Pomimo tego, że mamy dopiero poniedziałek i powinniśmy mieć dużo siły po weekendzie, już dziś zaczynamy podsuwać Wam pomysły jak wpłynąć na samego siebie i poradzić sobie ze stresem, złością, gniewem. Jak się uspokoić. Może przyda się, jeśli nie na dziś, to na nadchodzące dni.

Wyobraźcie sobie, że stanęliście w korku. Spieszycie się strasznie. Dziecko, które siedzi na tylnym siedzeniu spóźni się do szkoły, Wy – do pracy, a Wasz szef tego nie toleruje (sam przychodzi zawsze 15 minut wcześniej), na premię nie ma co liczyć. Minuty wloką się niemiłosiernie. Minęło już 5 minut a posunęliście się zaledwie o kilka metrów. Zaczynacie się złościć, powoli złość przechodzi w gniew, bo absolutnie nie macie wpływu na sytuację wokół. Jesteście zblokowani ze wszystkich stron. Patrzycie obok i widzicie jak kierowca w sąsiednim samochodzie z trudem powstrzymuje krzyk, bębni palcami po kierownicy, niektórzy zaczynają trąbić. Czy warto się denerwować? Może lepiej „wyluzować” i odzyskać spokój na resztę dnia a może i tygodnia? Ci, którzy lepiej reagują na stres, lepiej sobie z nim radzą są zdrowsi (pisałyśmy o tym m.in. w poście „Trafiony – zatopiony. Jaka osobowość „przyciąga” raka?”).

Usiądź wygodnie, postaraj się rozluźnić ciało (zauważyliście jak mocno w takich sytuacjach ściskamy kierownicę lub pięści?). Zamknij oczy i przypomnij sobie miejsce, które uwielbiasz, sytuację, w której zawsze jesteś spokojny, zrelaksowany, szczęśliwy. Dla jednych będzie to wylegiwanie się latem na plaży, dla innych chodzenie boso po trawie, czy wycieczka w górach. Teraz wyobraź sobie siebie w tej sytuacji, przypomnij sobie ze szczegółami, co wówczas widzisz, słyszysz. Poczuj wszystko: zapachy, widoki, dźwięki. Jeśli jest to plaża: poczuj gorące słońce muskające Twoje ciało, ciepły, rozgrzany piasek, który przesypujesz palcami. Lekką bryzę od morza, która rozwiewa Ci nieco włosy, ale jest to przyjemne uczucie. Zapach lata unoszący się w powietrzu i jodu, który wdychasz. Gdy zsuwasz na nos przeciwsłoneczne okulary, na tle słońca widzisz przelatującą mewę. Czujesz się spokojny i głęboko zrelaksowany. Ciesz się tą chwilą!

Wojtek sącząc sok, ze smutkiem patrzył na przyjaciela. Sam sobie się dziwił, że coś w nim pękło. Nie dawał już rady. Silny mężczyzna też ma granice wytrzymałości. „Kochałem ją. Świata poza nią nie widziałem…”

Kinga urodziła się w siódmym miesiącu. Z racji swojego wcześniactwa i zagrożenia życia przez okres dzieciństwa była trzymana pod „parasolem ochronnym”. Była maleńka i rodzice na nią chuchali, by tylko przeżyła. Przeżyła, ale przez kolejne lata jej życia była traktowana w sposób szczególny. Postępowali z nią jak z lalką z porcelany. Wyręczali na każdym kroku, nadskakiwali, chronili. W wieku nastu lat było za późno, by wprowadzać zasady wychowawcze, stawiać granice. Oni niczego nie potrafili od niej wyegzekwować. Była uparta. Robiła im na przekór, wyczuwając doskonale ich brak konsekwencji.

W szkole nauczyciele zauważyli, ze dziewczynka za wszelka cenę chce zwrócić na siebie uwagę. Ubierała się w wyzywający sposób. Nie pomagały kary, prośby, groźby. Rodzice byli bezsilni. Kinga bardzo emocjonalnie reagowała na niepowodzenia, nie potrafiła trzymać na wodzy emocji. A przy tym robiła wszystko, by zwrócić na siebie uwagę i zaimponować, niestety w negatywny sposób swoim rówieśnikom.

Taki liberalny styl wychowania, pozbawiony granic spowodował u Kingi brak poczucia bezpieczeństwa, brakowało jej poczucia własnej wartości,  była nieodporna na stres i sytuacje trudne. W szkole była spłoszonym stworzonkiem, sfrustrowanym, szukającym oparcia i akceptacji w otoczeniu. Nie wierzyła w siebie, dlatego nieudolnie próbowała zwrócić na siebie uwagę.

Wojtka poznała przez kolegę z klasy. To było jak uderzenie pioruna. Nie wierzyła, że taki facet może na nią zwrócić uwagę. Nie mogła śnić o tym w najpiękniejszym śnie. Grała, ale do gry była przyzwyczajona. Próbowała stać się subtelną, grzeczną dziewczyną. Wojtek był starszy, czuła w nim siłę i oparcie, którego tak bardzo jej brakowało.

„Przed ślubem dwa razy zauważyłem, że nadużywa alkoholu. Była najpierw wesoła, a następnie się awanturowała. Były rozmowy. Zagroziłem, że odejdę, ale nie potrafiłem. Tłumaczyłem sobie, że może ślub, emocje… Miesiąc po ślubie zaczęła wychodzić na spotkania z koleżankami i przychodziła pijana.  Potem  upijała się w domu, podczas mojej nieobecności. Prośby, błagania nie były dla niej istotne. Kiedy zamykałem drzwi, potrafiła uciekać przez balkon i  wracała nad ranem. Szukałem jej całe noce."

Dziecko wychowane w takim domu jak Kingi w dorosłym życiu narażone jest na negatywny wpływ otoczenia, gdyż za wszelką cenę stara się zyskać aprobatę innych, nie zawsze wartościowych ludzi i jest predysponowane do uzależnienia się na przykład od alkoholu. Przekonanie bowiem o autonomicznej wartości własnej osoby i  oczekiwanie jego potwierdzenia ze strony innych ludzi i od samego siebie jest fundamentalną potrzebą człowieka.

Kindze brakowało wiary w swoje możliwości, podporządkowywała się i była zależna od opinii innych. Jej obraz samej siebie, w którym była duża rozbieżność między ja realnym a ja idealnym były typowe dla osób uzależnionych. Ludzie ci różnią się od osób zdrowych między innymi tym, iż wątpią w swoje możliwości i czują się mniej kompetentni w kontaktach interpersonalnych.

Kinga, która początkowo piła, by zrobić dobre wrażenie, powoli zaczęła tracić wewnętrzną wolność, gdyż do normalnego funkcjonowania zaczęło brakować jej alkoholu. Była sfrustrowana, gdy nie mogła się napić. Powoli traciła kontrolę, nie zdając sobie sprawy z wagi problemu. Zaprzeczała, iż nie jest alkoholiczką. Jest to postawa typowa dla osób pijących. Wszyscy wokół widzą ich problem, natomiast oni sami uważają, iż mają nad swoim życiem pełną kontrolę. Nie dostrzegają, iż podporządkowują się  alkoholowi, który staje się panem ich życia, który sprawia, iż ich myśli krążą wokół jednego problemu - co zrobić, aby się napić.

„Gdyby Kinga nie piła, nie byłoby problemów. Jak była trzeźwa, nie była złym człowiekiem, była dobra. Jak wypiła, to była nie ta sama osoba, którą znałem i kochałem. Pod wpływem alkoholu stawała się człowiekiem śmiałym, bez zahamowań, kłamliwym, impulsywnym, a nawet agresywnym. Zaczęła  wyrzucać mnie z domu nocą, kiedy byłem już w piżamie."

Kingę charakteryzowała labilność emocjonalna, nieprzystosowanie i chęć zwracania na siebie uwagi. Można powiedzieć, że nastąpił efekt „błędnego koła.” Alkohol w pewnym sensie był lekarstwem na frustrację wynikającą z niezaspokojonej potrzeby własnej wartości, znaczenia. Pijąc, zaczęła stawać się człowiekiem, który traci szacunek, akceptację i miłość w oczach ludzi znaczących, a tym samym siebie zaczęła postrzegać w sposób negatywny. Nie czując się z tym dobrze, popadała w nastroje depresyjne, a to z kolei zrodziło w niej kolejne frustracje, na które najlepszym w jej rozumieniu lekarstwem było picie. Alkohol stał się sposobem na życie, a wyjść z tej spirali nie było łatwo. Pomimo wielkiej miłości Wojtka.


Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.

POWIĄZANE POSTY:

"Czy zdrada męskie ma imię?"
"Granice miłości"

 

Guz w płucach. Dla Pawła – gdy tylko to usłyszał – brzmiało jak wyrok. Czuł się młody, zdrowy. Skończył dopiero 35 lat. Wykryli go w czasie rutynowych badań w pracy. Paweł wykupił pracownikom swojej pracowni architektonicznej abonament w centrum medycznym. Sam też z niego korzystał od czasu do czasu. Nie chciał zwolnień, chorób, problemów.
Rentgen wykazał guza. On i nowotwór? Najpierw to do niego nie dotarło, potem przestraszył się nie na żarty.
 
W dzieciństwie był samotnikiem. Jego mama wróciła praktycznie zaraz po porodzie do pracy. Takie były czasy. Najpierw miał nianie, które zmieniały się jak w kalejdoskopie, potem żłobek, przedszkole. Mama była raczej zimną i oschłą kobietą. Nigdy nie udało mu się nawiązać z nią bliskiej relacji. Czuł się zawsze niepotrzebny, zostawiony sam sobie. Oczywiście miał wszystko, co potrzeba: swój pokój, fajne zabawki i ciuchy, ale czy miał to co najważniejsze – miłość najważniejszej w życiu osoby? Nie był przekonany. Potem dowiedział się, że jego narodziny pokrzyżowały jego mamie plany zawodowe. Miała właśnie awansować, gdy urodził się Paweł. Mimo, że wróciła do pracy, stanowisko było już zajęte. Zaczęli już inaczej na nią patrzyć, nie jak na super-pracownika, ale jak na kobietę. Może przecież urodzić jeszcze jedno dziecko. Dzieci będą chorować. Nie będzie jej w pracy, nie będzie się tak angażować jak mężczyzna. Pięła się w górę, ale wolno, szybciej niż koleżanki, ale z większym trudem i wysiłkiem niż mężczyźni.

Paweł nie miał zbyt wielu kolegów. Starał się wszystko wykonywać jak najlepiej, być perfekcyjnym w każdym calu, może podświadomie myślał, że tak zaskarbi sobie miłość matki? Najlepszy uczeń, zwycięzca zawodów szachowych. Nie miał chyba prawdziwych przyjaciół i w sumie tak organizował sobie czas, aby tego czasu na bliskie relacje z innymi nie mieć.
Skończył architekturę z wyróżnieniem. Czy to go interesowało, czy było to marzeniem rodziców? Sam nie wie. Pojechał na staż zagranicę i po powrocie otworzył swoją własną pracownię architektoniczną. Na początku było ciężko, ale dość szybko zdobył renomę i po 8 latach jego firma należała do liczących się na rynku.

*Z kobietami, a wcześniej z dziewczynami, nie za bardzo mu się wiodło. Z pierwszą dziewczyną jakoś mu się nie układało, ale ponieważ sam nie wiedział, czy naprawdę ją kocha, rozstanie nie bolało. Z Kasią – z którą zaplanowali już ślub – było gorzej. Był strasznie zakochany, wreszcie poczuł to, czego nie doświadczył nigdy wcześniej. To była prawdziwa miłość – tak uważał. Byli ze sobą już dwa lata, data ślubu umówiona, wszystko przygotowane. Dwa tygodnie przed ślubem Kasia odeszła do innego.
Ból i rozczarowanie zwaliły Pawła dosłownie z nóg. Potworny stres, nieprzespane noce, był bliski myśli samobójczych. Skończyło się na lekach od psychiatry. I kilka miesięcy po tych wydarzeniach – rutynowe badania w klinice – wykazały to, co wykazały…
 
Badania pokazują, że określony typy osobowości (w tym sposoby radzenia sobie ze stresem) mają skłonność do zachorowania na pewne typu chorób. Prawdopodobieństwo zachorowania jest u nich wyższe. I tak dla przykładu osobowość typu A to pacjenci „sercowi” (choroby układu krążenia), choroba wrzodowa koreluje z typem D, zaś dla chorych na nowotwory stworzono typ C*.
 
Ludzie z tym typem osobowości nigdy nie czuli się szczęśliwie w okresie dzieciństwa – czy mieli do tego powody, czy nie. Doktor Lawrence Le Shan, amerykański psycholog, pionier psychoterapii osób chorujących na nowotwory, twierdzi, że przyczyną powstania takiej osobowości może być odrzucenie przez rodzica (strata), które powoduje poczucie krzywdy, opuszczenia, samotność, a później lęk i przekonanie, że bliskie relacje z innymi przynoszą ból i rozczarowanie. Ich rodzice mogli być chłodni, zdystansowani i wymagający, ale mogli też przejawiać skłonność do przemocy, czy irytacji. U takich dzieci rozwijało się poczucie słabości i niskiej wartości. Potem, aby zaskarbić sobie miłość, gotowe były robić wszystko, czego od nich oczekiwano, zamiast podążać za swoimi naturalnymi potrzebami. Mają głębokie poczucie winy, poczucie opuszczenia i samotności. Rzadko wpadają w gniew, unikają konfliktów i odsuwają swoje aspiracje na drugi plan, czasem przez całe życie. Nie mają swobody w kontaktach, ukrywają się za fasadą łagodnej dobroci. Związki, które tworzą są powierzchowne i niestałe. Długo chowają urazę i z trudem wybaczają innym.

Aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa przesadnie rozwijają i inwestują w jeden aspekt swojego życia. Może to być np. małżeństwo, dzieci, czy kariera zawodowa. Jednak, gdy nagle ich „inwestycja” staje się zagrożona – np. ze względu na rozwód, wyjście dzieci z domu, czy bankructwo – dziecięcy żal powraca. Często potęguje go poczucie, że niezależnie co się zrobi, nie uniknie się cierpienia. Wtórna trauma powoduje wrażenie bezradności, rozpaczy i opuszczenia.
Inne cechy osobowości, które bardzo często można zaobserwować u wielu chorych na oddziałach onkologicznych to: większa skłonność do poświęcania się dla innych, chowanie emocji, niekonfliktowość, altruizm.
 
Wracając do wtórnej traumy, to właśnie w niej doszukuje się mechanizmu wyzwalającego nowotwory. Silny stres destabilizuje pracę układu immunologicznego, który wówczas dopuszcza do tworzenia się komórek nowotworowych, zamiast je niszczyć. W książce dr D. Servana-Schreibera** w kontekście owej wtórnej traumy pojawia się określenie „trafiony-zatopiony” nawiązujące do dziecięcej gry w statki. Pierwszą ranę, jakiej doświadczyła osoba w dzieciństwie, była w stanie przeżyć, ale gdy następuje drugie „trafienie” w to samo miejsce – cała konstrukcja psychiczna i fizyczna - może runąć. Co właśnie przytrafiło się Pawłowi.

Paweł powoli otrząsał się z informacji o chorobie. Pomogły mu sesje u psychologa, pomogła nawet mama, która postawiona w tak krytycznej sytuacji - zaczęła wspierać syna jak nigdy dotąd. Paweł zdecydował: "Nie chcę umierać". I to był pierwszy bardzo ważny krok - rozpoczął walkę. Nadzieję na wyzdrowienie - której kurczowo się uchwycił - dał mu jeden z kolegów - lekarz. Opowiedział mu o pewnym eksperymencie na szczurach**, w którym poradzenie sobie ze stresem i uzyskanie kontroli nad sytaucją zwiększało szanse na wyzrowienie, zaś bezradność i rozpacz sprzyjały rozwojowi nowotworu. Szczury podzielono na 3 grupy. Wszystkim wstrzyknięto taką ilość komórek rakowych, która wywołuje śmierć w 50% przypadków. Jedna grupa szczurów była grupą kontrolą (A) – nie oddziaływano na nią w jakikolwiek sposób. Dwie pozostałe - poddawano lekkim wstrząsom elektrycznym, z tą różnicą, że w jednej grupie (B) szczury nie miały żadnego wpływu na to, kiedy te wstrząsy otrzymują i nie mogły im zapobiec, a w ostatniej grupie (C) – szczury mogły unikać wstrząsów, ucząc się naciskania odpowiedniej dźwigni. Okazało się, że w grupie kontrolnej po miesiącu przeżyło 50% zwierząt, w grupie B, która nie miała możliwości uniknięcia wstrząsów tylko 23% pokonało nowotwór, a w ostatniej grupie (C), która miała kontrolę nad sytuacją i mogła unikać wstrząsów - przeżyło aż 63% szczurów (jednak 27% w tej samej sytuacji zmarło). Pokazuje to więc, że nawet nie sam stres (owe wstrząsy), którego nie szczędzi nam życie - sprzyja rozwojowi choroby, ale poczucie kontroli nad sytuacją. Bezradność niewątpliwie przyspieszyła rozwój raka.
 
Nie popadajcie jednak w przerażenie, jeśli jakieś z cech osobowości odnaleźliście u siebie. Przed wszystkim kilka cech nie oznacza, że macie osobowość danego typu. Poza tym posiadanie określonej osobowości nie jest równoznaczne z zachorowaniem na daną chorobę, jedynie zwiększa prawdopodobieństwo jej wystąpienia. Stanowi swego rodzaju „skłonność” do zachorowania. I jest tylko jednym z czynników. Na powstanie choroby wpływa ich bowiem wiele: od genetyki zaczynając, poprzez środowisko, na stylu życia kończąc. O ile osobowości nie możemy zmienić, to już nasze zachowania i sposoby reagowania – tak. Jesteśmy panami swojego losu i musimy tylko podjąć decyzję, że chcemy się zmienić! Tak jak Paweł. Stresu w codziennym naszym życiu coraz więcej, więc dobre mechanizmy radzenia sobie z nim, nawet w sytuacji „trafiony – zatopiony”, są ważne.
 
* jest wiele badań potwierdzających związki osobowości i zachorowań, ale są też takie, które tak ścisłej korelacji nie wykazały
** D. Servan-Schreiber „Antyrak. Nowy styl życia”, Albatros 2015
​
Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
​
​

Każdy z nas ma swoje sposoby, aby wpłynąć na innych i osiągnąć swój cel. Można być niezwykle miłym i uprzejmym, "bratem-łatą", dogadzać na różne sposoby, możemy też spełniać wszystkie prośby i zachcianki innych, aby się im przypodobać. Wreszcie można też przez "żołądek do serca". Każdy z nas ma "swoje sposoby" w pogotowiu. Inni ludzie łatwiej przyjmą od nas niepomyślne informacje, gdy sami będą czuli się szczęśliwi, zadowoleni, zaspokojeni i... najedzeni. 

Czy Waszym zdaniem bohaterka dobrze poradziła sobie w tej sytuacji?:-)

Pamiętacie Izę z postu „A miało by tak pięknie”?  Bezgranicznie zaufała  mężczyźnie, który był dla niej autorytetem. Zadziała zasada Cialdiniego, według której człowiek jest gotowy ulec wpływowi drugiego człowieka ze względu na to, że jest to osoba wiarygodna: "Jeśli uważam, że jesteś autorytetem, chętniej spełnię Twoją prośbę".

Niestety w wielu sytuacjach można wpaść w pułapkę autorytetu, gdyż osoby będące ekspertami w określonej dziedzinie nie muszą być ekspertami w innych dziedzinach. A my nieświadomie tak uważamy.
Kolejna sprawa to przypisywanie osobie, która w naszych oczach uchodzi za autorytet, szeregu innych pozytywnych cech, które  niekoniecznie muszą iść w parze z jej wiedzą i kompetencjami. Lekarz nie musi być ekspertem w dziedzinie prawa, a prawnik osobą, która jest wzorem moralności. Ale dobrze wiemy, że w takie pułapki wpadliśmy niejeden raz. Opowiadali o tym chociażby aktorzy odgrywający rolę lekarzy, którzy byli proszeni w życiu realnym o konsultacje w sprawie chorób, o których wiedzieli tyle, co inni śmiertelnicy :)

​Mówiłyśmy już o tym, że jeśli coś jest nam ograniczane, zabraniane zyskuje u nas podświadomie niesamowitą wartość. Dziś o związkach i miłości, która kwitnie, gdy ma przeciwników i obumiera, gdy zakazy i przeszkody – znikają.

Wszyscy pamiętamy szekspirowskiego Romea i Julię – dwie młode osoby z dwóch zwaśnionych rodów, których miłości przeciwne były obie rodziny. Im bardziej krewni zabraniali, tym bardziej młodzi się kochali. Działała reguła niedostępności, która objawiła się poprzez zakaz, ciekawość, tajemniczość, nieosiągalność. Im bardziej naciskano na zerwanie ich związku, tym bardziej oni się temu opierali i nie zgadzali. Dla nich skończyło się to tragicznie, ale znane są współcześnie takie miłosne związki. Rodzice, czy szerzej rodzina nie akceptują partnera – przyszłego męża, żony swojego dziecka i dają temu ewidentny wyraz. Kłótnie, zakazy - a w tym czasie młodzi silnie oponują przed zerwaniem. Zakaz spotkań zakochanych cementuje ich związek. Na przekór wszystkim i wszystkiemu. Potocznie mówimy, że „zakazany owoc smakuje najlepiej”.

​Bo to co reglamentowane ma dla nas niesamowitą wartość, staje się cenne, żeby nie powiedzieć bezcenne. Młodzi dążą do odzyskania wolności decydowania, którą tracą, gdy jest coś im narzucane, zakazywane. Miłość więc kwitnie, gdy piętrzą się przeszkody, reguła niedostępności silnie działa. W takiej sytuacji nie widzimy wad partnera, jego słabych stron, gloryfikujemy go przesadnie. Im bardziej atakują, tym bardziej go bronimy. 

Natomiast gdy przeszkody znikają, rodzina przyzwyczaja się do związku lub poddaje się i przestaje oponować – związek często się rozpada. Zaczyna działać reguła „odwróconej niedostępności”, bo to, co powszechnie dostępne, bez ograniczeń, limitów, do woli – traci na wartości, przestaje być dla nas tak cenne i pożądane. Nagle ukochana osoba przestaje być tak atrakcyjna, wyjątkowa i pożądana. Przestaje działać, to co ich spajało – reguła niedostępności i ich związek rozbija zasada odwróconej niedostępności.

​Czy widzieliście kiedyś efekt Romea i Julii wśród znanych Wam par? Czy może dotknął też kiedyś Was osobiście? Tylko czy była to miłość, czy też fatalne zauroczenie, które przewrotnie umacniał wpływ społeczny?

„Niestety tego numeru butów już nie ma...” Znacie uczucie, które towarzyszy tym słowom?  Buty, nad kupnem których jeszcze pięć minut temu się zastanawiałyśmy, nagle zyskują na atrakcyjności. Zrobiłybyśmy wszystko, aby ekspedientka wykopała spod ziemi pudełko z pasującą nam parą. W tym wypadku działa jedna z zasad wywierania wpływu opisana przez Cialdiniego, a mianowicie zasada  niedostępności.

Od dawna wiadomo, że zakazany owoc smakuje najlepiej. To, co niedostępne jest najbardziej intrygujące, fascynujące, interesujące. Przeceniamy jego wartość, bo nie mamy tego na wyciągnięcie ręki. Osoby żyjące w czasach PRL-u  do dzisiejszego dnia mając do wybory jabłka i pomarańcze, wybiorą pomarańcze, bo to był towar, który kojarzył im się z luksusem.  Cytrusy były deficytowe, dostępne w czasach komuny jedynie na Boże Narodzenie.

Im większego wysiłku i zaangażowania wymaga dobro, tym jego wartość w naszych oczach jest wyższa.  Mówi się, że wartość rośnie wraz z poziomem niedostępności.
Podobnie działa ta zasada w relacjach międzyludzkich.  Osoby trudne do zdobycia bądź niedostępne, np. żonaci mężczyźni, zamężne kobiety są bardziej pociągające. Niestety często są to osoby umiejące wykorzystać  swoją „wartość”, o czym pisałyśmy w poście „Ja nie chcę kochać” i manipulują swoimi naiwnymi  ofiarami.
 
 

Ewa raz jeszcze ze łzami w oczach czytała treść maila. „Jaka ja byłam głupia! Jaka naiwna!”  Zawsze postrzegana jako osoba niedostępna i być może przez to otoczona grupą dobijających się do jej serca mężczyzn. „Być może działała ta nieszczęsna zasada niedostępności” – pomyślała.  Dzisiaj tę zasadę doskonale zrozumiała, bo sama wpadła w jej pułapkę. Przez wiele lat samotność jej nie doskwierała. Psycholog tłumaczył, że nigdy nie przeżyła do końca żałoby po Karolu. Pozostał  w jej sercu  i tym samym nie zrobił  miejsca  dla kolejnego mężczyzny, do czasu… Wzrok Ewy znów padł na ekran komputera.

„A więc od początku. Kiedy pierwszy raz rozmawiałem z Tobą w windzie, właściwie byłaś jedynie koleżanką z biura, ale kiedy podeszłaś, prosząc mnie o konsultację, okazało się, że widzę w Tobie interesującą kobietę. Nie wiem, czy myślałem już wówczas o czymś więcej niż o zwykłej znajomości, ale chyba musiałem myśleć, proponując niezobowiązującą kawę. Kiedy zgodziłaś się, potraktowałem to jako naturalną zachętę. Pierwsze spotkania faktycznie sprawiły, że zaczęłaś mnie fascynować jako kobieta, a im bardziej stawiałaś ostre warunki, mówiłaś o barierach i granicach, których nie można przejść i przekroczyć, tym bardziej moja męska ambicja nakazywała mi spróbować  Cię zdobyć. Co jak wiesz, w jakiś sposób się stało. Na podstawie tego, co mówiłaś, wiedziałem, że być może nigdy nie pójdziemy do łóżka, ale mimo to chciałem spróbować.  Czy myślałem wówczas o czymś poza seksem? Chyba nie…”

Mój Boże! Pamięta, jak broniła się przed tą znajomością, a potem przed uczuciem? Ewa przypominała sobie obrazy z ostatnich miesięcy. Przed oczyma miała wysokiego bruneta, który pracował w sąsiednim dziale. Pamięta, jak zdziwiła ją propozycja rzucona w windzie. „Może jakaś kawka po pracy?”  Takich propozycji jak ta miała na pęczki,  w związku z czym pamięta, że uśmiechnęła się i potraktowała słowa kolegi jako żart. Miesiąc później, gdy przełożony poprosił, aby skonsultowała z Danielem plan, nad którym pracowała, zobaczyła w jego oczach nieskrywaną radość. Wówczas pojawiła się kolejna propozycja i tym razem nie odmówiła. Dlaczego? Może zadziałała zasada wzajemności.  Skoro przyszła z prośbą i on wyświadczył jej przysługę, źle by się czuła, odmawiając. Poszła… I tak się zaczęło. Niezobowiązująca kawa, podczas której Daniel sam zaczął opowiadać o swoim nieudanym małżeństwie, o związku, który był tylko  formalnością, bo wspólne zobowiązania, kredyt…  A w sercu pustka, smutek, żal…
 
„Moje argumenty, wnioski skupiały się właściwe na tym, aby przekonać Cię, że warto poznać się bliżej i być może dlatego mówiłem o tym, że czasami w życiu człowieka są takie chwile, kiedy czuje się nieszczęśliwy, niekochany, niedopieszczony. Na pewno część z tych argumentów była prawdziwa, ale wiesz jak to jest w małżeństwie, czasami jest lepiej, innym razem jest mały kryzys, po którym następuje znowu super-okres i tak na zmianę i tak w kółko. Jak każdy miewam chwile, kiedy coś bym zmienił, ale patrząc obiektywnie, to, co uzyskałem w swoim życiu, co zdobyłem, biorąc pod uwagę rodzinę i pozycję, nie mam czego żałować, a właściwe mogę być tylko z tego dumny. Żona, której bezgranicznie ufam, wspaniałe dzieci. Czego jeszcze chcieć? I czasami myślę sobie, dlaczego chcę to zepsuć? A  za chwilę znowu robię coś nierozsądnego i tak widzę dziś naszą znajomość. Powiedziałem Ci, że w pewnym momencie zacząłem zadawać sobie pytanie - po co mi to ryzyko? Czy mogę być szczęśliwszy? Zapewne myślisz teraz, że od samego początku myślałem tak samo i mówiłaś o tym, wiem. Ale kiedy byłem z Tobą, nie docierało to do mnie. Rozmawialiśmy kiedyś o miłości, o tym, że nie kochałem. Nie powiedziałem Ci jednak,  że ja nie chcę kochać, ja nie chcę się zakochiwać i zrobię wszystko, aby nigdy do tego nie doszło".

Jaka ja byłam głupia? On nie chciał kochać, wciągając mnie w ocean uczucia. Z premedytacją manipulując, igrał moimi uczuciami. Rozkochał… Dlaczego zaufałam?  A może to, co było przeszkodą, tak naprawdę spowodowało, że dała się porwać w tę grę? Być może zasada niedostępności - żonaty mężczyzna - spowodowała, że był atrakcyjny, bo smakował jak zakazany owoc.

Tekst na ekranie rozmazywał się. Ocierała ściekające z policzków łzy. Ale żal mogła mieć tylko do siebie samej.

„Wiem, że z pewnością chcesz mi jeszcze wiele powiedzieć i napisać. Wiem, że to co napisałem w wielu miejscach jest być może dla Ciebie niejasne i powiesz lub napiszesz, że myślałaś zupełnie inaczej. Wiem, że tak jest, ale dalsza pisanina niczego nie zmieni. Od jakiegoś czasu boję się, aby ktoś nie zauważył jakiegoś maila w mojej poczcie, bo czasami zostawiam komputer otwarty na stole, a jak pisałem, mam zbyt wiele do stracenia. Być może napisałem coś zbyt szczerze, być może coś Cię zabolało. Przepraszam za to, nigdy nie chciałem, abyś cierpiała i nie chcę, aby tak było. Czy możemy zostać przyjaciółmi? Może tak, a może dobrymi znajomymi? Nie chcę jednak szukać pretekstu, czy możliwości do spotkania. Jeśli się spotkamy, to mam nadzieję, że będziemy umieli rozmawiać normalnie jak znajomi. Pomimo tego co napisałem, dalej pragnę Cię jako kobiety, ale to są pragnienia, których nie będę się starał zrealizować …. Wiem, że tak będzie lepiej. Całuję i trzymam kciuki, abyś wróciła do równowagi i zwykłego codziennego szczęścia. ”

Historia Ewy to zapewne historia wielu kobiet, które świadomie dają się złapać w związki od początku skazane na klęskę.  Niejeden żonaty mężczyzna wykorzystuje naiwność młodych kobiet, które z grupy wolnych i cudownych mężczyzn rezygnują i  idą za… no właśnie za tymi, którzy są zakazanym owocem, a on smakuje  najlepiej, ale tylko do czasu. A może jest to kwestia wyjątkowego przyciągania nas przez tak zwanych „niegrzecznych chłopców” i ”femme fatale”, o czym pisałyśmy w poście „Pożądanie, feromony, femme fatale”?

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.

POWIĄZANE POSTY:

"Mistrz manipulacji"
"Pożądanie"
 

Pogoda była okropna. Niebo czarne od chmur, deszcz zacinał, wiatr wiał tak, że nie można było otworzyć parasola, aby ochronić się przed kroplami zacinającego deszczu. Do tego zimno. „I psa z domu w taką pogodę nie wygonisz” – mówimy tak czasami. I to był właśnie jeden z takich okropnych listopadowych dni.  Wtedy w osiedlowym sklepiku spotkałam Gosię – naszą sąsiadkę. Wyszłyśmy razem na ten świat ogarnięty wichurą i rozpoczynającą się burzą. Gosia otworzyła drzwi, zrobiła pierwszy krok i z lekkim uśmiechem powiedziała bardzo wiarygodnie i przekonywająco ”Życie jest piękne!”.  Nie ukrywam w pierwszym momencie zszokowało mnie to. Sprzeczność między otaczającym nas światem a opinią Gosi była drastyczna. Ale co ważne, a czego jeszcze nie powiedziałam: Gosia na głowie – jak się domyślam  bezwłosej – miała rodzaj chusty, turbana. Chorowała na nowotwór. Miała przerzuty i trójkę dość małych dzieci w domu.

Stałam przez moment nie wiedząc, co powiedzieć. Bo jak naprawdę można to skomentować? Dla mnie to był kolejny pracowity dzień, w kołowrocie obowiązków, zabiegania i kiepską pogodą, od której wszystkiego się odechciewało. A przede mną stała wychudzona kobieta, bez makijażu, z chustą na głowie, z dość radosnym – jak na okoliczności – wyrazem twarzy, która na pewno bardzo chciała żyć i miała dla kogo. Wszystko, co powiedziałabym wydawało mi się nie na miejscu. W końcu nie odniosłam się do jej słów, choć mocno mnie dotknęły.Przeszłyśmy kawałek rozmawiając o jakichś mało istotnych sprawach. Cały dzień robiąc wszystkie zaplanowane rzeczy z listy, pamiętałam jej słowa „Życie jest piękne”. Normalnie narzekałabym, realizując połowę spraw, przy drugiej połowie - byłabym zdenerwowana, albo nieco wściekła. No i do tego nastrój psułaby mi ta paskudna pogoda. Tego dnia było jednak inaczej. Zaczęłam dopatrywać się w tych prozaicznych (nie ukrywajmy: czasami monotonnych i meczących) codziennych czynnościach – właśnie tego piękna. Zaczęłam myśleć inaczej.

Dlaczego to spotkanie i słowa Gosi wywarły na mnie tak duży wpływ? Oczywiście po pierwsze usłyszałam je tak wyraźnie na zasadzie kontrastu, dysonansu – zupełnie nie pasowały do okoliczności i były sprzeczne z moim nastrojem tego dnia spowodowanym pogodą. Po drugie uznałam pewnie Gosię za osobę niezwykle wiarygodną, swego rodzaju „eksperta życia”. Gdybym nie znała jej historii, nie wiedziała o jej chorobie i byłaby to nieznajoma – pomyślałabym pewnie, że to ktoś delikatnie mówiąc „dziwny”. Natomiast ktoś, kto może utracić życie (choć dzielnie i z całych sił o nie walczy) – wydał mi się wiarygodną osobą do mówienia właśnie o życiu. Taki ktoś „wie”, zmieniają się mu priotytety, wie, co naprawdę jest ważne. Zaczynają naprawdę cenić życie, dopiero wtedy, gdy mogą je stracić.

Pamiętacie Waldka z postu "Mistrz manipulacji"? Doskonale wiedział, jak postępować z Hanią, by uzyskać swój cel. Zastosował metodę zaangażowania i konsekwencji, a dokładniej zasadę stopy w drzwiach. Na pierwszą randkę nie zaprosił jej na romantyczną kolację we dwoje do swojego mieszkania. O, nie! Doskonale wiedział, że należy małymi kroczkami realizować swój cel. Zdawał sobie sprawę, że proponując spotkanie w neutralnych warunkach i z osobą towarzyszącą, ma szansę na sfinalizowanie swojego planu. Zdawał sobie też doskonale sprawę, że to będzie przysłowiowy pierwszy krok, który zrobi Hania, a namówienie jej na każdy kolejny będzie o  wiele łatwiejszym zadaniem.

Technika stopy w drzwiach została opisana i nazwana pierwszy raz w 1966 r. przez Jonatana Freemana i Simona Frasera. Polega ona na tym, że oczekując na spełnienie naszej prośby, poprzedzamy ją prośbą niewielką, która na pewno zostanie spełniona. Prawdopodobieństwo spełnienia właściwej prośby, po zastosowaniu "stopy w drzwiach" rośnie.

Pamiętajcie, prosząc kogoś o jakąś przysługę, aby nie oczekiwać od razu zbyt wiele. Ważne, by ktoś zrobił pierwszy krok. Przykładowo, nie pytajcie sąsiadów, czy zaopiekują się Waszym kotem przez dwa tygodnie. Poproście o to, by zajrzeli w sobotę, gdy wyjedziecie do babci na wieś. O ile wyświadczy Wam tę drobną przysługę, najprawdopodobniej zaopiekuje się kociakiem przez dwa tygodnie, gdy będziecie latem zwiedzały Europę :)

Czasami zaszywamy się pod ciepłym kocem, z kubkiem gorącej kawy, czy aromatycznej herbaty z cytryną i żadna siła nie jest w stanie nas ruszyć. Co z tego, że Zuza zawzięła się i od dobrych kilku miesięcy traci kolejne kilogramy, że Przemek przygotowuje się do startu w triathlonie i codziennie trenuje, a Marta zapisała się do studia wystroju wnętrz? My co najwyżej wychylamy nos znad koca, a jeśli już schodzimy z kanapy, to co najwyżej, aby zrobić sobie kolejny kubek czegoś ciepłego do picia. Myślimy sobie: „Jutro”, a jeszcze lepiej „Od poniedziałku”. Od tej magicznej daty zacznę… (tu niech każdy z nas wpisze to, o czym marzy, że chciałby zrobić, ale zawsze odsuwa to w czasie).

Cóż? Z wpływaniem na samego siebie – z naszą samomotywacja – nie jest wcale taka prosta sprawa. Ale czy w ogóle życie jest proste? Jeśli chcemy coś zmienić, coś osiągnąć, to zawsze niestety to nieco „boli”, bo wymaga wysiłku, a tego staramy się uniknąć. Zacznijmy więc dziś od jednej małej prostej rzeczy, może dzięki której uruchomimy regułę zaangażowania i konsekwencji. Zastanówmy się, co tak naprawdę chcielibyśmy osiągnąć, jakie jest teraz nasze największe marzenie? Wiecie już? Jeśli tak, to przeformułujcie to w cel, ale ten najlepszy – smartny cel, który jest: konkretny, mierzalny, ambitny, realny i z określonym terminem (wiemy, że to już nieco bardziej męczące, ale cały czas to tylko praca intelektualna na kanapie:-)

Czy Wasz cel spełnia wszystkie te warunki? Poczytajcie jak taki cel sprawdził się w przypadku Zuzy i Przemka – opisanych w poście „Marzenia z terminem realizacji”. A tymczasem mamy już pierwszy mały krok na drodze do budowania motywacji, wiemy co mamy osiągnąć, dzięki naszej motywacji. 

Nie demonizujmy jednak kanapy, bo także i Ci, którzy nie spędzili na niej w ciągu ostatniego tygodnia choć 15 minut, powinni pomyśleć, czy faktycznie poświęcają wystarczająco dużo czasu na odpoczynek? :-)