Miłość warunkowa
Dzieciom trudno odróżnić aprobatę i dezaprobatę, wobec tego, co robią od oceny tego, kim są jako osoby. Pochwała rodzica za osiągnięcia może być uznawana przez nich za oznakę miłości. I odwrotnie – brak akceptacji może być odczytany przez dziecko jako brak miłości rodzica.  Dziecko nie ma więc niejako wyjścia – musi „zwyciężać”, inaczej „zginie” z braku miłości. Często sami nie jesteśmy świadomi, że zastawiamy - na ukochane dziecko, dla którego chcemy jak najlepiej - taką właśnie pułapkę.

Wychowanie nie jest prostą sprawą. Wydaje się nam, że skoro jesteśmy dorośli, to wiemy lepiej i wpadamy w kolejne sidła: „Rób to, co Ci mówię!” – pada z ust niejednego rodzica. A prawda jest taka, że skuteczniej każdemu dziecku – bez względu na jego wiek -  przekażemy prawdy życiowe pokazując własne zachowania i postawy, a nie mówiąc, jak ma postępować. Przede wszystkim nie można wymagać od dziecka czegoś, czego samemu się nie robi. To nigdy nie zadziała. Przekaz „Rób, to co Ci mówię, a nie to, co sam robię!” nigdy nie będzie skuteczny, ponieważ to, co robimy, ma na dzieci o wiele większy wpływ niż to, co mówimy.  Jeśli np. mówimy „Czytaj książki!”, a sami nie czytamy - polecenie nie przyniesie skutku. We wczesnym okresie życia dziecko przejmuje wzorce poprzez empatię, naśladowanie, modelowanie i identyfikację. Musimy więc ciągle uważać na informacje, jakie komunikują nasze czyny, a nie nasze słowa.

Pułapek na drodze rodzicielstwa jest wiele. Jak być rodzicem otwartym, rozumiejącym, empatycznym? Taką postawę, diametralnie inną od postawy matki Adama z naszej historii, prezentuje bohaterka psychologicznego komiksu „Projekt: związek” Kingi Korskiej.  Matka, która również chce dla swojej córki najlepszego życia, nie przyjmuje postawy wszystkowiedzącego eksperta, nie wzbudza emocji i nie doprowadza do konfliktu, ale w sposób spokojny opisuje rzeczywistość, dzieląc się własnym doświadczeniem. Nie z pozycji eksperta, ale osoby, która wiele widziała i doświadczyła i dzieli się tym, czego była świadkiem.  W ten sposób mama z humorem przekazuje wiele prawd życiowych i psychologicznych teorii. Nie mówi wprost jak córka ma postępować. Jest spokojna, opanowana, wyrozumiała, uśmiechnięta, aż samemu chciałoby się usiąść z nią na kanapie, wypić kawę i po prostu szczerze porozmawiać.
Jak unikać pułapek, wspierać dziecko w rozwoju, rozwijać jego talenty i sprawiać, aby zechciało korzystać z naszego życiowego doświadczenia?
 
Kochaj dziecko takim, jakim jest
Każdy człowiek potrzebuje bezwarunkowej miłości i akceptacji. Szczególnie młoda osoba chce czuć, że jest ważna i niepowtarzalna. Jest to jej niezbędne do budowania poczucia własnej wartości.  Osoby, które czują się kochane i akceptowane z ufnością przyjmują wszelkie informacje, nawet te bolesne i trudne. Jeżeli natomiast słyszą wciąż, że są leniwe, niezaradne, głupie, mniej zdolne niż rodzeństwo, zaczynają tak się czuć i na zasadzie samospełniającego się proroctwa, tak zaczynają się zachowywać.

Doceniaj trud i włożony wysiłek
Wymagaj od dziecka tego, co możesz otrzymać. Zachęcaj do robienia wszystkiego jak najlepiej, ale na miarę jego możliwości. Nie porównuj z innym. Chwal, a nie krytykuj, nie poniżaj i nie ignoruj. Krytykowane dzieci mają problem z poczuciem wartości i samooceną. Jeżeli chcesz, by Twoje dzieci były mądre, dobre i uczciwe, wymagaj, ale równocześnie doceniaj ich wkład, wysiłek i podkreślaj to, co w nich wartościowe.

Stawiaj poprzeczkę na miarę możliwości i daj prawo do popełniania błędów
Daj dziecku możliwość ponoszenia odpowiedzialności i uczenia się na błędach. Ciągłe oczekiwanie sukcesów spowoduje, że dzieci będą starały się sprostać presji rodziców, oczekując później od samych siebie, że zawsze i wszędzie muszą być najlepsi. Będą więc wybierać te zadania, które zawsze gwarantują sukces. W konsekwencji nie będą zahartowani, oswojeni z porażką, będą podchodzić do wyzwań asekuracyjnie, bojąc się ryzyka i błędu.

Stwarzaj okazję na doświadczanie i przeżywanie trudnych emocji
Nie staraj się chronić dziecka przed trudnymi emocjami.  Doświadczanie ich powoduje, że wchodząc w dorosłe życie będzie w stanie sobie z nimi radzić, bo nauczy się tego w dzieciństwie, gdy może liczyć na miłość i wsparcie osób znaczących. Kinga Korska pisze: „Tłumiąc negatywne uczucia, gasimy też te pozytywne, a miłość umiera.”  Jeśli chcemy szczęścia naszych dzieci w ich dorosłych związkach, nauczymy je przeżywania negatywnych emocji i radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Daj dziecku autonomię i wyposaż w skrzydła, aby było samodzielne
Pamiętaj, że nadopiekuńczość nie pozostawia miejsca na poczucie sprawstwa, którego każde dziecko potrzebuje. Ogranicza ona wolność dziecka, a jego potrzeby pozostają niezaspokojone. W efekcie jest sfrustrowane, a wówczas może rodzić się bunt i sprzeciw jako jedna z reakcji obronnych. Każdy bowiem chce decydować o sobie, dokonywać  własnych wyborów. Nie zabraniaj, bo „wszystko, co represjonowane, wzbiera i szuka ujścia […] i ostatecznie niszczy.”

Bądź konsekwentny
Paradoksalnie, stawianie granic dzieciom daje im poczucie bezpieczeństwa. Porządkuje ich świat, pokazuje zachowania akceptowane i nieakceptowane, normy i reguły społeczne, przygotowując je do życia. Konsekwencja to kierowanie się przyjętymi zasadami i logiką. Jeśli ustalasz jakąś zasadę i mówisz o konsekwencjach jej nieprzestrzegania, to zawsze postępuj zgodnie z tym, co zostało powiedziane. Pamiętaj: konsekwencja to nie to samo, co karanie.

​Pewnie wszyscy zgodzimy się, że dla każdego rodzica najważniejsze jest szczęście jego dziecka. Poznajmy więc je dobrze, pomóżmy rozwijać jego talenty i uzdolnienia, ale nie realizujmy swoich ambicji jego kosztem. Poznajmy jego prawdziwe pasje i pragnienia – co jemu tak naprawdę przyniesie szczęście?

Autorki artykułu:

KRÓLICZY ŚMIECH PRZEZ ŁZY
​Adam Wieczorek

Polacy z niedowierzaniem patrzą na opracowaną przez Ministerstwo Zdrowia kampanię promującą zdrowy tryb życia i zachęcającą do posiadania dzieci. Publikacje na ten temat znalazły się na łamach najpoważniejszych dzienników na całym świecie. Problem nie tkwi jednak tylko w jej infantylności.

Oburzenie budzi fakt, że kosztująca 2,7 miliona złotych kampania, porównuje ludzi do sympatycznych skądinąd królików. Biorąc pod uwagę, że w jej ramach przygotowano nie tylko rozpropagowany klip wideo, ale także serie reklam radiowych i billboardów, koszt nie wydaje się wygórowany. Problemem jest dość karkołomny pomysł, wokół którego skonstruowano całość przekazu.

- Jeśli twórcom reklamy zależało na wzbudzeniu emocji i poruszeniu widzów, to z pewnością się to udało. Człowiek to niezwykle skomplikowana istota, połączenie ciała z psychiką, intelektu z emocjami, zatem zredukowanie go do "jednego" tylko wymiaru, mogło wiele osób urazić. Podobnie jest z niepowtarzalnością ludzkiego macierzyństwa czy ojcostwa. Naszej miłości do dzieci, poświęcenia i wychowania nie da się w żaden sposób porównać do zwierzęcego instynktu - to może bulwersować - mówi psycholog Joanna Kotarska, współautorka bloga www.psychologiaprzykawie.pl

Ciąg dalszy artykułu możecie przeczytać TUTAJ >>>

A oto i reklama Ministerstwa Zdrowia zachęcającą do rodzicielstwa: 

Dzisiejsze przedpołudnie spędziłam, przygotowując dla Was weekendowy post. Odpisywałam też na maile osobom, z którymi zakończyłam sesje terapeutyczne, ale pozostajemy w kontakcie. Kubek gorącej kawy, otulona kocem (bo walczę z przeziębieniem), laptop i przecudowny widok za oknem. Wielokolorowy las w oddali oświetlony promieniami jesiennego słońca... Bajka... Jesień, na którą narzekamy, bo dzień krótki, plucha, ziąb, infekcje... Ale listopad ma również jasną stronę medalu. Ten widok za oknem był najlepszym tego dowodem. I wiecie co, przypomniała mi się, patrząc na ten malowniczy widok pewna historia sprzed lat...

Gdańska Starówka … i my - studentki trzeciego roku psychologii. Trochę młodsze niż dziś :), w towarzystwie naszych niezastąpionych kolegów – Jacka i Pawła.  Paweł z zabandażowaną ręką ledwie niesie pod pachą worek z trzema kilogramami ziemniaków i nagle… pakunek wysuwa mu się spod ramienia, a zawartość rozsypuje się na bruku. Tylko nasza czwórka wiedziała, że to scenka, którą próbujemy zainscenizować po to, by mieć ciekawy materiał na ćwiczenia z psychologii społecznej.

Konformizm, zjawisko społecznego dowodu słuszności, psychologia tłumu. Dlaczego ludzie zmieniają swoje zachowanie pod wpływem innych? Czy zmieniają? Chcieliśmy sprawdzić to sami.

Nie pamiętam, kto z nas wpadł na pomysł z ziemniakami, ale eksperyment, który Jacek filmował  potwierdził teorię, którą  znaliśmy z  literatury.

W momencie, gdy ziemniaki wypadły Pawłowi z ręki i on z rozpaczą w oczach rozglądał się wokół na przechodniów, ludzie mijali go obojętnie. Każdy szedł w pośpiechu w swoją stronę, nie zwracając uwagi na nieszczęśnika. I nagle… zachowanie idących Starówką zmieniło się, jak za sprawą czarodziejskiej różdżki. Niewiarygodne, ale prawdziwe. Gdy pochyliłyśmy się, aby pomóc naszemu koledze i zaczęłyśmy zbierać ziemniaki, ludzie zwolnili, zatrzymywali się i postępowali dokładnie tak jak my.

Dlaczego nasze zachowanie ulega zmianie pod wpływem innych? Tłumaczą to zasady społecznego wpływu. Skoro inni, skoro większość tak postępuje, widocznie jest to właściwe. Najsmutniejsze, gdy większość postępuje bez wrażliwości i współczucia, żeby nie powiedzieć okrutnie, a my do tego bezrefleksyjnie dołączamy.

Różne są motywy naszej zmiany zachowania pod wpływem innych ludzi. Jedni nie chcą wychodzić przed szereg i dlatego „dostrajają się” do innych. Widoczne to jest na przejściach  dla pieszych. Gdy pali się jeszcze czerwone światło, ale nie jedzie żaden samochód, wystarczy, że jedna osoba wejdzie na pasy. Inni nagle zaczynają podążać za nią. Jest to niesamowite. Przecież wszyscy widzą, że pali się światło informujące, że mamy stać. 

Inną  tendencją do zmiany zachowania jest lęk przed odrzuceniem. Szczególnie wyraźnie widać to wśród młodzieży. Rozmawiałam kiedyś z szesnastoletnią Marianną. Sympatyczna dziewczyna, ale brakowało jej poczucia własnej wartości, co powodowało, że tak jak ktoś zagrał, tak ona tańczyła. Jedni oceniliby, że była elastyczna i dopasowywała się do środowiska, ja powiedziałabym natomiast, że jej zachowanie przypominało chorągiewkę na wietrze. Gdy znalazła się wśród osób niepijących, nie piła i deklarowała niechęć do alkoholu, wśród osób palących i pijących, sięgała po jedno i po drugie.

Aby zaistniał społeczny dowód słuszności, z reguły pojawiają się dwa elementy: niepewność i wzorzec, za którym można podążać. Pierwszy jest świadectwem naszej wątpliwości (przyznajemy, że nie wiemy jak postąpić), drugi - podsuwa nam rozwiązanie.

Oglądacie program telewizyjny Milionerzy? Jednym z „kół ratunkowych”, z którego każdy uczestnik może skorzystać jest „pytanie do publiczności”. Nigdy nie potrafiłam tego zrozumieć. Przecież na widowni nie siedzą eksperci z danej dziedziny, a jednak uczestnicy liczą się ze zdaniem większości. Społeczny dowód słuszności to zasada, według której w sytuacjach niepewnych, wymagających podjęcia decyzji, ludzie postępują tak, jak większość grupy, wychodząc z założenia, że większość nie może się mylić. 

Dlaczego w dzisiejszy listopadowy dzień przypomniał mi się eksperyment dotyczący konformizmu? Otóż, doszłam do wniosku, że często nie dostrzegamy tego, co piękne wokół nas, gdyż ulegamy zbiorowemu niezadowoleniu, marudzeniu, narzekaniu. A mogłoby być inaczej. Dobrze, że jest wiele akcji, w których ta zasada społecznego dowodu słuszności powoduje „zarażanie dobrem”. Niestety często brak nam własnego zdania, krytycyzmu i dajemy się zmanipulować opinii większości, którzy nie zawsze mają rację. Mamy wtedy do czynienia z brakiem tolerancji, otwartości, ostracyzmem społecznym, ignorowaniem pewnych osób itd. Nie mówiąc już o wpływie reklam, którym często ulegamy, słysząc: „większość Polaków”, „w opinii większości”, „90% klientów poleca”. Kupujemy, bo przecież nie chcemy należeć do mniejszości. Szkoda tylko, że nie zastanawiamy się, jaka jest ta mniejszość. Być może mająca własne zdanie, a nieidąca za bezmyślnym głosem ogółu.

Gdybyśmy opierali się na właściwych wzorcach i naśladowali ludzi nastawionych optymistycznie, dostrzegających piękno, czyniących dobro, świat byłby piękniejszy nawet w chłodne, deszczowe listopadowe dni, a nam wszystkim żyłoby się lepiej.

„Odeszli stąd, aby żyć…” i żyją również w naszych myślach oraz sercu. Szczególnie w pierwszych dniach listopada wspominany osoby, których z nami już nie ma.

W poście „Nieobecnych cienie” pisałyśmy, iż z psychologicznego punktu widzenia wspomnienia te mogą rozbudzić w nas smutek, żal, złość, gniew, zazdrość, czyli emocje, które nakręcą w nas spiralę destruktywnej frustracji. Ale może być też inny wymiar wspomnień. Wspomnień, wyzwalających w nas wdzięczność za czas, który był dany do przeżycia z tymi, których kochaliśmy, a którzy odeszli.

W ten listopadowy czas pamiętajmy o tym, co poza wspomnieniami i fotografiami, z których uśmiechają się do nas, zostawili. Pamiętajmy o wszystkich dobrych chwilach, przywołajmy w pamięci wszystkie szczęśliwe wydarzenia. Zostało nam też po Nich świadectwo Ich życia, Ich mądrość, dobroć, miłość, którymi się z nami dzielili oraz posag w postaci poczucia naszej wartości i wiary w siebie, to wszystko w co nas wyposażyli, a czego nikt nigdy nam nie odbierze. I o tym nie zapominajmy.

Świat się dla niej zatrzymał. Odejście Piotra spowodowało, że grunt usunął się pod jej nogami. Dla Małgosi Piotr był ostoją i wsparciem.  Nie tylko jego kochała nad życie, ale też czuła, że jest przez niego kochana. Dawał jej poczucie bezpieczeństwa, nigdy się na nim zawiodła. Dlaczego w takim razie odszedł? Co spowodowało, że bez słowa wyjaśnienia, bez pożegnania po prostu  wyjechał, zostawiając jej jedynie list. Prosił w nim o wybaczenie, nie tłumaczył się i nie oczekiwał, że zrozumie. Przepraszał tylko za krzywdę, jaką jej wyrządził.

Małgosia nie chciała uwierzyć w to, co się stało. Uważała, że to jakiś żart. Wydzwaniała nieustannie, ale nie odbierał. W głowie jej się nie mieściło, nie mogła pojąć, jak po pięciu latach wspólnego szczęśliwego życia mógł bez słowa odejść…

Po tygodniu do Małgosi dotarło, że odejście Piotra jest faktem. Gdyby stanął teraz przed nią, nie darowałaby mu tego, co jej zrobił. Jak mógł?  Dla niego przecież by w ogień skoczyła. Z pewnością chodziło mu dziecko, ale nigdy nie chciał się do tego przyznać. Lata starań nie przynosiły żadnego efektu. - Ale przecież to nie moja wina! To nie moja wina! - powtarzała w złości Małgosia. - Jak mógł? Ufałam, kochałam! Jak on mógł mi to zrobić?! Niech tu tylko się pojawi, to ja mu pokażę!

Mijały tygodnie i Piotr nie wracał. Przyjaciele otoczyli ją opieką. Zaczęła spotykać się z ludźmi, dla których od lat nie miała czasu. Zawsze życie w domowym azylu przedkładała nad wszystko inne. Teraz zaczęła dostrzegać wartość posiadania przyjaciół. Ale nie trwało to długo…

Wieczorami Małgosia rozmyślała, zadawała sobie tysiące pytań. Tęskniła za Piotrem, szamotała się wewnętrznie. Bała się iść do przodu. Zrozumiała bowiem, że życie jest  kruche. Piotr, który był ostoją, zniknął. Bała się o siebie, o niego. A przede wszystkim z lękiem patrzyła w przyszłość. Czuła swoją nieporadność. Zaczynała dostrzegać, iż przywykła do życia z człowiekiem, który przejmował wiele inicjatyw, który był niejako przewodnikiem ich wspólnej wędrówki.  Była przerażona. W nocy budziła się zlana potem i serce biło jej jak szalone.

Z pomocą terapeuty, bez którego nie umiała sobie poradzić, zaczęła podążać naprzód, ale nie było to łatwe. Szereg wyrzutów sumienia. Ciążące poczucie winy. Co ja zrobiłam nie tak? Nie dam rady żyć, skoro spotkała mnie taka porażka! Gdyby nie Zosia - osoba o wielkiej empatii, a przede wszystkim świetny specjalista, Małgosię przytłoczyłaby przeszłość, na którą nie miała wpływu. Wiedziała już, że Piotr przepadł jak kamień w wodę. Zdawała sobie sprawę, że wszystko musiał wcześniej zaplanować. Pytania dlaczego?- czy miały sens…

W zasadzie dzisiaj nie potrafi odpowiedzieć, kiedy nastąpił przełom w tej wewnętrznej walce. Pamięta, że z każdym spotkaniem coraz bardziej ufała Zosi - swojej terapeutce. W zasadzie czuła się jak dziecko, które ktoś prowadził we mgle, aż w końcu zrozumiała, że może podążać dalej sama. Poczuła siłę, moc i chęć do działania. Zaczęła odzyskiwać siły  i akceptować po pierwsze siebie, nową siebie i swoje życie, w którym przede wszystkim musiała sama stanąć nogami na ziemi.  Dostrzegła, że Zosia w sposób niezwykle subtelny powodowała, że zaczęła podejmować różne nowe wyzwania. Miała odwagę, by iść do przodu i odkrywać przestrzenie, które do tej pory budziły w niej lęk - nie umiem, nie potrafię, nie dam rady. Zosia wciąż powtarzała, że  jeżeli nie wskoczy na głęboką wodę, nie zaryzykuje, nie przekona się. Próbowała dzięki sile, którą zaczynała w sobie odnajdywać.

Historia Małgosi pokazuje proces zmiany, który w różnych momentach naszego życia przechodzimy. John Fisher jest autorem koncepcji zmiany osobistej, której towarzyszą kolejne przewidywalne stany emocjonalne: złość, nadmierny entuzjazm, strach, zagrożenie, poczucie winy, depresja, stopniowa akceptacja, poruszanie się naprzód, podobnie jak miało to miejsce w przypadku Małgosi. Oczywiście u każdego może przebiegać to nieco inaczej (w innej kolejności lub niektóre procesy mogą  po prostu nie wystąpić).

*Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.