Hania przypłaciła to depresją. Wysoka, długonoga czterdziestoparolatka. Blondynka z przepięknymi, niepowtarzalnymi zielonymi oczami. Kiedyś zwracała uwagę wszystkich, gdy szła ulicą. Wiedziała o tym. Potrafiła uwodzicielskim uśmiechem „uwolnić się” od mandatu na drodze, trzepotaniem rzęs - załatwić sprawę w urzędzie. Zawsze umawiała się z tymi mężczyznami, z którymi chciała. Była w kilku związkach, ale zawsze była przekonana, że kogo jak kogo, ale ją stać na lepszą partię. W końcu książę na białym koniu się nie pojawił i została sama. Koleżanki miej urodziwe pozakładały rodziny, wychowywały dzieci, a ona… po prostu żyła. Gdy one zmieniały pieluchy, ona bywała na imprezach, koncertach. Zapraszana, ubóstwiana. Studiów nie skończyła, bo pojawiły się kontrakty – pracowała jako modelka na wybiegach, jako fotomodelka.

Któregoś razu zdziwiła się bardzo, gdy dostała pierwszy w życiu mandat. Wręczył jej go młody policjant. Potem zauważyła, że mężczyźni przechodzący obok niej ulicą nie odwracają już głowy, ba – w ogóle na nią nie patrzą. Stała się dla nich „przezroczysta”. Czasami miłym spojrzeniem obdarzył ją jakiś 60-latek. Czuła się dziwnie. Zaczęła się przyglądać swojej twarzy – drobne zmarszczki, może nieco opadające powieki. Przyglądała się figurze – niewielka oponka na brzuchu nie znikała już, gdy nie zjadła kilku kolacji. Ponieważ zawsze miała piękne ciało, nie była przyzwyczajona do ćwiczeń, regularnego stosowania kremów, balsamów. Patrzyła na zmieniającą się siebie i życie, które budowała w oparciu o atrakcyjność fizyczną – a ono rozpadało się na jej oczach. Wtedy z objawami depresji trafiła do lekarza.

Prof. Eugenia Mandal taki stosunek do roli urody, wdzięku i seksapilu, który wykorzystuje się do wywierania wpływu - określa mianem adonizacji. Eksponujemy wówczas własną atrakcyjność fizyczną i seksapil, które stają się dla nas narzędziem manipulacji. Wykorzystujemy je do wywieraniu wpływu i osiągania własnych korzyści, np. w czasie egzaminów, czy rozmów biznesowych. Adonizacja dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn.

Skąd ostatnio taka presja? Z reklam uśmiechają się do nas przepiękne modelki, przystojni mężczyźni, szczupli, młodzi, pociągający, bez skazy. Mnóstwo wszędzie porad: jak się niesamowicie ubrać, aby być atrakcyjnym? jak się umalować, aby z przeciętnej dziewczyny zrobić niesamowitej piękności gwiazdę z pierwszych stron kolorowych gazet. Wszechobecnie promowane odchudzanie. Zrzuć 20 kg w 3 miesiące - rewelacyjne magiczne środki. Wszystko po to, abyś był/była piękna, czyli atrakcyjna dla innych. Ale po co? Tego nikt nie dopowiada. Wydawać by się mogło, że to czysta próżność i wielka maszynka do wyciągania naszych pieniędzy na te wszystkie „upiększające” produkty. Okazuje się jednak, że nie jest to tak bezsensowne jak na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać.

Ale zacznijmy trochę od końca. Bruno Bettelheim napisał książkę o ukrytych znaczeniach powszechnie znanych nam wszystkim baśni.* Czy pamiętacie bajki, w których za złe, egoistyczne zachowanie bohater zamieniany jest za karę w jakąś maszkarę?  Chyba najbardziej znaną historią jest „Piękna i Bestia”. Brzydota jest tam karą. Baśń dociera do samego jądra naszego lęku przed brzydotą. Pamiętacie jak trudno było Pięknej dostrzec w odrażającym potworze jego dobroć, nienaganne maniery, mimo iż starał się i tak zachowywać. Przez długi czas Piękna oceniała go wyłącznie przez pryzmat brzydoty. A tak naprawdę boimy się jej. Współczesną wersję tej historii możemy zobaczyć w filmie „Beastly” (Bestia z 2011 r.), w którym główny bohater, jeszcze jako niezwykle przystojny młody mężczyzna, mówi: „Pogódźcie się z tym: ładni mają lepiej! […] Czy macie na mnie głosować, bo jestem bogatym, lubianym, przystojnym synem znanego ojca? Odpowiedź brzmi: Tak!”.
​
I cóż – podoba się nam to, czy nie - ma rację. Choć może to wydać się nam niesprawiedliwe, badania udowadniają, że bardziej lubimy ludzi ładnych niż brzydkich. Może dlatego, że ładni ludzie dostarczają nam swego rodzaju „nagród” natury estetycznej. Aronson pisze wprost: „jeśli chcesz, żeby ludzie lubili cię i traktowali życzliwie, opłaca się być pięknym. Ludzi pięknych i przystojnych lubimy bardziej niż nieładnych i przypisujemy im różnorakie dobre cechy”.

No i dochodzimy do sedna, warto być atrakcyjnym, bo atrakcyjni mają łatwiej w życiu.
Już w latach 60’ XX wieku psychologowie obalili dwa mity związane z atrakcyjnością fizyczną:

• wcześniej uważano, że nie ma uniwersalnych standardów atrakcyjności,
• wcześniej uważano, że atrakcyjność fizyczna nie pociąga za sobą istotnych konsekwencji społecznych, zgodnie z zasadą, „że nie ocenia się książki po okładce, a człowieka po wyglądzie”.

​Oba te mity obalono.

1. Nigdy nie zakładaj, że utknąłeś w życiu, które wygląda dokładnie tak jak  obecnie.   Twój sukces, Twoje szczęście, powodzenie i spokój zależą od Ciebie samego. „Na ile sukces i szczęście zależą od nas?”

2. Jeżeli chcesz osiągnąć sukces, musisz być rozsądnym optymistą.  Postęp wymaga bowiem  wiary, że lepsza  rzeczywistość jest możliwa. „Nigdy w życiu!”

3. Wyznaczaj sobie cel pamiętając, aby był  racjonalny. Na wstępie drogi  oceń realność wykonania danego zadania, rozpoznając swoje mocne i słabe strony oraz oceniając potencjalne szanse i zagrożenia istniejące w środowisku zewnętrznym (życiowa analiza SWOT). ”Stąpaj po ziemi”

4.  W planowaniu  rozpoczynaj od końca - wizualizuj sobie cel, wyobrażaj sobie ten moment, kiedy już osiągnąłeś sukces. Dzięki temu będziesz nastrojony pozytywnie do pracy. „Psychologia przy kawie radzi. Planowanie ludzi sukcesu-planowanie z przyszłości."

Co odróżnia ludzi sukcesu od reszty? To nie jest szczęście. Ani nic tak wyjątkowego, że potrafią to tylko nieliczni.11 nawyków ludzi sukcesu* może praktykować każdy z nas, albo – może powinniśmy powiedzieć – ci z nas, którzy chcą to robić.
 
1. Mów do siebie.
Każdego dnia. Wielcy ludzie sukcesu przypominają sobie, jak są świetni, jak skuteczni, mądrzy, jak są niesamowici. Robią to codziennie.
Jest to fantastyczne ćwiczenie dla mózgu. Twój mózg nie ma pojęcia, jak niesamowity jesteś. Trzeba mu to powiedzieć i w końcu uwierzy w to, tak jak i Ty.
 
2. Rozmawiaj z ludźmi sukcesu.

• Co zrobili, aby dostać się do miejsca, gdzie są dzisiaj?
• Jakie są porady i wskazówki, rzeczy, których można się od nich nauczyć?

Bądź z nimi w stałym kontakcie, aby czerpać nowe pomysły.
 
3. Myśl tylko pozytywnie.
Trudne, ale można to zrobić. Ludzie sukcesu nie patrzą na sprawy negatywnie, nie ważne jak duże są to wyzwania, czy rozczarowania. Postrzegają rzeczy w pozytywnym świetle, skupiając się tylko na pozytywach.

Podążając do celu, musimy pamiętać o drodze, która jeszcze przed nami, a dokładniej - ile pozostało nam jeszcze do zrobienia. Osiągnięcie sukcesu wymaga bowiem rzetelnego i systematycznego monitorowania postępów. Ułatwi nam to tak zwany wykres Gantta, jedno z moim ulubionych narzędzi do planowania.

Wykres Gantta pozwala nam precyzyjnie podzielić drogę wiodącą do sukcesu na poszczególne etapy. Jak możemy go skonstruować?

Pamiętacie, jak w wyniku przeformułowania przeszkód na odwrócone cele, określiliśmy zadania, które mamy do wykonania.  Skoro wiemy, co mamy do zrobienia, należy zastanowić się, które z tych zadań są kluczowe - krytyczne, czyli takie, bez których do celu nie mamy możliwości dotarcia, a które są niekrytyczne, czyli niewarunkujące osiągnięcia sukcesu, ale niewątpliwie ułatwiające. Zadaniem krytycznym w przygotowaniu do triathlonu będzie na przykład trening na basenie. Niekrytycznym natomiast śledzenie blogów osób, które takie przygotowania w poprzednich latach poczyniły i się nimi dzielą. Skoro mamy działania, to teraz należy już tylko dla każdego z nich określić czas realizacji.

W drodze do celu, na różnych jej etapach może pojawić się wiele wątpliwości, rozterek i konfliktów wewnętrznych. Mogą one być hamulcem i blokadą naszych działań.  Mogą też powodować niepotrzebną stratę czasu i energii. W takiej sytuacji nieocenione stają się tak zwane pytania kartezjańskie. 

Te cztery pytania pozwalają nam spojrzeć na swoją sytuację z różnych perspektyw i w sposób szerszy ocenić korzyści i straty związane ze zmianą, bądź zaniechaniem jej. Skłaniają do refleksji związanej z wartością celu, który stawiamy, ale niekiedy brak nam motywacji, a czasami odwagi do postawienia pierwszego kroku na drodze do niego prowadzącej.

Co się wydarzy, jeśli osiągnę swój cel?

Zastanów się nad tym, jakie korzyści będą związane ze zmianą, z osiągnięciem celu. Zwizualizuj (wyobraź) sobie ten cel. Będzie to miało działanie motywujące. Jeżeli wyobrazisz sobie, że wystartujesz w przyszłym roku w triathlonie, już dziś poczujesz satysfakcję, ale i świetne samopoczucie związane z rewelacyjną kondycją fizyczną. Warto? Warto!

Co się nie wydarzy, jeśli osiągnę swój cel?

Pytanie to pokazuje nam straty związane ze zmianą. Pomyśl, co stracisz, jaką cenę zapłacisz za wyjście z obecnej strefy?  Przygotowując się do triathlonu nie będziesz miała tyle czasu, ile obecnie na spotkania towarzyskie i czytanie książek. A to tylko jedno z ograniczeń. Czy jesteś gotowa na takie poświęcenie?

Co się wydarzy, jeśli nie osiągnę swego celu?

Kochani, już wiemy, czym dla Was jest sukces. Jak pokazują wyniki ankiety szczęśliwa rodzina oraz samorealizacja i spokój wewnętrzny to czynniki gwarantujące Wasze poczucie osiągnięcia sukcesu (każdy z nich ważny dla ponad 90% naszych czytelników). Równie ważna jest niezależność (dla 93%), grono wiernych przyjaciół (dla 72%) i zdrowie (dla 65%). Dla mniejszej ilości osób sukcesem są dobre warunki materialne, szczęście, dobra praca i osiągnięcie celów (każdy z czynników ważny dla ponad 40%). Najmniejsza grupa osób badanych jako sukces wskazała wykształcenie i status społeczny.

Wyniki te świadczą o tym, że zaczynamy coraz bardziej cenić bliskość, ludzi najbliższych, spokój wewnętrzny i zdrowie, a pieniądze i rzeczy materialne schodzą na dalszy plan. Może to wynik tego, że w pogoni za tym, co dają dobra materialne straciliśmy to, co ważne, a czego nie kupimy za żadne pieniądze.

Mówią o nim, że to „chłopiec, który wiedział, czego chce” *. Gdy miał 8 lat, jego drużyna przegrywała wszystkie mecze. W domu był ojciec uzależniony od alkoholu. W wieku 12 lat zamieszkał w internacie - sam daleko od rodziny. Trzy lata później wykryto u niego wadę serce, która miała uniemożliwić mu karierę piłkarską. A gdy miał 24 lata został najdroższym graczem wszechczasów.

Jak to możliwe? Jak mu się udało mimo tylu przeciwności? W 2015 w wywiadzie z dziennikarzem Marcelo Rebelo de Sousa - Cristiano Ronaldo – bo o nim mowa – w swojej krótkiej wypowiedzi zawarł cały swój „przepis na sukces”*:

Dziennikarz: Cristiano, osiągnąles sukces, bo miałeś talent. Przede wszystkim jednak jesteś pracowity i zdyscyplinowany. Dzięki temu wykorzystałeś swój talent. Nie każdemu to się udaje.
Ronaldo: Tak. „Wykorzystałem” to chyba niewłaściwe słowo. Wykorzystałem talent, bo miałem cel. Chciałem być najlepszy w tym, co robię… We wszystkich ludziach, jakich znam tkwi zawsze jakiś talent. Zawsze. Zawsze…
Dz.: Trzeba mieć warunki, by go rozwinąć.
R.: Warunki możesz stworzyć samemu. Nawet w najtrudniejszej sytuacji możesz obmyślić plan. Znaleźć metodę, by być lepszym. Jeśli bardzo chcesz, znajdziesz sposób.

Czy odnaleźliście wszystkie czynniki, które ukształtowały jednego z najlepszych piłkarzy świata? Oto one:

To Ronaldo jako trzynastolatek w czasie wakacji na Maderze przebiegał wiele kilometrów w upale z woreczkami piasku przy kostkach podczas, gdy jego koledzy bawili się lub oglądali telewizję.

Oczywiście Cristiano to też zwyczajny człowiek, ma więc nie tylko wspaniałe cechy, ale i słabości – delikatnie mówiąc. I wie o nich cały świat. Porywczy, gwałtowny, nie potrafi opanować silnych emocji. Potrafi kopnąć przeciwnika, czy uderzyć go w twarz. Nikt nie jest doskonały. Miał też momenty zwątpienia i wtedy pomagali mu ludzie wokół, np. mama, czy trener. Bo sukces w pojedynkę nie jest możliwy.

Gdy będziecie dziś siedzieć wygodnie przed telewizorem i oglądać kolejny mecz, pogryzając słone paluszki i zazdroszcząc wspaniałym bogatym i utalentowanym piłkarzom, pomyślcie, czy bylibyście zdolni do takiego poświęcenia, wysiłku i samozaparcia? Bo przecież geniusz to 1% talentu i 99% ciężkiej pracy.

​
*„Ronaldo. Chłopiec, który wiedział, czego chce” Y. Żółtowska - Darska
​

​
Na ile Twój sukces, Twoje szczęście, powodzenie i spokój zależą od Ciebie samego?
To pytanie musisz sam sobie zadać. A co gdybyśmy Ci powiedziały, cytując Marca i Angel Chernoff:

• Możesz otrzymać dokładnie to, co chcesz, począwszy od dziś.
• Możesz uczyć się myśleć pozytywnie ... nawet, gdy jesteś otoczony przez ludzi negatywnych lub toksycznych. 
• Możesz wrócić do bycia osobą energiczną i optymistyczną, która cieszy się towarzystwem innych ludzi i jest gotowa na każde wyzwanie. Nie musisz czuć się wypalony i zmęczony. 
• Możesz opanować sztukę życia z radością, bez względu na to, co dzieje się wokół Ciebie.
• Możesz dokonać zmian. Niezależnie od tego, na jakim etapie życia jesteś i jakie wcześniej postawiłeś sobie cele.
  

​
Psychologia przy kawie: Witamy w Psychologii przy kawie. Bardzo dziękujemy, że zechciałeś przyjąć nasze zaproszenie. Ponieważ dziś Dzień Ojca, powiedz nam, jakim jesteś tatą?

Jarek Bieniuk: Na pewno chciałbym być lepszym, bo nie ma chyba idealnych rodziców. Staram się być ojcem przede wszystkim obecnym. Tak układam sobie pracę, żeby dzieci jak najczęściej mnie widziały.  Staram się cały swój wolny czas poświęcać im. A tego czasu – chyba nam wszystkim - zwyczajnie brakuje. Myślę, że jest to obecnie największy problem.
Nie mówię nawet o takich sprawach jak miłość, czułość, bo to są rzeczy - przynajmniej jak dla mnie – oczywiste w przypadku relacji z dziećmi. Ale czasami pomimo tego, że ojcowie kochają swoje dzieci, to, gdy przychodzą do domu są: nieobecni, bo cały czas gdzieś „z tyłu głowy” mają problemy związane z pracą, sprawy zawodowe. Staram się tego unikać.

Ppk: Czy dzieci zmieniają perspektywę i priorytety młodego mężczyzny?

J.B.: To jest oczywiste - tak. W momencie, gdy pojawiają się dzieci, człowiek przestaje być odpowiedzialny tylko za siebie. To jest pierwsza znacząca różnica. Gdzieś „z tyłu głowy” ma się przede wszystkim dobro dziecka. Pamięta się o tym, że trzeba je wychować, trzeba z nim być, nie jest się odpowiedzialnym tylko za siebie, za swoje czyny, ale trzeba być wzorem do naśladowania i zapewnić bezpieczeństwo dziecku.

Ppk: W czerwcu mówimy na naszym blogu o sukcesie. Czym dla Ciebie jest sukces? Jak go definiujesz?

J.B.: Sukces to według mnie być szczęśliwym w życiu i nie krzywdzić innych.  Na pewno sukces nie jest pełny, jeżeli odbywa się kosztem dzieci. Należy być szczęśliwym i łączyć harmonijnie życie zawodowe z życiem rodzinnym, z wychowaniem dzieci i tylko wówczas jest to pełny sukces.