważnie jednak dzieci w spektrum autyzmu marudzą, płaczą, krzyczą, rzucają się na ziemię, a nawet stają się agresywne. Niektóre rzucają przedmiotami, drą papier albo bazgrzą po ścianach – w świecie terapii jest to nazywane „niszczeniem własności”. Inne mogą nawet angażować się w zachowania autoagresywne, bijąc lub gryząc siebie.
4. Brak reakcji na imię. To kolejny sygnał alarmowy w odniesieniu do autyzmu. Gdy dzieci nie reagują na własne imię, początkowo uważa się je za niesłyszące, dopóki nie zareagują na inne dźwięki. W przypadku każdego opóźnienia w rozwoju mowy i języka ważne jest, aby wykluczyć problemy ze słuchem, ale większość maluchów z oznakami autyzmu żyje po prostu we własnym świecie i często „słyszy wybiórczo”.
5. Zabawa. Szukając sygnałów ostrzegawczych, przyglądam się również zachowaniom związanym z zabawą. Czy dziecko bawi się różnymi zabawkami? Czy też raczej skupia się na jednym przedmiocie lub zestawie przedmiotów, które musi mieć stale przy sobie? A może nieustannie zajmuje się tą samą zabawką, na przykład przez wiele minut lub godzin układa klocki lub ustawia autka w rządku?
6. Ograniczone, powtarzalne zachowania. Dziecko z autyzmem może wymachiwać dłońmi przed swoją twarzą, ustawiać różne przedmioty w rządkach, wprawiać je w ruch wirowy lub samo kręcić się w kółko.
7. Potrzeba niezmienności. Oznaką autyzmu może być potrzeba niezmienności – chęć jedzenia posiłków zawsze z tego samego talerza, zakładania codziennie tej samej koszulki albo maszerowania na plac zabaw zawsze tą samą trasą. Dzieci z autyzmem często źle znoszą zmiany. Zdarza się, że zmiana jest tak stresująca, że wywołuje atak złości.
8. Problemy sensoryczne. Dzieci z zaburzeniami sensorycznymi oraz dzieci z autyzmem bywają często nadmiernie lub niedostatecznie wrażliwe na bodźce sensoryczne. Niektóre przejawiają na przykład awersję do jaskrawego oświetlenia i przesadnie reagują na sygnały odbierane za pomocą zmysłu wzroku. Mogą też silnie reagować na dźwięki, zasłaniając uszy albo dostając napadów złości, gdy otacza je zbyt wielu ludzi lub panuje wokół nich zbyt duży hałas. Bywają również dzieci słabo reagujące na bodźce słuchowe, w tym także mowę. Niektóre dzieci nie tolerują cudzego dotyku. Reagują przesadnie na obecność metek w ubraniach, czyli na coś, czego większość z nas nawet nie zauważa. Inne maluchy reagują niedostatecznie na dotyk i potrzebują silnego nacisku fizycznego. Często podskakują albo szukają dodatkowej stymulacji sensorycznej, wbiegając w ściany lub wciskając się pomiędzy poduszki na kanapie. Problemy sensoryczne mogą ujawniać się także podczas jedzenia. Dzieci reagują na wygląd, kolor, smak, konsystencję i fakturę, aromat albo temperaturę różnych potraw. Reakcję u malucha może też wywołać fakt, że gotowe danie, takie jak makaron z sosem, wygląda inaczej w zależności od tego, przez którą firmę zostało wyprodukowane.
9. Opóźnienie rozwoju ruchowego i chodzenie na palcach. Badania pokazują, że przeciętnie dzieci z autyzmem zaczynają chodzić później od typowo rozwijających się dzieci, a niektóre z nich we wczesnym dzieciństwie chodzą na palcach. U dzieci z opóźnionym lub zaburzonym rozwojem występują także opóźnienia w rozwoju motoryki małej oraz trudności z planowaniem motorycznym, które mogą mieć wpływ na wiele umiejętności związanych z samodzielnością, takich jak zapinanie guzików w ubraniach oraz posługiwanie się przyborami kuchennymi.
10. Naśladowanie. Naśladowanie prostych czynności zaczyna się u dziecka już około ósmego miesiąca życia, a w wieku dwóch lat większość dzieci naśladuje dosłownie wszystko. W ten sposób zwykle rozwija ją się język i zabawa. U niemal wszystkich dzieci z autyzmem poddawanych przeze mnie terapii występowało duże opóźnienie w obszarze naśladowania.*

Rodzice, którzy zauważą u swojego dziecko niepokojące zachowania, powinni sami podjąć odpowiednie kroki, aby wspierać rozwój dziecka. Daje to szansę na wdrożenia właściwych działań. Rodzicom dzieci z autyzmem wychodzi naprzeciw Mary Lynch Barbera, która pokazuje, jak wprowadzić odpowiednie kroki poprzez dostarczenie szczegółowych instrukcji i praktycznych wskazówek. A jej metoda TAA, którą dokładnie opisuje w książce "Wczesne objawy autyzmu. Praktyczny przewodnik dla rodziców małych dzieci.", umożliwia odpowiednią stymulację rozwoju dziecka, jego umiejętności społecznych i komunikacyjnych, rozwiązywanie problemów ze snem oraz jedzeniem, a także przeprowadzenie treningu czystości.
 
„Twoje dziecko ma tylko jedno życie, ale to samo dotyczy ciebie i wszystkich członków twojej rodziny. To jest maraton, a nie sprint. Często mówię, że takie życie przypomina jazdę kolejką górską, z nieoczekiwanymi zwrotami akcji, nie zapomnij zatem zadbać też o siebie. Możesz mi jeszcze nie wierzyć, ale gdy staniesz się kapitanem tego statku i zaczniesz nadawać autyzmowi (lub jego oznakom) inny kierunek, w pozytywnym sensie zmienisz nie tylko życie swojego dziecka, ale również swoje.
To nie jest książka, którą chciałoby się komuś pożyczać albo oddać w prezencie, ponieważ najprawdopodobniej będziesz musiała ponownie przeczytać wybrane rozdziały lub fragmenty, gdy twoje dziecko będzie się uczyć i rozwijać. To, co przeczytałaś, być może pomogło ci wydostać się z dziury, w którą wpadłaś, albo znaleźć się w jednej czwartej drogi na szczyt. Miejmy nadzieję, że mniej się boisz, gdy dostrzegasz nad sobą czystsze niebo.”*

*Fragmenty i cytaty pochodzą z książki M.L.Barbera "Wczesne objawy autyzmu", Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
** Dziękujemy Wydawnictwu Uniwersytetu Jagiellońskiego za możliwość zareklamowania tej wartościowej książki.

POLECAMY: 

KUPISZ TUTAJ>>

NOWOŚĆ! 

M. L. Barbera

"Wczesne objawy autyzmu.
Praktyczny przewodnik dla rodziców małych dzieci."

Tłumaczenie: A. Kasprzyk
Redakcja naukowa: dr Z. Domasiewicz

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego

PREMIERA ODBYŁA SIĘ 20 WRZEŚNIA 2024!