Czasami, gdy się zapędzimy w naszych dyskusjach z kimś (choć bardziej są to nasze monologi) możemy usłyszeć „Nie mów tak do mnie!”. Ale powie tak raczej dorosły, który umie ocenić swoje potrzeby, zna standardy rozmów i umie dbać o swoje granice. Choć nie każdy dorosły będzie do tego zdolny.  Z dzieckiem będzie inaczej. Obraz siebie kształtuje w oparciu o informacje, jakie uzyskuje z otoczenia, a najważniejsze są te od osób znaczących dla niego – rodziców. To co mówi tata i mama bierze za jedyną prawdę o sobie. Z wiekiem oczywiście nabiera nieco dystansu i jako nastolatek może zacząć już nawet z nami zacząć dyskutować, ale cały czas nasze wypowiedzi będą na niego wpływać. Zresztą żaden człowiek nie jest w stanie na dłuższą metę zmieść krytykowania, oskarżania, obwiniania, porównywania, oceniania (niezależnie, czy jest współmałżonkiem, czy np. pracownikiem). Wynika dla niego tyle, że nie jest „wystarczająco dobry”.

Przeczytajcie zestaw typowych uwag, które przeciętny nastolatek słyszy w ciągu jednego dnia przygotowany przez dr G. C. Griffina (zauważycie, że pochodzi sprzed kilku dobrych lat, ale wierzcie nam – cały czas jest jak najbardziej aktualny). Przeczytajcie dokładnie i na koniec określcie własne odczucia. Co czulibyście, gdyby te słowa były skierowane do Was?

Co słyszy nastolatek w ciągu jednego dnia?

6.55       Wstawaj, bo znowu się spóźnisz.

7.14       Musisz przecież jeść śniadania.

7.16       Wyglądasz jak jakiś punk. Włóż na siebie coś przyzwoitego.

7.23       Włóż kurtkę. Nie zauważyłeś, że dziś jest zimno? W taką pogodę nie możesz pieszo iść do szkoły.

17. 42    Oczywiście zapomniałeś wynieść śmieci. Dzięki tobie będziemy w nich tonąć aż do przyszłego tygodnia.

17. 46    Schowaj gdzieś tę przeklętą deskorolkę. Ktoś się na niej poślizgnie i skręci sobie kark.

17.55     Chodź na obiad. Dlaczego zawsze muszę cię szukać, kiedy pora jeść? Powinieneś był nakryć do stołu.

18.02.    Ile razy mam ci powtarzać, że obiad już na stole?

18.12     Czy musisz przychodzić do stołu z walkmanem i słuchać tego hałasu, który nazywasz muzyką? Ciekawe, czy w ogóle słyszysz, co mówię? Zdejmij to z uszu.

18.16     Czas zrobić z tym porządek. Na widok twojego pokoju robi się niedobrze. Ty też musisz zacząć wykonywać część obowiązków. To nie pałac i nie masz roju służących.

18.36     Wyłącz tę grę i idź wyjąć naczynia ze zmywarki. Połóż włóż do niej brudne. Kiedy ja byłem w twoim wieku, nie mieliśmy zmywarki i trzeba było zmywać w gorącej wodzie z płynem.

19.08     Co tam oglądasz? To chyba nic dobrego, a poza tym to głupota odrabiać lekcje przy hałasującym telewizorze.

19.32     Mówiłem ci, żebyś wyłączył telewizor, dopóki nie odrobisz lekcji przy hałasującym telewizorze. A dlaczego te buty i papierki po cukierkach leżą na środku podłogi? Milion razy ci mówiłem, że lepiej sprzątnąć coś od razu, niż odkładać na później. Czy mam na ciebie wrzeszczeć?

21.59     Masz tak głośno włączone radio, że nie słyszę nawet swoich myśli. Idź spać, bo jutro znowu się spóźnisz.*

Czy myślicie, że ten młody człowiek po latach takiego traktowania będzie miał wysokie poczucie wartości i samoocenę? Będzie wierzył w siebie i swoje umiejętności? Jaki obraz siebie będzie miał? I wreszcie pytanie do nas – jakim chcielibyśmy, aby co nasze dziecko o sobie samym myślało, gdy dorośnie? I jak do tego wszystkiego mają się słowa Janusza Korczaka: „Mów dziecku, że jest mądre, że umie, że potrafi.”

To, co „zapisaliśmy” w człowieku, gdy był dzieckiem, będzie w nim tkwić, to, że było nieustannie krytykowane i oskarżane, przypisywano mu całą winę, gdy wytykano mu ciągle jego słabości, gdy słyszał tylko odwetowe określenia.

To od zaufania, jakie panuje w naszych relacjach zależy jak dobrze potrafimy porozumiewać się i rozwiązywać problemy z daną osobą. Relację możemy porównać do „banku emocjonalnego”, każda dobra rzecz, jaką zrobimy, czy powiemy jest „wpłatą”, buduje zaufanie między nami. Im wyższe zaufanie tym bardziej otwarcie i swobodnie będziecie się porozumiewać i odwrotnie, każde nasze negatywne zachowanie, czy wypowiedź, jest „wypłatą”, zmniejsza zaufanie a przy niskim poziomie zaufania trudno o prawdziwe porozumienie.

Jeśli chcecie postępować inaczej, niż autor powyższych słów, może zainspiruje Was post „Jak mądrze doceniać? 7 cech dobrej pochwały” i „Jak zmienić atmosferę w rodzinie?” Mówcie więc dzieciom miłe rzeczy, róbcie też drobne przyjemności (np. zapalcie światło, gdy odrabia lekcje) i przepraszajcie. Często rodzice myślą, że nie mogą przyznać się dziecku do błędu, że źle postąpili i przeprosić za to, bo obawiają się, że stracą autorytet u dzieci. Nic bardziej mylnego – przepraszajmy, jeśli jest to uzasadnione. Dzięki temu wszystkiemu wzrośnie zaufanie między Wami i poprawi się komunikacja. Zobaczycie!

*G. C. Griffin „It Takes a Parent to Raise a Child” za S. R. Covey „7 nawyków szczęśliwej rodziny”

​To pierwsze urodziny bloga PsychologiaPrzyKawie.pl. Jesteśmy z Wami już od roku!

Przepracowałyśmy dla Was ponad 2 000 godzin, wypiłyśmy przy tym hektolitry kawy i morze herbaty :) Wszystko przygotowujemy na razie same: redakcyjnie, graficznie i informatycznie (tyle, ile umiemy:-) Blog prowadzimy we dwie: Kasia i Joanna - psychologowie z dużym doświadczeniem zawodowym i życiowym. Blog zawiera tylko autorskie materiały. Piszemy dla Was codziennie:-)

A Wy z okazji naszych "pierwszych urodzin" przygotowaliście dla nas wspaniały prezent – 40 000 fanów na naszym profilu facebookowym! Nie spodziewałyśmy się tego, tym bardziej jest nam miło! Cieszymy się, że jesteście z nami, czytacie nas. Czasami macie swoje zdanie – to także dla nas bardzo cenne. Dziękujemy za wszystkie ciepłe słowa, które do nas wysyłacie. Motywują nas, dodają nam sił, by codziennie być z Wami.
 
Z okazji naszych urodzin – nieco niekonwencjonalnie - to my przygotowaliśmy dla Was mnóstwo prezentów. Sami zobaczcie:

• 5 przepięknie wydanych książek „Bajeczki... nie tylko dla Majeczki. Mądre bajki z dobrą puentą”, których autorką jest Dorota Kościukiewicz – Markowska. Ilustracje narysowała jej córeczka - Maja. To zbiór bajek terapeutycznych dla dorosłych i dla dzieci, stworzonych po to, by z innej perspektywy spojrzeć na nasze problemy i sytuacje życiowe, by w konsekwencji lepiej i szczęśliwiej żyć. Jedną z bajek możecie przeczytać na naszym blogu "O tym, jak słowik przestał śpiewać". Więcej o książce na stronie Wydawnictwa MovArt>>
• 5 wykwintnych czekoladek Lindt
• 10 egzemplarzy magazynu „Szczęście podaj dalej”, który rozpoczyna jeden z naszych artykułów na temat szczęścia. Więcej o magazynie przeczytacie TUTAJ>>.

 
Co zrobić, aby pod choinką znaleźć prezent od Psychologii przy kawie? Wystarczy zamiast życzeń urodzinowych dla nas po prostu napisać „Dlaczego nas czytacie?” Umieścić to jako komentarz pod tym postem na Facebooku lub na blogu. Wystarczy nawet jedno zdanie.

Zwycięzcy zostaną wybrani przez autorki bloga, a wyniki będą ogłoszone 23 grudnia. Macie czas do 22 grudnia do godziny 23.59 :)

​Czekamy na Was!
 
Poniżej szczegółowy regulamin:

Ninę – bohaterkę posta „(Nie)kochana siostra”  bolały rany powstałe przez lata, przez czas, w którym potrzebowała dobrego słowa, obecności, wsparcia najbliższych, a jej siostra była mentalnie daleko. Ich drogi się rozeszły, utraciły ze sobą kontakt, nie mogły na sobie polegać. Dlaczego? Kto popełnił błąd?

Zachowanie Kaliny było konsekwencją  emocji, między innymi zazdrości, które powstały na niskim poczuciu wartości. W tym wypadku winę  ponosili nauczyciele, którzy nieustannie porównywali ją ze starszą siostrą.  A z kolei matka chroniła młodszą córkę, wyrządzając tym samym wielką krzywdę, gdyż dziewczynka wchodząc potem w dorosłe życie, nie posiadała umiejętności interpersonalnych i nie potrafiła zarządzać swoimi emocjami.

A przecież jednym z najważniejszych wychowawczych zadań rodziców jest dbanie o to, aby właśnie od najmłodszych lat rodzeństwo darzyło się wzajemnym szacunkiem, wspierało  się i było ze sobą w życiu na dobre i złe.  To w domu rodzinnym dzieci uczą się,  jak żyć. Rodzicom powinno zależeć,  by wychować je w poczuciu wzajemnej miłości i zgody.

Dlatego ważne, aby mając na uwadze wzajemne relacje pomiędzy rodzeństwem, pamiętać o kilku zasadach:

1. Daj wszystkim dzieciom  i każdemu z osobna poczucie bezpieczeństwa.
2. Staraj się zaspokajać potrzeby każdego z rodzeństwa.
3. Każde dziecko traktuj indywidualnie, akceptuj i podkreślaj jego mocne strony.
4. Stwarzaj  okazję do spędzania ze sobą czasu i daj możliwość rozmowy.
5. Nie faworyzuj żadnego z dzieci.
6. Nie stawiaj jednego z rodzeństwa za wzór dla innych.
7. Nie porównuj ich ze sobą.
8. Traktuj dzieci sprawiedliwie.
9. Nie zachęcaj do rywalizacji.
10. Angażuj we współpracę i naucz dzielenia się.
11. Ucz  poszanowania uczuć i potrzeb innych ludzi.
12. Nie stawaj po żadnej ze stron, naucz ich rozwiązywania konfliktów.
    

W domu rodzinnym kształtowane są postawy człowieka. W nim dziecko doświadcza pierwszych kontaktów z ludźmi, nawiązuje niezwykle istotne relacje  z rodzicami, które mają ogromny wpływ na to, jak będzie sobie radziło  w związkach przez całe życie.

To w domu rodzinnym uczy się bliskości, uczy się nie tylko brać, ale i dawać uczucia.  Nie zawsze ten naturalny proces przebiega bez zakłóceń. Niekiedy ta więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem  jest słaba, bądź nie ma jej wcale. Wówczas dziecko ma silną potrzebę bliskości, lgnie do ludzi, ale jednocześni się ich boi. Z kolei nadmiar więzi będący efektem zaborczej miłości rodzica nie pozwala dziecku dorosnąć w sensie emocjonalnym. Dlatego pomimo upływu lat wciąż pozostaje emocjonalnym dzieckiem  - jest zależne i  pozbawione umiejętności podejmowania decyzji.

Relacje pomiędzy rodzicami a dzieckiem odgrywają ważną rolę w późniejszych relacjach z partnerem, o czym pisałyśmy w poście „Dlaczego ona?” Zachowania ludzi w związkach są bardzo często konsekwencją tego, co zadziało się w dzieciństwie. W związku ludzie zaspakajają bowiem swoje często nieuświadomione potrzeby. Osoby, które w domu rodzinnym nie doświadczyły ciepła i miłości, które czuły, że nic nie są warte, mogą szukać partnerów, którzy są dla nich otwarci, empatyczni, gotowi do poświęceń, jak to było w przypadku bohaterów postu  – Kamili i Staszka. Doświadczenia bowiem z dzieciństwa są  głęboko i mocno zakorzenione.

POWIĄZANE POSTY:

Chory związek
Dlaczego ona?

Z fotografii spoglądały na Ninę dwie śliczne dziewczynki. Ze wzruszeniem oglądała zdjęcia z dzieciństwa. Wycieczka do Krakowa,  wakacje w Jastrzębiej Górze, ferie u Dziadków w Karpaczu. To był wspaniały, beztroski czas. Nikt wówczas nie zdawał sobie sprawy, co przyniosą kolejne lata ich życia.

Nie zawahała się przez chwilę. Wiedziała o ryzyku, ale zawsze,  pomimo wylanych łez,  pomimo żalu, złości, czasami nawet nienawiści, zdawała sobie sprawę, że w takiej sytuacji jak ta, do ognia by za Kaliną wskoczyła. Życie przybiera czasem niespodziewany obrót.

Papużki nierozłączki. Siostry, które nie wyobrażały sobie wówczas życia bez siebie. Dzieciństwo, którego każdy by im zazdrościł. Świat jak z bajki. Kochający rodzice, którzy nieba by im uchylili, wspaniała rodzina, bardzo dobre warunki życia. I one - dwie trzymające się kurczowo za ręce, wpatrzone w siebie, kochające się, niewidzące świata poza sobą. Żadna nie mogła wówczas przypuszczać, jak potoczą się ich losy.

Gdy mama zadzwoniła z płaczem, Nina zrozumiała, że musiało wydarzyć się coś strasznego. „Kalinka… Moja mała córeczka…”  Nina wiedziała, że dla mamy jej siostra na zawsze pozostanie maleńką, kruchą i potrzebująca wsparcia kruszynką. Nieważne, że skończyła trzydzieści pięć lat. „Nina, czy Ty sobie wyobrażasz?  Konieczny jest  przeszczep… Wybaczysz?  To przecież twoja siostra…”

„Dnia bym nie wytrzymał z taką babą!” - Igor najwyraźniej był zdegustowany postawą Kamili. Parę godzin spędzonych w towarzystwie znajomych spowodowało, iż nie pierwszy raz docenił swoją żonę. „Widziałaś, jak łypała okiem na tego kelnera. Chora kobieta. A ten głupi Staszek tańczy, jak ona mu zagra. Koszmar!”  Karolina nic nie powiedziała. Była niezwykła osobą. Każdego zawsze starała się tłumaczyć. Wszystkich próbowała  zrozumieć. To dzisiejsze spotkanie też było wynikiem jej wyjątkowej empatii. Kamila nalegała, a Karolina nie chciała, by czuła się odepchnięta, tym bardziej, że zdawała sobie sprawę, iż znajomi z roku na rok odsuwali się od tej „dziwnej” - jak określali - pary.

Są mężczyźni tańczący wokół swoich pań, których wymagania i roszczenia rosną z dnia na dzień. Wpatrzeni w te, których z kolei wzrok podąża za innymi mężczyznami. Biegający z zakupami, gotujący obiadki, przynoszący kwiaty, zarabiający na pierścionki z brylantem. A one… krytykujące ich, ośmieszające w towarzystwie.

Dlaczego kobiety pokroju Kamili zachowują się w ten sposób? Otóż, te złośliwości, docinki i pogarda  to przeniesienie własnej frustracji, swojego niskiego poczucia wartości przez osoby o osobowości histerycznej  na partnera, którego z premedytacją  poniżają. Najczęściej to zachowanie jest konsekwencja tego, co zadziało się w dzieciństwie tych kobiet. Osoby bowiem, które w domu rodzinnym nie doświadczyły ciepła i miłości, które czuły, że nic nie są warte, mogą szukać partnerów, którzy są dla nich otwarci, empatyczni, gotowi do poświęceń. Gdy ci otwierają swoje serca, są poniżani, krytykowani, wyzywani od nieudaczników, gdyż histeryk chce, by poczuli się tak, jak oni w dzieciństwie.

Kobiety o osobowości histerycznej są dominujące, nadmiernie emocjonalne, a ich głównym celem jest bycie w centrum zainteresowania.  W stosunku do mężczyzn są uwodzicielskie i prowokujące, nieustannie dbają o własny wygląd i używają go jako środka, za pomocą którego starają się zwrócić na siebie uwagę. W sposób teatralny i przesadzony wyrażają swe emocje, są bardzo podatne na sugestię, na przykład łatwo poddają się wpływom innych ludzi lub sytuacji.

Czasami traktujemy wszystko zbyt serio. Zapędzamy się w sprzeczkach, które przeradzają się w kłótnie. Krzykniemy na dziecko, po czym mamy wyrzuty sumienia. Atmosfera napięta. Stres wisi w powietrzu. Tak naprawdę nikomu w naszej rodzinie to nie służy. A gdyby zamiast tego użyć żartu, dowcipnego zdania, żeby emocje trochę z nas „zeszły”? Śmiech pozwala przecież wspaniale rozładować napięcie. Organizm wytwarza wówczas endorfiny – które nazywamy hormonami szczęścia – oraz inne związki, dzięki którym poprawi się nam samopoczucie, poczujemy się bardziej zadowoleni, doznamy uczucia przyjemności. Endorfiny łagodzą także ból, dzięki nim czujemy się bardziej zrelaksowani. Jak widać ludowe mądrości: „śmiech to zdrowie” mają swoje naukowe uzasadnienie.

Jeśli różne rzeczy zaczniemy w naszym domu traktować z humorem, atmosfera z pewnością się poprawi. Humor pokazuje wszystko we właściwej perspektywie, nie trzeba denerwować się drobiazgami. Czasami pokazuje nam, że wszystko o co toczymy boje, to tak naprawdę drobiazgi, ale zanim nie staniemy „obok” (bo, żeby zażartować musimy się najpierw nieco zdystansować) nie jesteśmy w stanie tego dostrzec. Dowcip pozwoli nam nie traktować siebie zbyt serio, uchroni przed ciągłym napięciem, stawianiem zbyt dużych wymagań, sztywnym stosowaniem zasad. Jeśli potrafimy śmiać się z naszych nie najmądrzejszych zachowań, z własnych błędów (bo któż ich nie popełnia), czy z niepowodzeń (które są nieodłączną częścią życia), to będziemy szczęśliwsi niż perfekcjoniści, których zadręczać będzie ciągłe poczucie winy.

Warto więc „przycisk przerwy”, o którym już pisałyśmy (czas między bodźcem a automatyczną i niekoniecznie  pozytywną reakcją), wykorzystać, aby spróbować znaleźć w trudnej dla nas sytuacji coś zabawnego i podzielić się tym z innymi członkami rodziny. Pamiętajmy, że kolejna mądrość ludowa „śmiech jest zaraźliwy”, także ma już swoje uzasadnienie naukowe (przeczytajcie Keep smiling). Jeśli więc zaczniemy się śmiać, inni z otoczenia powinni do nas dołączyć. I napięcie rozładowane.

Nie wiem, czy zauważyliście, że małe dzieci mają naturalną tendencję, aby próbować rozśmieszyć dorosłych w różnych sytuacjach, które wydają się im trudne, stresujące. Mówiąc lub robiąc zabawne rzeczy próbują przywrócić spokojną i radosną atmosferę, w której czują się bezpiecznie. Uczmy się od nich:-)
Wprowadźmy humor do naszej kultury rodzinnej, bo w takim radosnym optymistycznym klimacie, w którym żartuje się i opowiada ciekawe dowcipne historie – wszyscy będziemy chcieli przebywać. O co w rodzinie chodzi, jak nie o bycie razem i cieszenie się z tego?

​Uśmiech od ucha do ucha z pewnością nikomu nie zaszkodzi.

Czasami powiemy coś szybciej niż pomyślimy, zrobimy coś, czego potem długo żałujemy. Niektórzy z nas funkcjonują tak cały czas, stając się nieznośnymi dla otoczenia. Burkliwi, złośliwi, łatwo wpadają w gniew i złość, bywają agresywni. Bodziec i szybka reakcja, nawykowa, automatyczna – bez refleksji. Pamiętacie Waldka z tekstu „Chyba żartujesz”? Delikatnie mówiąc był niemiły dla swojej rodziny i - mimo zwracana mu uwagi - nie chciał tego zmienić. Nie chciał się nad tym zastanowić. A przecież mógłby stworzyć sobie „przycisk przerwy” - czas między bodźcem a jego nawykową „niemiłą” reakcją. Ale Waldek nie chciał.

Ale każdy z nas może, jeśli naprawdę chce. Nie jesteśmy skazani tylko dlatego, bo mieliśmy nie takie dzieciństwo jak sobie wymarzyliśmy. Nie musimy przekazywać kolejnym pokoleniom negatywnych wzorców. Możemy przerwać to "tu i teraz". Po pierwsze musi być decyzja: „Chcę to zmienić”, „Nie chcę tak dłużej reagować”. Możemy zahamować przekazywanie określonych skłonności z pokolenia na pokolenie. Nie musimy odpłacać pięknym za nadobne, zawsze mieć rację, nie do nas musi należeć ostatnie słowo. Nie zawsze musimy „wygrać”, bo potem okazuje się, że było to zwycięstwo chwilowe i pozorne. Pamiętajmy, że dzieci patrzą na nas i „nasiąkają” naszymi wzorcami zachowań jak gąbka. Potem jako dorośli odruchowo będą reagowali tak jak my – ich rodzice. Wprowadzając u siebie „przycisk przerwy” zmieniamy nie tylko siebie, ale także POWOLI naszą rodzinę. Dzieci, mąż, żona zaczną dzień po dniu także nabierać nawyku, by starać się robić przerwę i dopiero po chwili reagować mądrze, z namysłem.

​Gdy pierwszy krok – decyzja o zmianie - już za nami, możemy np. usiąść z kartką papieru i zapisać swój idealny sposób reagowania. Wystarczy przypomnieć sobie trzy sytuacje z ostatniego tygodnia, z przebiegu których nie byliśmy zadowoleni (np. upominanie dziećmi, sprzeczka z żoną, mężem) lub możemy przypomnieć sobie trzy rzeczy w naszej rodzinie, które zawsze i nieodmiennie wyprowadzają nas z równowagi. Jak wówczas zazwyczaj reagujemy? Czy jest to dobry sposób? (chyba nie do końca, skoro takie zdarzenia mają magiczną moc powtarzania się, prawda?:-) I wreszcie zapiszmy sobie, jak chcielibyśmy zareagować, jaki jest nasz ideał. 

Gdy zapisane przez nas sytuacje powtórzą się w życiu, gdy wciśniemy sobie wówczas „przycisk przerwy”, spróbujmy przypomnieć sobie, jaki „ideał” reakcji zapisaliśmy sobie i spróbujmy się tak zachować. Nie zrażajmy się, że uda się raz, a potem 10 razy - nie. Próbujmy! Jesteście Panami swojego losu! Z czasem będzie to wychodzić coraz lepiej.
 
To tylko jeden sposób na to, co można zrobić, gdy włączymy „przycisk przerwy”, o innych jeszcze napiszemy. Przecież nie każdy sposób jest dobry dla każdego z nas i nie każdy sposób sprawdzi się w każdej sytuacji:-)

POWIĄZANE POSTY:
​Chyba żartujesz?
Kłótnia doskonała

Dziś dzień wyjątkowy - 6 grudnia i Mikołajki. Przygotowaliśmy dla Was wspólnie z zaprzyjaźnioną z nami autorką Dorotą Kościukiewicz - Markowską wspaniały prezent. Bajka (nie-bajka?) o słowikach, ale może trochę i o nas samych, naszych rodzinach? Przeczytajcie i zdecydujcie sami.  
Jak wszystkie bajki z książki "Bajeczki... nie tylko dla Majeczki"*, także i ta - mimo, iż przeznaczona dla dzieci - może być także bajką terapeutyczną dla dorosłych. "Stworzona po to, aby poszerzyć punkt widzenia, aby odkryć w sobie mądrość." 

​Doczytajcie do końca. Tam czeka na Was kolejna niespodzianka:-)
​
​

Już od niepamiętnych czasów mama słowika chorowała. Nie znano lekarstwa na tę dziwną przypadłość. Z dnia na dzień Pani Dulce stawała się słabsza.
– Nigdy nie rezygnuj z życia, synku. – powiedziała pewnego dnia. – Ja swoje życie przeżyłam cały czas bojąc się, już nawet nie wiem o co. Straciłam czas, – dodała słabym głosem – straciłam bardzo, bardzo dużo czasu. I proszę cię o jedno – ty go nie trać, bo to jest najcenniejsze co możesz mieć i co komuś możesz dać, oprócz miłości oczywiście. Kochałam cię bardzo, kocham i będę kochać – wyszeptała zamykając po raz ostatni oczy.

Mały słowik zaniemówił. Chociaż od długiego czasu był przygotowany na najgorsze, nie wiedział, że w środku może istnieć taki ból. Siedzieli z tatą na czubku drzewa, tuż nad gniazdem. On słuchał w milczeniu jak tata żalił się światu. Słuchaczami jego niezwykle smutnego i pełnego cierpienia koncertu był wiatr i liście drzew, na których tańczyły ostatnie promienie słońca.
– Czasu nie zatrzymasz – szepnął w pewnym momencie wiatr. – tak to jest, że wszystko rodzi się i potem odchodzi… A czas „pomiędzy” jest na życie. Pełne. Cudowne. Kompletne…
 
Tata słowik nie mógł sobie wybaczyć. Wiecznie nie miał czasu na bycie z ukochaną żoną, zajęty budowaniem wciąż piękniejszego gniazda. W końcu wybudował je. A teraz ziało ono zimną pustką…
Śpiewał więc teraz w swej rozpaczy bezustannie. Nocami do gwiazd, a w dzień do starej wierzby. Bez przerwy. Zatracony w smutku, żalu i złości nad straconym czasem. Nie mógł go już jednak cofnąć, nie mógł wyrwać istnieniu ciepła i uśmiechu słodkiej Dulce. Z czasem jego smutek zmniejszył się. Wylał się.
 
Mały słowik o imieniu Fabian zaniemówił zaś. Nie potrafił wyrazić żalu, jaki skrywało jego małe serce. Żalu było aż tyle, że serce jego ucichło na dobre. Z czasem zamknęło się.
– Już nigdy nie będę kochał. – przyrzekł sobie mały ptaszek. – Bo to za bardzo boli…