​Hania
Chyba ją tą męczyło. Powiedziała mężowi zaraz po wycieczce. Wyjechała do Grecji z biurem podróży. Sama - bez Marcina. Chyba wtedy nie mógł zostawić firmy, był zajęty interesami, a ona czuła, że musi odpocząć. Kierowca autokaru od razu zwrócił jej uwagę. Młodszy od niej, przystojny. Widziała, że też się mu podoba się. Zawsze uczynny, pomagał jej. W sumie nawet nie wie jak to się stało? Wieczorne imprezy na plaży, wino (może za dużo wina?) i pewnej nocy – stało się. Spędzili noc w jej pokoju, tylko jedną. Po powrocie czuła, że musi powiedzieć mężowi. I to był szok. Nie był na to absolutnie przygotowany. Byli małżeństwem od prawie dwudziestu lat, mieli nastoletnie dzieci. On nie mógł się z tym w ogóle pogodzić. Po kilku dniach wiedziało o tym pół małego miasteczka i wszyscy znajomi. Marcin nie mógł spać, ale nie mógł też patrzeć na Hanię. Musiała się wyprowadzić. Miała na szczęście kawalerkę po mamie. Po rozwodzie nie dostała praktycznie nic, a gdy po 7 latach zachorowała na stwardnienie rozsiane zamieszkała z córką. Zmarła mając niespełna 60 lat. Czy żałowała swoich decyzji?
 
Krystian
Szkolenie firmowe. Tak, banalna sprawa. Po całym dniu intensywnej pracy intelektualnej – impreza przy piwie i muzyce. Atrakcyjne koleżanki, szum w głowie. Gdy obudził się rano przy Zuzi czuł kaca, chyba także moralnego. Wracając do domu zastanawiał się jak to powiedzieć Magdzie. Czy go zrozumie? Czekała na niego z obiadem, taka uradowana, uśmiechnięta. Zrobiła jego ulubiony sernik. Dzieci śmiały się i przekomarzały przy stole. Nie, dziś nie, może jutro. Jutro także jakoś się nie złożyło. Nazajutrz rano powiedział, że chciałby z Magdą porozmawiać. „To mów teraz” – zaproponowała przygotowując drugie śniadania dla wszystkich. „Nie to poważna sprawa – wieczorem” – powiedział. Trochę ją to zaniepokoiło, ale nie aż tak bardzo. Byli zgodnym małżeństwem. Jak wszyscy, od czasu do czasu się kłócili, mieli ciche dni, ale wokół ludzie się rozwodzili, a oni ciągle trwali. Nie przypuszczała, że mógłby jej powiedzieć coś takiego. Wieczorną krzątaninę przerwał dzwonek telefonu – tata Magdy miał zawał, trafił do szpitala. Krystian nie miał więc okazji się przyznać. Gdy kilka dni później, gdy wszystko powoli zaczęło wracać do normy, Magda, zapytała, co Krystian chciał jej powiedzieć. „Nie pamiętam. To chyba nie było nic ważnego” – skłamał. Minęło kilka lat. Krystian lubi przyglądać się uśmiechniętej i radosnej Magdzie, która potrafi rozśmieszyć go po najtrudniejszym dniu w pracy, piecze jego smakołyki i wspaniale dba o dzieci. Ma swoje wady, ale kto ich nie ma. A Krystian swój sekret schował głęboko. Czy żałuje, że nie powiedział? Nie, chyba nie. Nie wiadomo jak mogłoby się to skończyć.
 
Małgosia
Złapała się na tym, że sprawdza rachunki z osiedlowego sklepiku, czy nie policzyli więcej niż faktycznie kupiła. Wielu ludzi podejrzewa o złe intencje. Nie uśmiecha się tak często jak kiedyś. Nie ma już w niej takiej radości. Źle sypia. Krytycznie patrzy na siebie w lustrze. Z szaf wylewają się jej ciuchy, ale ona ciągle nie czuje się atrakcyjna. Mąż powiedział jej o romansie rok temu. Co prawda twierdził, że już go zakończył i że żałuje, ale ona nie potrafiła tak łatwo zapomnieć. Wręcz nieświadomie wącha jego koszule, ogląda kołnierzyki szukając śladów szminki. Gdy tylko zostawi gdzieś komórkę – przegląda maile i SMSy. Pierwsze trzy miesiące to był wręcz fizyczny ból, depresja, nie umiała się pozbierać. Pomogła mama i psycholog. Teraz stała się znerwicowana, podejrzliwa.
Nie miałaby jak odejść (bo i to rozważała), nie ma w sobie tyle siły, nie ma dobrej pracy, żeby utrzymać siebie i dzieci. Czy go jeszcze kocha? To trudne pytanie. Na pewno nie jest tak jak wcześniej. Chyba wolałaby się nigdy o tym nie dowiedzieć.

Zdrada – jednorazowa, czy dłuższy romans – to chyba najtragiczniejsze doświadczenie dla związku. Niszczy zaufanie, poczucie bezpieczeństwa i bliskość w związku. Zdarza się, że i miłość. Osoba, która dowiaduje się o zdradzie czuje się okropnie oszukana, czuje ból, rozpacz, żal, gorycz. Związek dotyka kryzys. Jest naturalne, że osoba zdradzona odczuwa także nienawiść i agresję. Będzie musiała sobie poradzić z silnymi emocjami, jakie się w niej pojawiają, z ranami po "strzale w jej serce". 
Czasami jednak paradoksalnie zdrada może umocnić związek.

Jak zareagowalibyśmy na zdradę, tego nie wie nikt. Tyle wiemy bowiem o sobie, na ile zostaliśmy sprawdzeni. Joseph Luft i Harrington Ingham opracowali model komunikacji zwany Oknem Johari, dzięki któremu lepiej zrozumieć siebie i innych. Jednym z czterech okien jest tak zwane okno zamknięte, czyli „obszar nieznany” – który nie jest znany ani dla jego posiadacza, ani dla innych. Informacje z tego obszaru ujawniają się w procesie poznawania siebie. Dopóki nie zostaliśmy zdradzeni, nie wiemy jak na ten fakt byśmy zareagowali.

Czy w takim razie warto przyznać się do zdrady? To zależy. Zależy od konkretnej sytuacji. Ponieważ jest duże prawdopodobieństwo, że wyznanie spowoduje głęboki kryzys w związku, warto pomyśleć, czemu wyznanie niewierności ma służyć? Jeśli mamy poczucie winy, nie umiemy poradzić sobie ze swoją zdradą, to dlaczego chcemy obarczać swoim problemem naszego partnera? Skoro mamy postanowienie nie romansować więcej, to co nasze przyznanie się do winy ma dać? Czy to będzie budujące dla związku? Co ma to zmienić? Czemu chcemy zranić naszego partnera? Może lepiej samemu uporać się ze swoim problemem, nawet z pomocą psychologa i wziąć odpowiedzialność za swoje działania.

Natomiast w sytuacji, gdy chcemy opuścić męża lub żonę, bo romans przysłonił nam świat, to przy wyprowadzce naszemu partnerowi należy się wyjaśnienie i wówczas przyznanie się do zdrady jest jak najbardziej na miejscu.

To nie są łatwe sprawy i decyzje. Zawsze to bardzo indywidualna i potwornie trudna decyzja. 

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób

Jeżeli przeżywasz trudne chwile, nie możesz poradzić sobie z tłumionymi uczuciami, targają Tobą emocje, - pomożemy CI. O ile chcesz skorzystać  z naszej wiedzy i doświadczenia, zapraszamy na porady on line. Wielu osobom pomogłyśmy, pomożemy i Tobie :) Możemy pomóc Ci inaczej patrzeć na świat... bo przecież wszystko zaczyna się w naszej głowie! ​

​Jak daleko można zajść i jak długo pielęgnować uczucie do współmałżonka, kiedy ta troska i odpowiedzialność  jest jednostronna? Na pewno kosztem nie może być utrata szacunku do własnej osoby. Miłość do mężczyzny, dzieci, ojca, matki nie może być bowiem silniejsza od naszej godności. Nie można bowiem kochać drugiego człowieka, nie kochając i  nie szanując samego siebie. Miłość bliźniego musi zacząć się od miłości własnej.

Kinga, atrakcyjna trzydziestopięciolatka, straciła w  związku, który trwał dziesięć lat swoją niezależność, podporządkowała się mężczyźnie, który odbierał jej każdego dnia prawo decydowania o sobie, godność, w końcu całkowicie ją od siebie uzależniając. Ania, wykształcona, drobna czterdziestolatka, upokarzana, poniżana i manipulowana, najczęściej poczuciem winy. Słyszała wciąż, iż jest do niczego, że jest fatalną żoną i matką. W  końcu zaczęła w to wierzyć. Wiele kobiet, jak pokazują wyniki badań, tkwi w toksycznych związkach. Nie potrafią powiedzieć „dość”, nie umieją postawić granic. To wszystko trwa zwykle latami. Granica jest przesuwana powoli.

Dlaczego kobiety tkwią w takich małżeństwach? Pierwszym powodem są dzieci. Kobiety tłumaczą sobie często, że najważniejsze jest dobro dzieci, które muszą przecież rozwijać się w rodzinie pełnej. Pytanie, czy większej krzywdy nie wyrządza się dzieciom, skazując je na takie życie?  Druga sprawa to lęk. Kobiety boją się, że sobie same nie poradzą. Przecież codziennie słyszały, że są nic nie warte, niczego nie umieją. Niekiedy mają  niskie poczucie własnej wartości, które wyniosły z domu rodzinnego, które spowodowało, że nie mają żadnych wymagań, zadawalają się każdym okruszkiem, cieszą się, że ktoś  koło nich jest i nie sądzą, by zasługiwały  na coś dobrego. Uważają, że lepsza taka miłość, niż żadna. Jest też wiele kobiet, które pomimo wszystko kochają i wierzą w siłę swojej miłości. Wiele znoszą, wierząc, że ich uczucie zdziała cuda i zmieni mężczyznę. Niekiedy też względy religijne powodują, że kobieta tkwi latami w chorym związku. Uważa, że jest to krzyż, który powinna nieść pokornie na swoich ramionach. Tymczasem jest to błędne myślenie, niezgodne z nauką Kościoła.

Jeżeli żyjesz w tosycznym związku, przeżywasz trudne chwile, nie możesz poradzić sobie z tłumionymi uczuciami, targają Tobą emocje, - pomożemy CI. O ile chcesz skorzystać  z naszej wiedzy i doświadczenia, zapraszamy na porady on line. Wielu osobom pomogłyśmy, pomożemy i Tobie :) Możemy pomóc Ci inaczej patrzeć na świat... bo przecież wszystko zaczyna się w naszej głowie! ​

​Gdyby dekalog miał jedenaście przykazań z pewnością dopisałybyśmy: Nie krytykuj! Niszczy rozwijające się dopiero dzieci, ale potrafi niszczyć też związki.

Andrzej w dzieciństwie słyszał od rodziców mało pozytywnych słów na swój temat. Ciągle tylko jakieś narzekania, zwracanie uwagi: coś źle zrobił, czegoś nie dopełnił, zapomniał o czymś. Dzień zaczynał się napominaniem i kończył się negatywnymi informacjami. I tak od rana do wieczora i od wieczora do rana.
Anię krytykował chyba od początku znajomości. Najpierw tego nie dostrzegała. Po ślubie stało się to nagminne i okropnie uciążliwe. Żadnego dobrego słowa, ciągłe uwagi i pretensje. Krytykował ją na każdym kroku. A to źle sprzątnęła. Pieczeń zbyt wysuszyła. Kupiła niegustowne spodnie. Tak jak w jego domu rodzinnym i tak samo jak rodzice traktowali jego samego. Krytyka rodziła konflikty. Z czasem ich wspólne życie stało się nie do zniesienia.

Dziecko jest bezbronne i buduje sobie dopiero wizję świata i samego siebie. Nasiąka opiniami o sobie jak gąbka, chłonie wiedzę – jak inni mnie widzą, jak oceniają, jaki jestem? Poddane ciągłej krytyce, negatywnym komunikatom ze strony rodziców, kolegów, krewnych, nauczycieli rośnie w przekonaniu, że jest „do niczego”, beznadziejne, nieudane. Nie umie się przed tym obronić. Wierzy w opinie na swój temat. Cierpi na tym jego poczucie wartości i samooceny. Trudno mu potem uwierzyć w siebie i w swoje możliwości, dostrzec swój potencjał. Zaczyna myśleć o sobie tak samo, jak Ci, którzy go krytykują. Jest surowe w stosunku do siebie, krytyczne.

Pięknie powiedział o tym pewien nieznany autor*:

• Dziecko krytykowane uczy się potępiać.
• Dziecko otoczone agresją uczy się wrogości.
• Dziecko żyjące w strachu uczy się lękliwości.
• Dziecko doświadczające litości uczy się użalać nad sobą.
• Dziecko otoczone zazdrością uczy się zawiści.

I odwrotnie:

• Dziecko żyjące w poczuciu bezpieczeństwa uczy się wierzyć w siebie.
• Dziecko akceptowane uczy się kochać.
• Dziecko darzone uznaniem uczy się, że dobrze mieć cel.
• Dziecko otoczone aprobatą uczy się lubić siebie.
• Dziecko otoczone przyjaźnią uczy się radości życia.

Andrzej nie doświadczył w ogóle lub w niewystarczającym stopniu pozytywnych sytuacji: akceptacji, uznania, aprobaty. jedynie co znał bardzo dobrze, to krytykę.

​Gdy krytykowane nadmiernie dziecko dorasta to przejmuje tendencję do krytykowania i „rozszerza się” ją na innych ludzi wokoło. To właśnie u innych zaczyna ono dostrzegać jedynie wady, braki, bo przecież nikt nie nauczył go patrzeć i doceniać tego, co wspaniałe, co się udało, co jest osiągnięciem. Tak jakby miał klapki na oczach i widział tylko jedną część świata - tę złą. Z drugiej strony, gdy człowiek skupi się na niedoskonałościach innych, może nie myśleć o swoich własnych. Można odwrócić uwagę od tego, co dzieje się w nim samym. Na zasadzie kontrastu może dzięki temu mechanizmowi spostrzegać siebie jako lepszego. Czuć się lepiej niż w sytuacji, gdy sam był krytykowany.

Cały czas piszemy o źle udzielanej krytyce, która jest zwracaniem uwagi, napominaniem, karceniem, narzekaniem. To krytyka która:

• Opiera się na uogólnieniach
• Ocenia osobę (osobowość) a nie zachowanie
• Poniża partnera
• Ma na celu odegranie się i odreagowanie
• Jest ironiczna
• Udzielana jest podniesionym głosem
• Polega na pouczaniu, popędzaniu, przerywaniu
• Nie mówi o konkretnych błędach
• Nie pokazuje oczekiwań
• Nie daje możliwości poprawy, jej celem nie jest naprawienie relacji
• Zawiera groźby i kary.

Jeśli taka krytyka pojawia się w małżeństwie, to powoduje powstawanie negatywnych uczuć, oddalanie się zranionych współmałżonków od siebie. Spirala niechęci pogłębia się i jeśli nie ma szans na zmianę może nawet doprowadzić do rozpadu związku. Nikt przecież nie lubi się czuć poniżany i niedoceniany na dłuższą metę.

Nie chodzi o to, że w ogóle nie można krytykować innych, chodzi jednak o to, aby nie było to destrukcyjne a konstruktywne. Każdy z nas ma jakieś słabe strony, wady, ale ktoś, kto nas kocha powinien uświadomić je nam delikatnie i w sposób „przepełniony pozytywną energią i szacunkiem”*. Można nawet pokusić się o wykorzystanie odrobiny humoru, aby ułatwić drugiej stronie przyjęcie informacji. Chociaż humor to jednak zawsze nieco ryzykowna sprawa, bo jeśli mąż napisze na zakurzonym regale „Żono - kocham Cię” zamiast zrobić awanturę: „Cały dzień siedzisz w domu i głupich kurzy nie możesz zetrzeć?!”** to i tak część pań może poczuć się dotknięta. Pamiętajmy, że prawda powiedziana bez miłości – zabija.
 
*S.R.Covey „7 nawyków szczęśliwej rodziny”
**J.Pulikowski „Ewa czuje inaczej”

Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
​

​Rozmyślasz, rozstrząsasz, rozkminiasz, wszystko, co ci się wydarzy, a nawet to, co się nie wydarzy? Zrób sobie prezent i na fali wiosennych porządków, wyrzuć te zwyczaje do kosza.
 
Mam cudowną przyjaciółkę. Jest ciepła, troskliwa, inteligentna, bystra i długo można by jeszcze wymieniać. Ale przy całej masie zalet, ma jedną wadę, którą zamęcza siebie i (wybacz kochana) mnie trochę też. Ciągle rozmyśla. Niby nic złego, ale ona ma zwyczaj rozkładania wszystkiego na czynniki pierwsze. Cokolwiek ktoś powie, natychmiast wrzuca na ruszt analizy i grilluje z każdej możliwej strony. Gdy wyciśnie soki, przerzuca się na kolejną wypowiedź albo wydarzenie. Nie muszę dodawać, że gdybanie i tworzenie czarnych scenariuszy to jej ulubione zajęcie.
Tłumaczę jej, że traci niepotrzebnie energię na rzeczy, które prawdopodobnie nigdy się nie wydarzą, ale ona swoje. Uważa, że nie potrafi zatrzymać gonitwy myśli i wyłączyć to, co eksperci nazywają po angielsku overthinking. Chcę dla niej jak najlepiej, więc robię mały research w tej sprawie. Sprawdzam, skąd jej to się wzięło i jak z tym skończyć. „Taka tendencja bierze się przede wszystkim z lęku przed działaniem i zatrzymaniem się w fazie dokonywania analizy poznawczej. Jest to związane z pewnymi cechami, takimi jak: niskie poczucie własnej wartości, niska lub chwiejna samoocena, zewnątrzsterowność, która powiązana jest z potrzebą zdobywania ciągłej akceptacji otoczenia i życia w taki sposób, jaki „nakazują” i oczekują inni ludzie, perfekcjonizm, nadmierna potrzeba kontroli, brak samodzielności w podejmowaniu decyzji, zależność, patrzenie na świat w sposób pesymistyczny. Ale jest też związana ze sposobem wychowania i oczekiwaniami otoczenia, które nie daje często przyzwolenia na popełnianie błędów, na kreatywność, a wymaga „wbijania się” w pewne sztywne ramy, wyjaśnia psycholożka Katarzyna Krakowska z portalu PsychologiaPrzyKawiepl. Wygląda na to, że... Houston mamy problem!
 
Z postanowieniem uspokojenia głowy mojej przyjaciółki i wiedzą, skąd bierze się u niej natłok myśli rozpoczynam zmasowany atak. Na początek wytaczam ciężką amunicję: zbieram wszystkie możliwe skutki nadmiernego rozmyślania i analizowania. Badanie opublikowane w 2013 roku w Journal of Abnormal Psychology dowiodło, że osoby z taką „manierą” mogą szybko podupaść na zdrowiu psychicznym. Jest to o tyle kłopotliwe, że chory wpada jak chomik w kołowrotek - osłabienie psychiki potęguje rozmyślanie, które z kolei pogłębia problemy psychiczne. Do tego jeszcze osłabia zdolność do podejmowania decyzji i powoduje problemy ze snem, a nawet depresję. Przerażające? Owszem. Ale nie dla mojej przyjaciółki. Jest młoda, zdrowa i mój wykład kwituje prychnięciem. Po chwili niewzruszona ciągnie mnie do kina. Decyduje, do którego pójdziemy i jaki obejrzymy film. Aha, bo chyba zapomniałam wspomnieć, że moja przyjaciółka uwielbia mieć wszystko pod kontrolą.

Jak się okazuje, to dość typowe dla ludzi, którzy mają zwyczaj robić overthinking. „Potrzeba sprawowania kontroli paradoksalnie związana jest z brakiem poczucia bezpieczeństwa. Zadbanie o nie spowoduje, że „odpuścimy” i przejdziemy z poziomu myślenia do działania”, mówi psycholożka Katarzyna Krakowska, która radzi też wytłumaczyć przyjaciółce, że nie wszystko w naszym życiu da się skontrolować i lepiej ten fakt zaakceptować. Przyjaciółka przyjmuje komentarz ze zrozumieniem i... pozwala mi wybrać wielkość pudełka z popcornem. Staram się cieszyć tym małym sukcesem.

Następnego dnia cieszę się jeszcze bardziej. Rano wysyła mi wiadomość, że wczoraj wieczorem medytowała przez całe pięć minut. Sukces goni sukces! Niestety chwilę później przysyła kolejnego SMS-a z zapytaniem, czy znam dobrego onkologa, bo wydaje się jej, że ma raka skóry. Przerażona oddzwaniam do niej i dowiaduję się, że jej diagnoza pochodzi od dr Google, który głosem jednego  forumowicza zdradził, że krosta na nosie może oznaczać nowotwór. Nie wiem. czy to prawda, ale heloł, ona nie ma nawet krosty na nosie! Czarno to widzę. Czy naprawdę można nauczyć się żyć bez zamartwiania się? „Można. Tylko trzeba zmienić sposób myślenia”, wyjaśnia Katarzyna Krakowska. „Po pierwsze, uwierzyć w siebie, w swoją sprawczość, pogodzić się z tym, iż porażka jest nieodzownym elementem naszego życia, że nad wszystkim nie możemy przejąć kontroli i we wszystkim być perfekcyjnymi”, wyjaśnia ekspertka i dodaje jeszcze, że docenianie siebie jest kluczowe, ponieważ obniża poziom stresu i lęku. Jak mogę jej pomóc? Muszę popracować nad jej poczuciem bezpieczeństwa i wiarą w siebie. Zabieram więc przyjaciółkę na spotkanie z moim starym kolegą, który podkochuje się w niej od lat. Liczę, że zaleje ją masą komplementów, zachwyci się jej urodą i wyjątkowowością. I? Bingo! Bawi się wybornie! Dużo się śmieje i flirtuje. Ale podczas pożegnania szepcze mi do ucha, że nic z tego nie będzie. Psycholożka i tak chwali mnie za pomysł. Odwracanie uwagi jest dobrą metodą na zatrzymanie lawiny myśli. Ale jak dodaje, to działa na krótką metę i maskuje prawdziwy problem. Tak długo jak nie znajdziemy przyczyny, która powoduje jej zachowanie, tak długo będzie się ono powtarzać.
 
Zaczynam myśleć, że dla przyjaciółki nie ma ratunku, taki jej urok i tyle. A przynajmniej nie mogę jej pomóc, jeśli sama nie wyrazi takiej potrzeby. Skoro jest moją przyjaciółką, będę akceptować ją taką, jaka jest. Mówię jej o tym szczerze przy najbliższej okazji. Przytuła mnie i wyjaśnia, że to dla niej ważne i chce zmierzyć się z problemem. Krótko mówię, co mi powiedziała ekspertką, że musi uświadomić sobie, dlaczego analizuje wszystko w nieskończoność, czego się boi, dlaczego chce być perfekcyjna? Zaznaczam, że dla mnie jest chodzącym ideałem, co tylko przypomina mi o mojej własnej niedoskonałości. Komplement ją uskrzydla. Uff...

Jak poradzić sobie z natłokiem myśli?
​
Katarzyna Krakowska z PsychologiaPrzyKawie.pl radzi, co najlepiej sprawdza się w walce z nadmiarem myśli piętrzących się w głowie, tendencją to patologicznego rozmyślania i analizowania wszystkiego oraz gdybania i czarnowidztwa:

1. Jedną z technik jest „odwracanie uwagi”, czyli zamiast myśleć i analizować dany problem, należy zająć się czymś innym, skoncentrować całą uwagę na innym zadaniu, najlepiej zaległym, które nie łączy się absolutnie z aktualnym problemem. Można zająć się angażującym hobby, pójść na zajęcia fitness, pobiegać po lesie.
   
   
2. Drugi sposób to życie „tu i teraz", bez lęku w podejmowaniu wyzwań, z szacunkiem do samej siebie i bagażem pozytywnej energii pochodzącej między innymi z pozytywnego myślenia. Myślenie to wiąże się z umiejętnością stawiania celu i ponoszenia konsekwencji swoich działań, akceptacją siebie, swoich pozytywnych i negatywnych stron. Jedną z technik życia „tu i teraz" może być np. pielęgnowanie życiowych przyjemności. Proponuje ją prof. Sonja Lyubomirsky (nurt psychologii pozytywnej). Gdy zdarzają ci się wspaniałe szczęśliwe momenty rozkoszuj się nimi „tu i teraz", ale też staraj się je zapamiętać (zrób stopklatki w pamięci), tak, aby w dowolnym momencie móc je sobie przypomnieć.  
   ​
3. Inną z technik, którą polecam, jest pielęgnowanie wdzięczności. Od dawna wiadomo, że człowiek, który koncentruje się na wdzięczności, staje się osobą pozytywniej nastawioną do siebie i innych. Świat zaczyna postrzegać w optymistycznych barwach i staje się szczęśliwszy. Wdzięczność pojawia się w następstwie osobiście korzystnego zdarzenia, do którego doszło w związku z działaniem jakiegoś zewnętrznego czynnika. Jesteśmy wdzięczni wówczas, gdy widzimy nie tylko swój udział w danym sukcesie, ale dostrzegamy też znaczenie wpływu innych osób czy zdarzeń. Warto więc codziennie wieczorem przypomnieć sobie trzy rzeczy, jakie przydarzyły się nam w ciągu dnia, za jakie jesteśmy wdzięczni. Potrenuj ten „dziennik wdzięczności" przynajmniej dwa tygodnie i zobacz, czy nie żyje ci się lepiej? :)
   ​

​Katarzyna Krakowska
​współautorka bloga

Rady dla poszukujących miłości

​Czy w czasach, gdy tworzyła Jane Austen, czy teraz - kobiety poszukują pomocy, wskazówek w znalezieniu tego „jedynego”. Czy rady starej panny z angielskiej prowincji, która żyła 200 lat temu, pionierki powieści psychologicznej mogą być jeszcze przydatne? Katarzyna Miller w książce „Daj się pokochać dziewczyno”, twierdzi, że tak, a Wy co sądzicie? Czy „Rozważna i romantyczna”, „Emma”, czy „Duma i uprzedzenie” są czymś więcej niż romansidłami? A może przedstawione w nich reguły relacji damsko – męskich są jednak ponadczasowe? W końcu przecież w każdej epoce kobiety – w mniej lub bardziej uświadomiony sposób - poszukują mężczyzny, mężczyzny z ich marzeń.

Dziś z okazji Walentynek mamy dla Was nietypowy wywiad. Skoro rady angielskiej pisarki sprzed ponad 200 lat nie całkiem straciły swoje znaczenie, to może instytucja „nowoczesnej swatki” także nie jest wcale pozbawiona sensu? Czy biuro matrymonialne w „realu”, a nie w sieci może pomóc w szukaniu naszej drugiej połówki? Dziś rozmawiamy z Małgorzatą Bambrowicz, właścicielką Biura Matrymonialnego LoveZnajdźMiłość. Ciekawe:-)
 
Psychologia przy kawie: Czy w dzisiejszych czasach tradycyjne biuro matrymonialne jest dobrym miejscem na szukanie mężczyzny marzeń?
Małgorzata Bambrowicz: 90% z czytelników odpowie - absolutnie nie! Biuro matrymonialne to pomysł z lamusa. Dziś króluje Internet i portale randkowe! Prawdopodobnie zaskoczy ich informacja, iż paradoksalnie tradycyjne biuro jest odpowiedzią na rozczarowanie, jakie niesie ze sobą Internet i znajomości z portali towarzysko - randkowych.
 
PpK: Czy klienci biur różnią się od osób z portali? Przecież wszyscy szukają drugiej połówki?
MB: Przede wszystkim w biurze się płaci. Z jednej strony to minus, z drugiej plus, bo nie każdego stać na płatną zabawę w kotka i myszkę. Ponadto biuro, które zna osobiście wszystkich kandydatów przedstawia  ofertę i mówi o człowieku, z którym prowadzący rozmawiał i widział go na własne oczy. Na portalu każdy przedstawia się sam. Mówi to, co chce powiedzieć, lub to, co chce się usłyszeć. Poza tym nikomu nie opłaca się kłamać i oszukiwać za pieniądze, skoro może to robić za darmo na portalach randkowych. Ważne też jest bezpieczeństwo, Biuro weryfikuje każdego kandydata, na portalu natomiast każdy sam musi to zrobić.
 
PpK: Czy są jakieś plusy portalu w porównaniu z  biurem matrymonialnym?
MB: Tak:

1. Można znaleźć portale darmowe.
2. Można uzyskać natychmiastowy efekt dowartościowania się po otrzymaniu mnóstwa ofert po 5 minutach od zalogowania się na portalu.

Historie z portali znamy od klientów, ale nie będę o nich mówić,  powiem o tym, co znam z doświadczenia. Opiszę, kim jest klient biura matrymonialnego, na przykładzie naszego lokalnego biura działającego na terenie Trójmiasta -  LoveZnajdźMiłość.
Kobiety zgłaszające się do Biura – w wieku 30 – 80 lat - są niesamowite. Atrakcyjne w pełnym tego słowa znaczeniu: zadbane, wykształcone, zaradne życiowo, spełnione zawodowo. Idealne, bez względu na wiek! Im starsze, tym bardziej świadome swojego uroku.
 
PpK: Czego szukają w takim razie w biurze matrymonialnym?
MB: Oczywiście mężczyzny swoich marzeń... ! Może nie pierwszego ani ostatniego, ale tego jedynego.
Niektóre szukały wcześniej na portalach internetowych - niestety zawsze taka opowieść kończy się ta tak samo: rozczarowanie, zawód, niesmak.
Często Panie dzwonią do mnie z pytaniem:,,Czy w biurze matrymonialnym jest tak samo? Wszyscy faceci kłamią, oszukują i chodzi im tylko o jedno...?"
Odpowiadam wtedy spokojnie: w biurze matrymonialnym jest zupełnie inaczej, inaczej niż na portalu, inaczej niż w życiu.
 
PpK: Dlaczego?
MB: Otóż dlatego, że mężczyzna na portalu randkowym szuka przygody, szybkiego, darmowego seksu i chwilowego dowartościowania. Aby to dostać, powie wszystko i stanie się kim zechcesz, nawet mężczyzną Twoich marzeń...
Niestety, tylko do momentu, kiedy osiągnie cel, wtedy staje się znowu sobą, zwykłym szarym Kowalskim znudzonym swoim życiem, swoja żoną, swoją mało satysfakcjonującą pracą...
 
PpK: Kim jest mężczyzna, klient biura matrymonialnego? Czy jest inny? Jeśli tak, to dlaczego?
MB: Klient biura to człowiek świadomy swojej wartości, bez kompleksów, wykształcony, często bardzo zamożny lub po prostu niezależny finansowo. Zazwyczaj aktywny, uprawniający jakiś sport dla kondycji i przyjemności. Bardzo często za bardzo zapracowany w pewnym okresie swojego życia i przez to obecnie samotny.
Żaden nieudacznik, żaden naciągacz ani oszust. Mężczyzna przychodzi do biura matrymonialnego po prostu po fachową pomoc i za tę usługę płaci niemałe pieniądze. Ma konkretny cel i wymagania. Najczęściej szuka kobiety trochę młodszej (5 lat), aktywnej fizycznie, zadbanej, ciepłej, miłej i inteligentnej.
Nie szuka gwiazdy, ale nie szuka też matrony. Zwykłej, ciepłej, miłej towarzyszki.
Proste? Wydawałoby się, że tak, wystarczy tylko być w Biurze w tym samym okresie i właściwie mamy gwarancję zapoznania tego mężczyzny naszych marzeń?!
Załóżmy, że jesteś w tym samym czasie i idziesz na randkę z tym panem...
To, co zaskakuje najbardziej to zachowanie skojarzonej pary po sympatycznej, udanej randce.
Ona: było bardzo miło, świetnie nam się rozmawiało. Pan X jest miły i podoba mi się, ale chciałaby szukać dalej, chociaż wymieniliśmy się telefonami i obiecałam, że spotkamy się ponownie...
On: Pani Y jest idealna, świetnie nam się rozmawiało, dała mi swój numer i jesteśmy umówieni, więc zawieszam aktywność w biurze, bo znalazłem tę, której szukałem!
 
PpK: Czy to wyjątek?
MB: Nie, drogie panie to standard w moim biurze. Panowie przychodzą w konkretnej sprawie, nie chcą chodzić na wiele spotkań, najczęściej poszliby tylko na jedno, to właściwe i już, dziękuję i do widzenia.
Panie? Uwielbiają przebierać. A po tygodniu lub dwóch i przemyśleniu sprawy Pani Y dzwoni z informacją, że zdecydowała się na Pana X. Niestety, zazwyczaj Pan X jest już zajęty, bo zawsze znajdzie się Pani, która pozna się na prawdziwej perełce i nie wypuści już Pana X (śmiech)
 
PpK: Dziękujemy za rozmowę!


​

​Nie zawsze wierzymy w siebie, nie zawsze kochamy same siebie. Wydawać by się mogło, że nie ma to większego wpływu na nasze relacje z mężczyznami. Tymczasem ma to niestety zasadnicze znaczenie. Wyobraźcie sobie dziewczynę, która ma zabójczo przystojnego faceta, który cudownie się ubiera, a ona ciągle zastanawia się, dlaczego on z nią jest? Co prawda nie uważa siebie za odrażającą, ale według niej on mógłby mieć każdą, podoba się przecież wszystkim kobietom. Myśli więc, że chłopak może ją zostawić.

Jak sądzicie, skoro ona traktuje siebie w tak negatywny sposób, uważa się za „niewystarczająco dobrą” dla niego, a w zasadzie dla samej siebie, to jak taki związek się skończy? Bo to, że się skończy jest pewne. Wystarczy, że włączy się np. mechanizm „samospełniającego się proroctwa”, czyli przewidywania i przekonania wywołają takie nasze zachowania i działania, które spowodują spełnienie tych przewidywań. Mówiąc prościej: dziewczyna zacznie się zachowywać jak „niewystarczająco dobra”, tym samym udowodni mężczyźnie, że faktycznie nie jest interesująca, ładna, godna jego uwagi, itd. A przecież jej chłopak ją wybrał, nie „miał chustki zawiązanej na oczach” jak mówi Katarzyna Miller w książce „Daj się pokochać dziewczyno”. Mężczyźni się nie poświęcają, nie należy mierzyć ich naszą własną kobiecą miarą. Ale jeśli nie masz wiary w siebie, to miłość żadnego mężczyzny nie będzie w stanie zastąpić miłości do siebie samej i jednocześnie miłości damsko – męskiej. Nikt nie jest w stanie sprostać takiemu zadaniu, nawet najbardziej kochający mężczyzna. Jeśli umieścisz w nim nierealistyczne oczekiwania, to żaden ich nie będzie w stanie spełnić. I druga strona medalu, gdy będziesz „marudzącą, zgorzkniałą i zniechęconą babą, co to nie wie, jak żyć, to niby dlaczego ktoś miałby chcieć być z Tobą?” – pyta autorka książki. Racja. Jeśli nie pokochamy najpierw same siebie, nie możemy zacząć prawdziwie kochać innych. Jak pisałyśmy w poście „Jak znaleźć mężczyznę na całe życie?” nie należy oczekiwać, że mąż, chłopak zaspokoją nas w całości, wszystkie nasze potrzeby, pragnienia, wszystko. Mężczyzna może spełniać tylko kawałek naszego życia, nie potrzebujesz go do wszystkiego. Warto więc za Katarzyną Miller zadać sobie na początku pytanie: „do czego go potrzebujesz. Czy do towarzystwa, czy do seksu, czy do tego, żeby ci walizki wnosił na czwarte piętro, czy do tego, żeby inne dziewczyny wiedziały, że masz faceta? Dziewczyny wykorzystują facetów do różnych rzeczy, ale mają problem, że chcą więcej. A już mają bardzo dużo”.
 
Powiązane posty:
​
Jak znaleźć mężczyznę na całe życie?
Czego pragną faceci?
​

​Małżeństwo nie było już tym, czym wcześniejsza ich relacja. Zdrada rzuciła cień na ich życie. Nie była podejrzliwa, ale  Przemek zmienił się, stał się obcy. Starał się odpłacić jej ból, który przeżyła, ale coś się między nimi zepsuło, jakby znajdował się za szklaną szybą. Ale to ona się za nią ukryła, choć sama tego nie wiedziała.

Po dwóch latach Hania urodziła śliczną córeczkę. Czy była szczęśliwa? Nie. Nadal czuła się zraniona, upokorzona, tęskniąca za miłością, prawdziwą miłością, którą dane by jej było jeszcze przeżyć dla wyrównania rachunków, a może po to, by mieć co wspominać.

Gdy Tosia miała roczek, w jej życiu pojawił się Bartek. Był osobą, o której marzyła, której wypatrywała każdego dnia. Młody, inteligentny i wpatrzony w nią jak w obraz. Nie chciała odchodzić od męża, nie chciała burzyć rodziny, pragnęła jedynie chwili zapomnienia. Tych chwil było wiele. Czerpała z nich całą sobą to, co dawał jej Bartek.  A dawał jej to wszystko, czego jej  było brak. Budował jej poczucie wartości jako  człowieka, jako kobiety. Od momentu, gdy go poznała, zaczęła inaczej postrzegać siebie. Uważała, że jest zakochana. Ale czy kochała Bartka? Nie, ona zakochała się po raz pierwszy w sobie, dzięki przeglądaniu się w jego oczach? Było to cudowne uczucie. Unosiła się pięć metrów nad ziemią. Chciała, by ta chwila trwała wiecznie, choć nie wyobrażała sobie, by zmieniać swoje życie. W domu była przykładną żoną i matką, a w ramionach Bartka zapominała o wszystkim.  Ale to życie w kłamstwie nie mogło trwać wiecznie. Hania z jednej strony rozpływała się w jego ramionach, ale z drugiej strony wyrzuty sumienia nie pozwalały  jej żyć. Wiedziała, że na Przemka zawsze mogła liczyć, że po zdradzie robił wszystko, by nie zawieść jej zaufania.  Rozsądek podpowiadał, że z nim będzie wiodła spokojne życie. Pomimo iż relacja pomiędzy nimi nie przypominała tej z początku znajomości, czuła, że oddalili się bardzo. Do Bartka pchała ją namiętność. Ale czy umiałaby z nim żyć, stworzyć rodzinę? Czy byłby dobrym ojcem dla Tosi?

Którędy pójść, jaką drogę wybrać ? Czy odejście od Bartka spowoduje odnalezienie w małżeństwie szczęścia?  Czy to wyrównanie rachunków będzie gwarancją tego, że z mężem będą mogli ruszyć dalej do przodu i budować razem szczęśliwe życie? Wiedziała, że jest dobrym ojcem, dobrym człowiekiem, a błąd który popełnił zadośćuczynił jej z nawiązką. Ale czy będzie umiała zapomnieć o Bartku, o tym szaleństwie, które przeżywała  przy jego boku? A z kolei, jeśli zostanie z Przemkiem, czy nie będzie szukała nadal miłości, czy będzie umiała naprawdę wybaczyć i zaufać?

Życia u boku Bartka nie umiała sobie do końca wyobrazić. Nie była wstanie dostrzec w nim osoby, z którą byłaby gotowa spędzać każdy dzień.  Nie wiedziała nawet dlaczego. Ale odejść jej było ciężko. Dawał jej coś, dzięki czemu rozkwitała każdego dnia.

Przyjaciółka powtarzała, że w życiu należy iść za głosem serca.  Ale ona nie była tego pewna. Nie wiedziała też, czy umiałaby konsekwentnie podążać wybraną drogą? Czy pójście za głosem serca byłoby rozsądne? Te pytania kołatały jej się w głowie. Nie dawały spać.

Hania w tym momencie, gdy stała na rozstaju dróg, nie wiedziała jeszcze, że żaden z tych mężczyzn nie będzie gwarancją jej szczęścia.  Nie wiedziała, że zarówno Przemek, jak i Bartek w pewnych momentach jej życia byli tylko lekiem na jej niezaspokojone potrzeby, lekiem na jej nerwicową potrzebę miłości. Oni dali jej to, czego wówczas potrzebowała, a co było tylko namiastką szczęścia. Nie mogła być w pełni szczęśliwa, bo nie kochała siebie i nie była zdolna do miłości drugiego człowieka. Była w nich zakochana, bo sprawiali, że dzięki nim miała zaspokojoną potrzebę znaczenia, akceptacji, wartości, miłości. Ale przeglądanie się w czyiś oczach, bez wiary w to, iż jest się człowiekiem takim, jakiego widzi się w oczach zakochanego, jest tylko chwilową radością, nietrwałą jak bańka mydlana. Aby zacząć iść drogą spokoju, drogą realizowania siebie, swojego szczęścia i swojej rodziny, Hania musiała stanąć na nogach. Musiała zrozumieć, że jest wspaniałą, piękną , umiejącą dążyć do celu kobietą, która co prawda popełniła wiele błędów, ale dzięki nim stała się mądrzejsza i dojrzalsza. Hania musiała zrozumieć, że tworzyła do tej pory toksyczne związki, gdyż nie była zdolna do zdrowych relacji. Związki, w które wchodziła, były oparte na komplementarności nerwic. Ich fundamentem było wzajemne uzależnienie, dlatego też wybierała osoby, które również potrzebowały osoby takiej jak ona. Dzięki temu, iż Hania zaczęła dojrzewać emocjonalnie, zrozumiała, że musi zacząć inaczej żyć. Musi zbudować własną autonomię, pokochać siebie, zrozumieć swoją przeszłość, uporać się z ranami z dzieciństwa  i z wiarą w swoją wartość budować relacje z innymi.

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
​

Młode kobiety przed swoim pierwszym związkiem często zastanawiają się – jak znaleźć mężczyznę na całe życie?  Tworzą listy pożądanych cech, myślą o tym, gdzie znaleźć najlepszego kandydata. Czasami oglądając rozpadające się wokół związki, zaczynają wątpić, czy to w ogóle jest możliwe?

Z kolei kobiety, które są już w związkach, pytają w pewnym momencie same siebie, dlaczego ich mężczyźnie brak entuzjazmu, który miał na początku znajomości, denerwują się, że zamawia ciągle te same dania w restauracji i nie wychodzi z nią tak chętnie z domu. Coś przestaje im w nim pasować. Dlaczego ON to, czy tamto? Przyglądają się MU, obserwują GO.

Co łączy te kobiety? Otóż przenoszą „ciężar” uwagi na zewnątrz, na mężczyznę, partnera, męża. Zupełnie (albo w dużej mierze) zapominając, że w tym związku są przecież także ONE.

„Daj się pokochać dziewczyno” - książka Katarzyny Miller i Joanny Olekszyk - odwraca perspektywę: z „ON” na „JA” i każe nam kobietom - w różnym wieku, samotnym i w związkach – „przejrzeć się w lustrze”. Spojrzeć na siebie, swoje wnętrze. Zadbać o siebie, jeśli jest taka potrzeba, aby w konsekwencji mieć coś wartościowego do zaoferowania innym, także mężczyznom. W tym kontekście tytułowe pytanie artykułu, które często zadają sobie kobiety, jest niestety źle postawione. Zamiast „Jak znaleźć mężczyznę na całe życie? powinno brzmieć np. „Jaka mogę być, aby zainteresować mężczyznę i móc przeżyć z nim całe życie?”, albo „Jaka mogę być, aby szczęśliwie przeżyć życie, nawet jeśli nie będę miała męża”. Widzicie różnicę?

Książkę duetu Miller – Olekszyk - czyta się jednym tchem. Dobrze napisana, miejscami żartobliwa, z dystansem, czasami jednak szczera do bólu, jak i sama Katarzyna Miller. Jest ona niezwykle mądrą i doświadczoną psycholożką. Pokazuje nam kobietom, że szukanie „ideału”, albo mężczyzny spełniającego listę pożądanych przez nas cech jest bezsensowne: „mężczyzna nie jest od tego, żeby spełniał kobietę całą, tylko kawałek jej życia. […] Co ja sobie będę ich zmieniać, jak ja z każdym będę miała podobny albo różny rodzaj jakichś niespełnień”. I dalej dodaje: „Jeśli facet ma poczucie humoru, jest wrażliwy, fajny i seksowny, a do tego jeszcze lubi swoją pracę – tylko go brać. Ale zaraz jakaś doda: „Ja bym chciała, żeby jeszcze czytał Sartre’a”. A jak on tego Sartre’a nigdy nie przeczyta?”

Niby oczywiste, ale czy czasami nie mamy tendencji, aby WSZYSTKIE swoje pragnienia, oczekiwania umieszczać w jednym mężczyźnie? I wówczas nie może to się skończyć inaczej niż totalnym rozczarowaniem, rozpadem związku i szukaniem kolejnego „idealnego” kandydata, który będzie miał zapełnić jakąś naszą pustkę. Jak dosadnie mówi Pani Katarzyna: „Kochana, jak jesteś pusta w środku, jak ze sobą nie obcujesz i się nie lubisz to, dopóki tej pustki w sobie nie wypełnisz, z czym ma obcować ten ktoś, kto ciebie wybierze?”  Dla niektórych może to być faktycznie jak kubeł zimnej wody wylanej na głowę. Czasami jednak, jeśli chcemy zmiany w samych sobie, trzeba nami wstrząsnąć i wręcz zmusić do refleksji. Kilka takich - szczerych do bólu - fragmentów w książce „Daj się pokochać dziewczyno” na pewno się znajdzie. Ale to tak naprawdę od czytelniczek zależy, czy będą chciały nad nimi zatrzymać. Nic na siłę.
Czytając książkę mamy wrażenie jakbyśmy siedziały razem przy kawiarnianym stoliku z Kasią Miller – starszą, mądrą koleżanką, która dzieli się swoimi przemyśleniami na temat związków, miłości, kryzysów: jak kochać mądrze siebie i partnera, czym jest miłość, jak wskrzesić ogień w związku, jak przeżyć zdradę i ponownie uwierzyć w miłość? Mówi jeszcze o wielu innych kwestiach damsko-męskich.

W rozmowie Pani Kasia jest autentyczna i bliska nam. Dzieli się także swoim życiem, opowiada o sobie - jest w związku z jednym mężczyzną od 30 lat, ale był to burzliwy związek z kilkoma przerwami. Nie kryje tego, nie kreuje się na nieomylną, wiecznie szczęśliwą, której wszystko się udaje. Opowiada szczerze o swoim życiu. Jest prawdziwa.

„Daj się pokochać dziewczyno” nie jest z pewnością dla tych kobiet, które oczekują - w stylu amerykańskich poradników – prostych i łatwych rad, do zrealizowania w dziesięciu krokach. Zresztą życie takie nie jest.

Książka spodoba się z pewnością szerokiemu gronu kobiet: singielkom, silnym i niezależnym, tym, które jeszcze szukają mężczyzny i recept na udany związek, tym, które po latach małżeństwa chcą rozbudzić na nowo miłość w swoim związku, tym, które przeżyły zdradę i muszą się z nią uporać.
​
Wszystkie z nas dzięki Katarzynie Miller będziemy miały okazję, aby zajrzeć w głąb siebie, zatroszczyć się o swoje wewnętrzne dziecko i je pokochać. Jeśli pozbędziemy się swoich lęków, wypełnimy pustkę, będziemy mogły zrozumieć, czego tak naprawdę chcemy w życiu i przekonać się, że na to w pełni zasługujemy, jak mówią autorki: „Kiedy już pokochamy siebie, możemy zacząć kochać innych”.

​Cytat pochodzi z książki "Daj się pokochać dziewczyno" autorstwa Katarzyny Miller
i Joanny Olekszyk, wyd. Zwierciadło. Książka swą premierę miała 23 stycznia 2019.
​

POLECAMY:

„Mamo boli mnie brzuch” – córka rano przychodzi do łóżka rodziców. Mama ją przytula, przygotowuje termofor z gorącą wodą, szuka kropli żołądkowych, choć myśli sobie: „Może lepsze byłyby „dobre” bakterie. Oby to tylko nie była grypa żołądkowa.” Córeczka zostaje w domu. Przy następnej podobnej sytuacji, mama zaczyna się niepokoić – bo mamy tak już mają. Gdy zdarza się to trzeci raz, zaczyna się zastanawiać: „Może pójść do lekarza? A gdzie Cię boli? To może najpierw zrobimy usg?”

Oczywiście badanie nic nie wykazuje. I przy kolejnym bólu brzucha rano w poniedziałek przed szkołą, mama – bo jak każda kobieta ma w sobie coś z Sherlocka Holmesa – zaczyna kojarzyć fakty. „Dlaczego brzuch boli ją przed szkołą, a nigdy nie zdarza się to w weekendy, dlaczego gdy zostaje w domu, po dwóch godzinach po bólu nie ma śladu, dlaczego?” Ponieważ jest kobietą wykształconą, słyszała o nerwicy szkolnej. I tak oto wszystkie fakty zaczynają łączyć się w jej głowie i jedyny wniosek na wyjściu - ale na razie w postaci hipotezy - to: „Czy jest możliwe, aby moje dziecko miało nerwicę szkolną?”. I zaczyna się baczna obserwacja i „matczyne szpiegostwo”.

​Czasami sami tego nie zauważamy jak zupełnie mimochodem wtłaczamy własne dzieci w jakieś „tory”, w jakiś sposób myślenia o świecie. Niekoniecznie musi to wyglądać tak, że sadzamy dziecko na krześle i prosto w oczy mówimy mu „Zosiu, Kasiu, Franku – chcę żebyś był najlepszy!”. No nie, raczej tak to się nie odbywa. Częściej przekaz jest bardziej „zakamuflowany”. Po powrocie ze szkoły pytamy „Jak poszło na sprawdzianie? Jaką dostałeś(aś) ocenę?”. Przy „czwórce” unosimy ze zdziwienia brwi, przy „trójce” – pytamy: „A dlaczego? Co się stało?” I dalej: „A co dostali inny? A co dostał Heniek, Staś…?” Skutki naszej presji (choć może się nam wydawać, że przecież żadnej specjalnej presji nie stosujemy) bywają opłakane. Może się nam wydawać, że przecież dbamy w ten sposób o przyszłość naszych dzieci, one mogą to zaś odczytać jako konieczność wybicia się ponad rówieśników. Zaczynają uważać wszystkich wokół za rywali i potencjalne przeszkody do sukcesu. Skutki łatwo przewidzieć: alienacja i agresja, zawiść wobec zwycięzców i pogarda dla przegranych, oglądanie świata w kategoriach wygrana – przegrana, brak kształtowania umiejętności współpracy. W konsekwencji poczucie wartości staje się chwiejne, bo skoro  sukces potwierdza tylko zwycięstwo nad innymi, to wartość można czuć tylko od czasu do czasu.
​
Badanie przeprowadzone w latach osiemdziesiątych przez A. Norem-Hebeisena i D. Johnsona wśród uczniów szkół średnich pokazało, że ci, którzy przystępowali do rywalizacji „charakteryzowali się poczuciem własnej wartości bardziej uzależnionym od ocen i wyników”. Czyli tak naprawdę ich samopoczucie zależało od świata zewnętrznego, od ocen, jakie otrzymywali i o ile były one pozytywne, czuli się dobrze, a jeśli negatywne ich psychika cierpiała.
 
Motywowani byli lękiem. A lęk przed niepowodzeniem to zupełnie coś innego niż pragnienie sukcesu.  Radzenie sobie ze skutkami własnych niepowodzeń, zabiera nam tyle czasu, że brakuje nam już energii na zrobienie czegoś, co prowadzi do sukcesu. I gdy presja zewnętrzna znika, znika chęć też do robienia określonych rzeczy (np. uczenia się).I tu dochodzimy do paradoksu. Nasze „przykręcanie śruby” wcale nie musi przynieść efektów! Im bowiem mocniej naciskamy na dziecko,  np. żeby odrobiło zadanie domowe, ono często chroni swoją autonomię poprzez jawny bunt albo jakiś rodzaj oporu: zapomina, odkłada na potem, znajduje coś innego do roboty, marudzi. Z drugiej strony nacisk na dobre stopnie, może spowodować, że faktycznie dziecko zacznie je „zdobywać", ale „koszty” mogą pojawić się po drodze, czy to psychiczne, czy somatyczne (z ciała).

​W książce ,,Nastolatek a depresja” wydanej przez Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne autorzy* wymieniają niekorzystne postawy wychowawcze oraz pokazują jaki mają one wpływ na kształtowanie się nieadaptacyjnych schematów , które przyczyniają się do rozwoju zaburzeń psychicznych. Między innymi zwracają uwagę na potrzebę wolności i wyrażania prawdziwych potrzeb i uczuć oraz potrzebę spontaniczności i zabawy. Ta pierwsza bywa niezaspokojona, gdyż postawa rodzicielska polega na tak zwanej akceptacji warunkowej, dbaniu o pozory i swój wizerunek, stawianiu dziecku wysokich wymagań i skupianiu się bardziej na potrzebach swoich niż na potrzebach i uczuciach dziecka. Niezaspokojenie tej drugiej potrzeby często jest wynikiem stawiania dziecku wielu ograniczeń, sprawowania nadmiernej kontroli i nie wspierania dziecka w dążeniu do szczęścia i pozytywnych uczuć związanych z zabawą. W konsekwencji według autorów powstają nieadaptacyjne schematy – dzieci uczą się zaspokajać potrzeby innych ludzi kosztem własnych, tłumią swoje potrzeby, aby zyskać aprobatę lub uniknąć kary, starają się spełniać wysokie wymagania innych kosztem swojego szczęścia i bliskich relacji.
 
Wniosek płynie taki,  zastanówmy się, czy „nie za mocno przykręcamy śrubę”. Bo będzie jak ze stalowym prętem. Możemy go zginać, on się poddaje, poddaje, ale tylko do pewnego momentu i … pęka. I wcale nie znaczy to, że wygraliśmy. Stres w dziecku rośnie, rośnie i zaczyna przejawiać się w różnych dziwnych formach, jak np. w objawach somatycznych, jak ów ból brzucha naszej ukochanej córeczki, dla której chcieliśmy przecież jak najlepiej albo depresji naszego nastolatka.
 
*Konrad Ambroziak, Artur Kołakowski, Klaudia Siwek ,,,Nastolatek a depresja”, Sopot ,,Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne”, 2018
​