Czasami powiemy coś szybciej niż pomyślimy, zrobimy coś, czego potem długo żałujemy. Niektórzy z nas funkcjonują tak cały czas, stając się nieznośnymi dla otoczenia. Burkliwi, złośliwi, łatwo wpadają w gniew i złość, bywają agresywni. Bodziec i szybka reakcja, nawykowa, automatyczna – bez refleksji. Pamiętacie Waldka z tekstu „Chyba żartujesz”? Delikatnie mówiąc był niemiły dla swojej rodziny i - mimo zwracana mu uwagi - nie chciał tego zmienić. Nie chciał się nad tym zastanowić. A przecież mógłby stworzyć sobie „przycisk przerwy” - czas między bodźcem a jego nawykową „niemiłą” reakcją. Ale Waldek nie chciał.

Ale każdy z nas może, jeśli naprawdę chce. Nie jesteśmy skazani tylko dlatego, bo mieliśmy nie takie dzieciństwo jak sobie wymarzyliśmy. Nie musimy przekazywać kolejnym pokoleniom negatywnych wzorców. Możemy przerwać to "tu i teraz". Po pierwsze musi być decyzja: „Chcę to zmienić”, „Nie chcę tak dłużej reagować”. Możemy zahamować przekazywanie określonych skłonności z pokolenia na pokolenie. Nie musimy odpłacać pięknym za nadobne, zawsze mieć rację, nie do nas musi należeć ostatnie słowo. Nie zawsze musimy „wygrać”, bo potem okazuje się, że było to zwycięstwo chwilowe i pozorne. Pamiętajmy, że dzieci patrzą na nas i „nasiąkają” naszymi wzorcami zachowań jak gąbka. Potem jako dorośli odruchowo będą reagowali tak jak my – ich rodzice. Wprowadzając u siebie „przycisk przerwy” zmieniamy nie tylko siebie, ale także POWOLI naszą rodzinę. Dzieci, mąż, żona zaczną dzień po dniu także nabierać nawyku, by starać się robić przerwę i dopiero po chwili reagować mądrze, z namysłem.

​Gdy pierwszy krok – decyzja o zmianie - już za nami, możemy np. usiąść z kartką papieru i zapisać swój idealny sposób reagowania. Wystarczy przypomnieć sobie trzy sytuacje z ostatniego tygodnia, z przebiegu których nie byliśmy zadowoleni (np. upominanie dziećmi, sprzeczka z żoną, mężem) lub możemy przypomnieć sobie trzy rzeczy w naszej rodzinie, które zawsze i nieodmiennie wyprowadzają nas z równowagi. Jak wówczas zazwyczaj reagujemy? Czy jest to dobry sposób? (chyba nie do końca, skoro takie zdarzenia mają magiczną moc powtarzania się, prawda?) I wreszcie zapiszmy sobie, jak chcielibyśmy zareagować, jaki jest nasz ideał. 

Gdy zapisane przez nas sytuacje powtórzą się w życiu, gdy wciśniemy sobie wówczas „przycisk przerwy”, spróbujmy przypomnieć sobie, jaki „ideał” reakcji zapisaliśmy sobie i spróbujmy się tak zachować. Nie zrażajmy się, że uda się raz, a potem 10 razy - nie. Próbujmy! Jesteście Panami swojego losu! Z czasem będzie to wychodzić coraz lepiej.
 
To tylko jeden sposób na to, co można zrobić, gdy włączymy „przycisk przerwy”, o innych jeszcze napiszemy. Przecież nie każdy sposób jest dobry dla każdego z nas i nie każdy sposób sprawdzi się w każdej sytuacji :)


POWIĄZANE POSTY:
​Chyba żartujesz?
Kłótnia doskonała

Ta historia poruszyła do łez nie tylko otoczenie Michała. Młody, zdolny… Dziecko szczęścia - jak o nim mawiali. Garściami dostawał od losu to, o czym sobie zamarzył. Wielu zastanawiało się, czy to jego życiowy optymizm sprawiał, że osiągał sukcesy na wielu polach. Do tego feralnego roku…

Niektórzy twierdzili, że los się niespodziewanie od niego odwrócił. Czy to los? Każdy tłumaczyć  sobie może, jak chce.

Ludzie osiągający sukces to osoby, które potrafią wyznaczać cele zgodne z założeniami SMART. Przede wszystkim starają się, aby były one konkretne, terminowe, mierzalne, ambitne i racjonalne. Czy Michał był racjonalistą?

Na pewno Michał stawiał sobie ambitne cele i nie tylko osiągnął sukcesy w życiu zawodowym. Miał cudowną żonę i wspaniałe dzieci. Wykorzystywał nadarzające się okazje, nie marnował szans i wierzył bardzo mocno w swoje możliwości. Ale przede wszystkim był optymistą. Realizował to, czego pragnął. Niektórzy  śmiali się, że był nawet niepoprawnym optymistą. Ten optymizm niewątpliwie pomógł mu wejść na szczyt, o czym pisałyśmy w poście  „Nigdy w życiu!”, ale zbyt duża jego dawka, pozbawiona racjonalizmu była przyczyną dramatu, który stał się jego udziałem.

Optymizm uskrzydla, motywuje do działania, ale potrzebna jest też odpowiednia dawka racjonalizmu, którą musi być okraszony. Można mieć głowę w chmurach i marzyć, bo marzenia są motorem naszego działania, ale nogami trzeba stąpać po ziemi. Ludzie wyznaczający sobie cel, powinni pamiętać, że ma być on racjonalny. Powinni na wstępie drogi  ocenić realność wykonania danego zadania, rozpoznając swoje mocne i słabe strony oraz oceniając potencjalne szanse i zagrożenia istniejące w środowisku zewnętrznym (życiowa analiza SWOT - niektórzy znają to narzędzie z biznesu. Okazuje się, że świetnie nadaje się także do przeanalizowania życia osobistego.)

W pewnym momencie „optymistyczne” podejście do życia  przysłoniło Michałowi rzeczywistość. Konsekwencją był rozpad jego małżeństwa. Chłopak, który osiągał wszystko, tak jak sobie zamarzył, przecenił swoje sprawstwo. Nieustannie licząc, że żona będzie rozgrzeszała wszystkie jego potknięcia i grzeszki, bo przecież on zawsze siebie rozgrzeszał,  przeliczył się. Wierzył, że żona jest wspaniałomyślna i nigdy go nie zostawi, cokolwiek się nie stanie, a tu optymizm wyprowadził go na manowce.  Ale nawet  odejście żony nie było dla niego lekcją pokory. Był zbyt pyszny. Nie umiał uczyć się na błędach. Łatwiej było mu zawsze wytłumaczyć porażkę  okolicznościami zewnętrznymi, niż zmienić siebie. Na krótką metę było to dobre podejście, bo nie podcinało skrzydeł, ale na dłuższą - ten brak refleksji nad sobą - stał się początkiem równi pochyłej.

Potknięcia dla takich ludzi jak Michał nie są lekcją, z której wyciągają wnioski do dalszego życia.  Miłością Michała od dziecka były góry. Uwielbiał wędrówki, wspinaczki. Po odejściu Beaty wyjechał złapać oddech. Tego dnia zabrakło szczęścia, czy zdrowego rozsądku? Przecież prognozy zapowiadały gwałtowne burze, w schronisku ostrzegano, ale on uśmiechał się jak zwykle do swojego losu. To była śmierć na własne życzenie. Brak zdolności przewidywania u tak inteligentnego człowieka, czy brak pokory?

Michał nie stąpał po ziemi. Kusił los. Był jak pingwin z opowiadania Tail Sharot. Jeżeli chcemy osiągnąć sukces, musimy być rozsądnymi optymistami:

„Jeśli jesteś pingwinem pesymistą, który nie wierzy, że umie latać, na pewno ci się nie uda. Postęp wymaga umiejętności wyobrażenia sobie innej rzeczywistości i wiary, że taka rzeczywistość jest możliwa. Jeśli jesteś zbyt optymistycznym pingwinem i skaczesz z wysokiej góry, mając nadzieję, że się uda, możesz się mocno zdziwić, uderzając w ziemię. Jeśli zaś jesteś pingwinem optymistą, który wierzy, że poleci, ale zakładasz spadochron na wszelki wypadek, to polecisz jak orzeł”.

Bądźmy więc optymistami, ale tymi rozsądnymi, a wówczas mamy szansę osiągnąć naprawę dużo!

**Post pojawił się na blogu w 2016 roku.

POWIĄZANE POSTY:

"Marzenia z terminem realizacji".
"Nigdy w życiu!"

Zuza? Siedziałam już na widowni przed premierą przedstawienia i nagle ją ujrzałam. Czy to na pewno Zuza?  Wchodząca na salę śliczna blondynka w czerwonej sukience przypominała mi moją koleżankę z liceum. W zasadzie  spotykałam ją co jakiś czas, bo mieszkamy w pobliżu, ale ta jakaś młodsza, subtelniejsza, zgrabniejsza. Nie mogłam uwierzyć i oderwać oczu, aż nagle gasnące światło przypomniało mi, że jestem w teatrze i lada moment rozpocznie się przedstawienie.

Dla Przemka triathlon był pewnego rodzaju magią.  Czytał o tym w męskich czasopismach, widział migawki w telewizji, w których wypowiadali się „ludzie z żelaza”, pokonujący w Half Ironmanie  113 kilometrów na raz o własnych siłach.  Był pełen podziwu. Twardziele o silnej woli. Muszą zmierzyć się w trzech skrajnie różnych dyscyplinach. Pływanie, jazda na rowerze, bieg.  „A może … Czytałem przecież, że ludzie uprawiający triathlon są lepiej zorganizowani, uzyskują lepsze efekty w pracy.” W jego głowie zaczęły pojawiać się marzenia, a przecież to one są motorem wszelkich poczynań… Wiedział, że jeżeli bardzo się chce, to znajdzie się sposób, a nie wymówkę.

Podczas przerwy w foyer natknęłam się na Zuzę. To jednak ona! Nie kryłam mojego podziwu. Przecież dziewczyna, którą miałam w pamięci wyglądała inaczej. Tamta była dobrze zbudowana, trochę przy kości. A teraz stoi przede mną szczuplutka, przyciągająca wzrok mężczyzn subtelna blondynka. „Wyglądasz olśniewająco”- powiedziałam. „To efekt współpracy z dietetykiem i moja silna wola. Zawsze pragnęłam  schudnąć, ale kręciłam się w kółko. Korzystałam z wielu diet i nic. To było ostatnie podejście, po którym w razie kolejnej porażki, miałam zaakceptować siebie w rozmiarze 40 plus”-odpowiedziała z uśmiechem„

Biegam, trochę pływam, z jazdą na rowerze jest gorzej, ale jestem przecież sprawny fizycznie, od zawsze lubiłem się ruszać.”  Przemek postawił sobie ambitny sportowy cel. Wiedział, że jego systematyczność i  konsekwencja  mogą pomóc mu osiągnąć upragniony cel i za rok podejmie próbę startu w zawodach triathlonowych  i będzie marzył o jego ukończeniu.

Wiecie gdzie tkwił problem Zuzy? Wydawało jej się, że ma cel, ale był on nieprecyzyjny. Chciała się odchudzać, ale co to miało konkretnie znaczyć? Zrzucenie 5 kilogramów w ciągu dwudziestu lat? To też przecież odchudzanie. Wraz z dietetykiem Zuza określiła dokąd zdąża, co chce osiągnąć, jaki jest konkretnie cel – czyli jaka waga będzie kryterium jej sukcesu. Ustalili, że realne będzie dojście do niego w ciągu 10  miesięcy. Zuza.

Pokonanie 1,5 kilometra pływania, 90 kilometrów na rowerze i 21 kilometrów biegu za  rok podczas  zawodów Half Ironman w Gdyni.  Czas nie będzie odgrywał roli. Ambitny, ale realny cel. Określony w czasie, mierzalny i konkretny. Taki był cel Przemka.

To, co nas na gubi na początku drogi, która mogłaby prowadzić do celu, to nieumiejętność sprowadzenia go do smartu. Co to takiego? Smartny cel ma 5 cech. Jest konkretny, mierzalny, ambitny, racjonalny i terminowy. Cel można uznać za skonkretyzowany, jeżeli konkretnie wiemy, co zamierzamy osiągnąć. Mierzalny będzie wówczas, gdy da się go opisać za pomocą wskaźników, za pomocą których można sprawdzić, czy został osiągnięty. Realność celu to posiadanie wystarczających zasobów do jego realizacji, a terminowość to określenie terminu realizacji, po którym można sprawdzić, czy udało się go osiągnąć.

Zuza wraz z dietetykiem ustaliła, że po 10 miesiącach (terminowość), zrzuci 10 kilogramów ( mierzalność).  Cel ten był realny ( nie zamierzała w ciągu tygodnia stracić 10 kilogramówJ), ambitny (musiała skończyć ze starymi przyzwyczajeniami i złymi nawykami, które ją gubiły i nauczyć się zdrowego odżywiania) i oczywiście konkretny (wiedziała dobrze, czego chce). Podobnie jak  w przypadku Przemka, który z czasem 5.16 ukończył walkę z samym sobą  podczas zawodów triathlonowych, jej zmagania zakończyły się sukcesem i osiągnęła upragnioną wagę. Obydwoje zrozumieli, co wcześniej  powodowało,  że tracili czas, energię, pieniądze, a marzeń nie realizowali. Teraz wiedzieli, że dobrze postawiony cel jest początkiem drogi wiodącej do sukcesu.

Zarówno w przypadku Zuzy, jak i Przemka niezwykle ważny był też plan działania, ale o tym w kolejnym naszym poście.

*Post pojawił się na blogu w 2016 roku.

Miłość, pożądanie, złość, rozpacz, żal, radość… Uczucia i emocje, które towarzyszą nam przez całe życie. Bez nich byśmy nie istnieli. One  motywują nas do działania, dostarczają  informacji o naszych potrzebach i naszym stosunku do siebie i innych. Dlaczego w takim razie w naszych uszach często dźwięczą słowa „nie przystoi się złościć”, „nie wypada się gniewać”,” „jak możesz czuć nienawiść”? Dlaczego uciekamy przed częścią emocji? Dlaczego wiele z nich wypieramy? Przecież mamy do nich prawo. Mamy prawo doświadczać zarówno tych wygodnych uczuć, ale i tych, które często są przez nas traktowane jako nieproszeni goście.

Każdy z nas od najmłodszych lat był uczony, co wolno, a czego nie wolno. Niestety nauczyliśmy się podobnie  wartościować emocje.  Uważamy, że są te dobre i te, których należy się wstydzić. A prawda jest taka, że jako ludzie mamy prawo do całej ich gamy. Jest tylko jedno „ale” – jesteśmy odpowiedzialni za zachowania, które na ich podłożu powstaną. Mam prawo czuć złość, gniew,  pożądanie, czuć żal. Mam do tego prawo, ale odpowiadam za moje zachowanie, które może pod ich wpływem się narodzić. Dlatego ważne, aby nasze emocje  współpracowały z intelektem. Ale to jest kwestia treningu.

Znacie zapewne osoby, które są wybuchowe i zanim pomyślą, potrafią swoim słowem wyrządzić wiele krzywdy. Pod wpływem emocji człowiek posuwa się niekiedy do czynów, których potem może żałować całe życie. Tacy ludzie nie mają rozwiniętej inteligencji emocjonalnej, która jest umiejętnością rozpoznawania swoich i cudzych emocji, zdolnością ich rozumienia, nazywania i kierowania nimi w sposób racjonalny, adekwatny do sytuacji.

Dlaczego jest tyle osób wśród nas, które nie radzą sobie z emocjami? Dlaczego są tacy, którzy z kolei są oziębli i uciekają przed nimi, boją się ich?  Być może nie dane im było w dzieciństwie odbyć treningu emocjonalnego, który jest niezbędny do dorosłego życia. Pisałyśmy o tym w poście „Parasol ochronny”. Rodzice często nie chcą, aby ich dzieci przeżywały wiele emocji. Chcą chronić je przed smutkiem, rozpaczą, frustracją.  A to błąd.  Dorosłe życie przynosi całą gamę uczuć i właśnie dzieciństwo - czas, kiedy dzieci czują miłość i wsparcie osób dla nich znaczących - jest odpowiednim momentem, aby nauczyły się z nimi radzić.

Zaakceptujcie zatem emocje, gdyż one wszystkie są nam potrzebne, ale pamiętajmy, by mądrze nimi kierować.

*Post ukazał się w 2016roku.

Od urodzenia czegoś się uczymy – rozwijamy umiejętności, zdobywamy wiedzę a wszystko po to, żeby osiągnąć SZCZĘŚCIE I SPEŁNIENIE. Mamy bardzo wielu nauczycieli, jednak jeden z nich jest wyjątkowy - ŻYCIE!
Co jest jedyną stałą rzeczą w naszym życiu? Dlaczego słomiany zapał nie istnieje? Dlaczego życie można porównać do książki?

Odprowadzam syna do szkoły, wracam na parking i …klops. Ktoś „inteligentnie” zaparkował na samych środku parkingu. Nie zdołam wyjechać. Mimo wszystko – próbuję. Oczywiście bez skutku. Znajomy tata ze szkoły, proponuje pomoc (ach Ci mężczyźni, zawsze myślą, że kobiety nie potrafią prowadzić), ale i jemu także się nie udaje. Jestem coraz bardziej zirytowana. Śpieszę się. Za 15 minut mam spotkanie. Biegnę do sekretariatu szkoły, może to ktoś od nich, a może wiedzą, do kogo należy samochód, może do jakiegoś rodzica? Nic nie wiedzą – złość wzbiera we mnie. Wychodzę ponownie na parking porządnie już zdenerwowana. Mogę zostawić samochód i wziąć taksówkę, ale to niestety nie załatwi sprawy, bo potem mam kolejne spotkanie i nie zdążę wrócić po samochód. A jeśli nadal byłby zablokowany? Co za głupi ludzie robią takie rzeczy? Nie wiedział/nie wiedziała, że inni nie będą w stanie wyjechać? Dalsza część myśli, kłębiących się w głowie jest mniej cenzuralna, więc ich nie przytoczę.

Na pewno przypomnicie sobie takie sytuacje, w których Wy też byliście wściekli i źli. Gdy moja złość sięgała zenitu – zjawiła się ONA. Właścicielka feralnego samochodu i jak gdyby nigdy nic - wsiada. Podbiegam i próbując się opanować, opowiadam jej, jakiego problemu narobiła. Po czym wsiadam do swojego samochodu, cały czas gotując się ze wściekłości i odjeżdżam. Za chwilę na skrzyżowaniu zapala się czerwone światło. Staję i zaczynam myśleć – w sumie powinnam być szczęśliwa, zdążę jeszcze na pierwsze spotkanie, skoro mam już samochód bez problemu dojadę na kolejne. Powinnam być szczęśliwa, wdzięczna i cieszyć się z tego, że właścicielka samochodu znalazła się tak szybko!

​No właśnie i tu przechodzimy do sedna. Czym różnią się ludzie szczęśliwi od nieszczęśliwych, potocznie nazywanych pechowcami? Ci pierwsi cieszą się sukcesami w pracy, mają fajne rodziny, mają wystarczająco dużo pieniędzy a drugim praktycznie nic nie wychodzi. Badania Richarda Wisemana pokazują, że najważniejszą różnicą jest sposób myślenia, odbierania i interpretowania świata. Wydaje się zagmatwane? Już tłumaczymy: mamy tendencję do oceniania sytuacji, które się nam przydarzają. I „szczęściarze”, w KAŻDEJ sytuacji widzą tylko pozytywne strony i są za nią naprawdę wdzięczni. Np. jeśli spadliby ze schodów i złamali nogę, oceniliby tę sytuację bardzo pozytywnie, bo przecież mogliby rozbić sobie głowę, czy złamać kręgosłup. Przy tym porównaniu złamana noga to w sumie nic takiego. Myśli pechowców w tej samej sytuacji nie trzeba chyba przytaczać (co za pech!, co ja teraz zrobię, dlaczego mnie to spotkało, jak będę chodzić, pracować, żyć, co za utrapienie, itd.). Ludzie szczęśliwi nawykowo myślą, co jeszcze gorszego mogłoby ich spotkać w danej sytuacji i są szczerze wdzięczni, że nie spotkało ich najgorsze. Są wówczas szczęśliwi. I dotyczy to tych samych sytuacji, które spotykają pechowców. Nastawienie szczęściarzy - w każdej sytuacji spotyka mnie coś dobrego - uruchamia „samospełniające się proroctwo” i faktycznie doświadczają więcej dobrych rzeczy w życiu. Samospełniające się proroctwo działa jak swoisty nieświadomy filtr, dostrzegamy tylko te rzeczy, które są zgodne z naszymi oczekiwaniami.  Według Philipa Zimbardo, samospełniające się proroctwo (inaczej: samospełniająca się przepowiednia) oznacza, że oczekiwania dotyczące jakiegoś zdarzenia, czy osoby mogą zmieniać nasze zachowanie w taki sposób, że uzyskujemy to, czego oczekiwaliśmy. Nasze oczekiwania powodują też , że w danej sytuacji poszukujemy dowodów (informacji, szczegółów), które potwierdzają te oczekiwania. Mam szczęście, jestem szczęściarzem, więc w danej sytuacji poszukuję „dowodów” na to, że faktycznie tak jest.

Wracając do sytuacji z parkingu. Gdy stanęłam na czerwonym świetle, przypomniałam sobie o myśleniu szczęściarzy. Jak pewnie się domyśliliście, nie jest to moje nawykowe myślenie. Przypomniałam sobie także o „dzienniku wdzięczności”, jaki miałam zacząć prowadzić (przeczytacie o tym jeszcze w sierpniu) i poczułam się naprawdę wdzięczna. „Super, że właścicielka samochodu się znalazła! Fantastycznie, że wszystko się udało! Zdążę na wszystkie spotkania!” I wyobraźcie sobie, że wówczas całe zdenerwowanie i stres minęły. Zaczął się szczęśliwy dzień. Naprawdę. Gdybym tylko tak mogła reagować w innych sytuacjach…

​Autorka: Joanna Kotarska
współprowadząca blog Psychologia przy kawie

Parę lat temu spotkałam się ze znajomym coachem. Mieliśmy porozmawiać o narzędziach coachingowych, którymi chciałam inspirować uczestników moich szkoleń. Jacek zadał mi wówczas pytanie: „Z czym kojarzy Ci się słowo komfort?” Hmmm… komfort… Nie miałam z tym problemu. Momentalnie pomyślałam o poczuciu bezpieczeństwa, spokoju. Powiedziałam wówczas, że dla mnie komfort to kanapa, filiżanka gorącej kawy, dobra książka i świadomość, że dzieci śpią bezpiecznie w pokojach obok. Uśmiechnął się i oświadczył mi, że to jest właśnie pułapka, w którą wiele osób wpada. Ta stabilizacja niestety hamuje nasz rozwój. Zrozumiałam wówczas, że w naszym życiu toczy się walka. Walka pomiędzy bardzo ważną potrzebą bezpieczeństwa i równie silną potrzebą rozwoju. Już patrząc na małe dzieci uczące się chodzić widzimy, że z jednej strony jakaś siła popycha je w kierunku postawienia pierwszego kroku, ale druga „podpowiada”, że raczkowanie jest bezpieczniejsze. Dokładnie tak jest. Postawienie pierwszego kroku przez dziecko to bardzo często poobijana pupa. Postawienie każdego pierwszego kroku to ryzyko…, ale warto go zrobić.

Nasze życie to ciągły wybór pomiędzy przebywaniem w wygodnej strefie komfortu, strefie, gdzie czujemy się bezpiecznie, bo wykonujemy znane, rutynowe czynności, a  strefą rozwoju, która gwarantuje nam wzrost, ale wejście w nią wymaga odwagi. Niełatwo człowiekowi wyjść z roli nauczyciela i wejść w rolę ucznia. W tym, co robimy od lat, osiągnęliśmy mistrzostwo, w tym, co chcemy zacząć robić, musimy się wiele nauczyć, a to wymaga od nas wysiłku.

Wyjście ze strefy komfortu nie jest łatwe. Lęk przed utratą tego, co posiadamy, obawa przed porażką, wygoda, to wszystko trzeba pokonać, by iść naprzód. Wymaga to wysiłku i przełamania rutyny, ale warto!

Kolejną strefą - poza strefą komfortu i rozwoju - jest strefa cudów. Czy można tam się znaleźć? Oczywiście! Można przecież z kulomiotki zrobić baletnicę i odwrotnie. Ale trzeba samemu sobie zadać pytanie, czy warto? Wymaga to czasu, energii, pieniędzy i ten trud chyba nie ma sensu. Nie ma bowiem sensu udowadniać sobie czegoś, dla samego udowadniania, bo koszty mogą być ogromne. Nasi goście nie pokazują sobie i całemu światu, że zrobią coś tylko po to, by pokazać, że z pięty Achillesa można uczynić swoją mocna stronę. Są to mądrzy ludzie potrafiący oszacować bilans strat i zysków. Być może czytali kiedyś duńską bajkę „Szkoła dla zwierząt”. W szkole tej wszystkie zwierzęta miały uczyć się wszystkiego, w taki sam sposób, bez względu na predyspozycje. Mnie osobiście najbardziej utkwiła w pamięci kaczuszka, która była najlepsza w pływaniu, ale z bieganiem sobie nie radziła. Nauczyciele wysłali ją na lekcje wyrównawcze. Efekt był taki, że jej powykrzywiane od ciągłych treningów nóżki były tak zmęczone, że z pływania, które było jej atutem i nie miała sobie równych, ostatecznie otrzymała jedynie ocenę dostateczną. Wynika z tego, iż najważniejszy jest zdrowy rozsądek. Idźmy do przodu, rozwijajmy się, bądźmy odważni, ale pamiętajmy, że ważna jest też umiejętność przewidywania i pokora, której nam niestety czasami brakuje.

*Post pojawił się na blogu w 2016 roku.

ZADBAJ O SIEBIE - WIDEO

Autor filmu: Dorota Filipiuk

ZADBAJ O SIEBIE - CYTAT

ZADBAJ O SIEBIE - ARTYKUŁ

„Podarowała mi Pani drugie życie…” To fragment maila, który otrzymałam od niezwykłej kobiety, która stanęła na mojej drodze zawodowej. Nie jestem lekarzem i nikogo nie przywróciłam do życia.  Mail dostałam od Anety, z którą przed rokiem zakończyłam cykl spotkań. Może ktoś nazwałby je terapeutycznymi, ja natomiast uważam, że były czymś, co można określić sesjami coachingowymi.

Aneta – filigranowa brunetka o szczerych niebieskich oczach. Inteligentna, wykształcona, śliczna trzydziestolatka. Gdy przyszła do mnie po raz pierwszy, nie potrzebowałam wiele czasu, by te wszystkie jej atuty dostrzec. Ona niestety ich nie widziała.

Aneta zniewolona była swoimi emocjami: poczucie winy, zazdrość, złość, frustracja kłębiły się w niej  i stawały się panami jej życia, a ona niczym niewolnica poddawała  się im. Drugim powodem jej niewoli wewnętrznej były wspomnienia. Wracając do przeszłości, sprawiała sobie ból. Nie mogła spać, bo wciąż katowała się myślami, że kiedyś było pięknie, a teraz… Wmawiała sobie wciąż, że zbyt wiele się zmieniło i nic dobrego już w życiu jej nie spotka.  Marzyła o tym, czego by pragnęła, ale to tylko ją frustrowało. Wmawiała sobie wciąż, że nic nie umie, jest do niczego, że po urodzeniu dzieci wyszła z pewnego rytmu i nawet na znalezienie pracy nie ma szans.

Sama sobie zbudowała klatkę utkaną z tego, co ją ograniczało, a pochodziło z wewnątrz, z niej samej.  Nie była w stanie poczuć się osobą szczęśliwą, łapiąca wiatr w żagle swojego potencjału i wypłynąć na szerokie wody. Jej łódź była mocno przycumowana do brzegu, obciążona  balastem, którego się kurczowo trzymała. „Nie można, nie wypada, muszę, powinnam, nie dam rady”.

Czy nie jesteśmy podobni do Anety, którą dane mi było poznać? Dużo mówimy o wolności. O wolność walczyliśmy i buntujemy się, gdy ktokolwiek nam ją odbiera. Widzimy, że ogranicza nas prawo. Dostrzegamy ograniczenie naszego życia przez drugiego człowieka - męża, żonę, dzieci, starszych, wymagających opieki rodziców. Twierdzimy, że nie możemy być wolni, bo nie mamy pieniędzy, pracy, zdrowia (z tym muszę się zgodzić). I zarówno szesnastolatek, jak i czterdziesto- i siedemdziesięciolatek wymieni to wszystko jednym tchem, stawiając siebie w roli ofiary, a może nawet niewolnika. „Nie mogę być wolny, bo…” A kto z nas zadaje sobie pytanie, czy to, co nas naprawdę niewolni, nie tkwi w nas samych?

„Zachowałabym się inaczej, ale emocje mnie poniosły”, „inni tak mówią, więc głupio bym miał inne zdanie”, „nie jestem w stanie myśleć rozsądnie, bo wciąż wracają budzące mój gniew wspomnienia”, „mam wszystkiego dość, bo to, o czym marzę jest nierealne”. Czy nie odnajdujecie w tych wypowiedziach siebie?

Aneta odbyła ze mną podróż w głąb siebie. Przede wszystkim nauczyła się dostrzegać swój potencjał, pokochała siebie, zobaczyła jak marzenia można przebijać w działania, zrozumiała, że nie musi robić pewnych rzeczy wbrew sobie, tylko dlatego, że wypada. Nauczyła się stawiać granice.  Dzisiaj  pisze do mnie tak:  „…ten etap w moim życiu, który rozpoczął się po wizytach u Pani, jest najlepszym w moim dorosłym życiu… Zaczęłam oddychać, naprawdę oddychać. I mimo, iż wiem, że mam jeszcze wiele do przepracowania, to nic w porównaniu z tamtym smutkiem. Dziękuję za drugą szansę, za to, że ten straszny ucisk w klatce piersiowej zniknął”.

Zastanówcie się, co jest przyczyna Waszego ucisku? Co jest balastem, który nie pozwala Wam wypłynąć na szerokie wody? A może jest wiele tych lin trzymających Was przy brzegu i powodujących, że nie możecie być wolni?

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
**Post ukazał się na blogu w 2016 roku.

ZADBAJ O SIEBIE - WYWIAD

 W ubiegłym roku na naszym blogu gościem była piękna, inteligenta i niezwykła kobieta - Iwona Cichosz, która opowiedziała nam o życiu niesłyszących w słyszącym świecie. Wkrótce potem Iwona została Miss Świata Głuchych, a dzisiaj wraz ze Stefano Terrazzino wystąpi w Tańcu z Gwiazdami.

Wiecie skąd znam Iwonkę? Wiele lat temu była uczennicą szkoły, w której pracowałam. Jako psycholog zajmowałam się nie tylko młodymi ludźmi, którzy mieli problemy, ale i osobami szczególnie zdolnymi. Już wtedy widziałam w tej nastolatce niezwykły potencjał. Byłam przekonana, że daleko w życiu zajdzie, dlatego umacniałam w Niej poczucie własnej wartości, które miała cudownie ukształtowane dzięki wspanialej rodzinie. Pamiętam nasze spotkania, podczas których próbowałam pokazywać Jej, że w życiu warto stawiać wysoko poprzeczkę i rozwijać w sobie to, co jest naszym talentem. Iwona nie tylko wykorzystała swój dar, ale i pokazała, że pomimo trudności, jak tylko się chce, można dosięgnąć gwiazd.

Trzymajcie kciuki za Iwonkę i Stefano!!!

Zapraszamy do przeczytania wywiadu z Iwoną, który ukazał się w ubiegłym roku na naszym blogu!

Psychologia przy kawie: Witamy w Psychologii przy kawie. Naszym gościem jest piękna i utalentowana kobieta - Iwona Cichosz.

Iwona, od kiedy nie słyszysz? Kto w twojej Rodzinie jest Głuchy?

Iwona Cichosz: Nie słyszę od urodzenia. Dlatego, że oboje rodzice nie słyszą i to jest uwarunkowane genetycznie. Rodzice od strony taty też nie słyszą. Moja siostra też przyszła na świat Głucha.

Ppk: Czy przypominasz sobie moment, w którym zdałaś sobie sprawę, że przekroczyłaś granicę przeciętności, że jesteś wyjątkowa?

IC: Już jako małe dziecko czułam, że jestem ponad przeciętna, ponieważ już jako 10 latka byłam tłumaczem mojej rodziny. Byłam dla nich pomostem między dwoma światami, czyli słyszących i Głuchych. Tłumaczyłam wizyty u lekarzy, w urzędach pracy itp. To spowodowało, że czasem nie mogłam znaleźć wspólnego języka z rówieśnikami, bo oni nadal tkwili w błogim świecie dziecięcych spraw. Nie mam pretensji do rodziny o to, że musiałam wejść w życie dorosłych tak wcześnie, bo takie doświadczenia wiele mnie nauczyły.

Ale moment pełnej świadomości o swojej ponadprzeciętności miałam dopiero jako 18 latka. To był okres kiedy odnosiłam sukcesy m.in. jako aktorka w Teatrze Pinezka, wygrałam Miss Deaf Poland w Polsce oraz Miss Deaf Astera na międzynarodowym konkursie Miss Deaf World itd. Te wszystkie zdarzenia dały mi poczucie i świadomość, że jeśli chcę, to mogę osiągnąć wszystko.

Ppk: Co stanowiło dla Ciebie jako dziecka, jako młodej dziewczyny największy problem związany z głuchotą?

IC: Mój niedosłuch czasem mi przeszkadzał w zawieraniu znajomości ze słyszącymi rówieśnikami, ale tak poza tym, radziłam sobie bardzo dobrze zarówno w szkole, jak i w domu, i ogólnie w życiu społecznym.

Ppk: Po liceum jakie studia wybrałaś?

IC: Po liceum miałam dwa lata przerwy od nauki. Nie byłam pewna, jaki kierunek studiów sobie wybrać, więc skupiłam się na pracy w teatrze. W 2010 roku zdecydowałam się pójść do Uniwersytetu Gdańskiego na zarządzanie. To był dla mnie trudny krok, ponieważ 13 lat uczyłam się w szkole dla niesłyszących, tam nauczyciele migali, wszystko było dostosowane do nas – głuchych uczniów. A tu na studiach zderzyłam się z rzeczywistością – nie miałam żadnego tłumacza j. migowego, na wykładach profesorowie mówili tyłem lub zasłaniali usta. Chodziłam na konsultacje po zajęciach, żeby móc lepiej zrozumieć materiały. Dzięki życzliwości koleżanek dostawałam od nich notatki z wykładów. Musiałam dwa razy ciężej pracować niż reszta studentów. Udało mi się nie tylko przetrwać trzy lata studiów, ale też ukończyć je. Podczas trzeciego roku studiów, zaczęłam zaoczne studia podyplomowe w Uniwersytecie Warszawskim. Studiowałam Polski Język Migowy na Filologii Polskiej. Po studiach podyplomowych zostałam pierwszą w Polsce Głuchą tłumaczką z dyplomem. Teraz kończę drugi rok studiów magisterskich z Pedagogiki Pracy i Doradztwa Zawodowego.

Ppk: Twoje życie było i jest pełne podróży – takie życie na walizkach. Opowiedz proszę o tym aspekcie.

IC: Zaczęłam przygodę z Teatrem Pinezka mając 15 lat, jeździłam z nimi po świecie, występując na ulicach całego świata. To była dla mnie niesamowita lekcja życia, nauczyłam się kontaktować z ludźmi, otwierać się na nich, doceniać to, co mam. Według mnie, podróżne nie tylko pozwalają zwiedzić świat, ale dodatkowo kształcą człowieka, pozwalają mu spojrzeć na życie z różnych perspektyw. Dlatego te 10 lat współpracy z teatrem wspominam bardzo dobrze – to był czas bogaty w ludzi i doświadczenia.

Ppk: Czym jeszcze się zajmujesz? Ostatnio widziałam Cię w reklamie telewizyjnej…

IC: Rok temu postanowiłam zmienić moje życie, chciałam się skupić na społeczeństwie Głuchych, które znam bardzo dobrze, bo w nim dorastałam. Chciałam by moje 10 lat pracy i zbiór doświadczeń wykorzystać w działalności na rzecz Głuchych, dlatego pół roku temu przyjęłam pracę w Migam i przeprowadziłam się do Warszawy. Pracuję na stanowisku szefowej zespołu tłumaczy języka migowego oraz CCO (Chief Communication Officer). Jestem zachwycona, że znalazłam się wśród utalentowanych i interesujących ludzi, którzy myślą podobnie jak ja. W tej pracy mam możliwość wykorzystania swoich umiejętności jako tłumacza języka migowego oraz aktorskich. Stąd moje wystąpienia w różnych spotach reklamowych m.in. ING Banku Śląskiego, PKP i ERGO Hestii.

Ppk: Osoby Głuche to mniejszość żyjąca wśród ludzi słyszących. Czy mogłabyś podzielić się krótko swoimi wrażeniami i doświadczeniami jako Głuchej?

IC: Generalnie nasze życie prawie niczym się nie różni od życia słyszących. Różnice wynikają z faktu, że nie zawsze mamy dostęp do pełnej informacji w życiu codziennym, czyli np. jak są wiadomości w TV to nie rozumiemy, bo bardzo rzadko są napisy i brakuje w nich tłumacza języka migowego. Bardzo dużo programów w TV nie zawiera napisów. Np. w Szwecji napisy w programach telewizyjnych są dostępne 24h na dobę. Do teatru rzadko chodzimy, bo spektakle też nie są dostosowane do głuchych widzów. Na szczęście coraz więcej firm, instytucji zmienia swoje podejście do nas, czyli zatrudniają tłumacza online i dzięki temu np., jeśli Głuchy chce załatwić sobie polisę w ubezpieczalni to może zadzwonić na infolinie i za pomocą tłumacza online załatwia wszystko sam.

Ppk: Czy spotkały Cię kiedyś jakieś nieprzyjemności związane z tym, ze jesteś Głucha?

IC: W dzieciństwie, gdy bawiłam się na podwórku to dzieciaki dokuczały mi właśnie dlatego, że jestem Głucha. Ale poza tymi wspomnieniami, to nie przypominam sobie więcej nieprzyjemnych sytuacji.

Ppk: Czy czujesz się osobą niepełnosprawną?

IC: Nie uważam się za osobę niepełnosprawną. Nie czuję w sobie barier i ograniczeń, które powstrzymywałyby mnie przed samorealizacją. Mam poczucie, że mogę robić wszystko – oprócz słyszenia.

Ppk: Osiągnęłaś już wiele sukcesów zawodowych i edukacyjnych, ponadto jesteś osobą atrakcyjną. Czy mimo to napotykasz bariery, które musisz pokonywać?

IC: Ktoś mądry powiedział mi kiedyś, że jeśli w moim życiu napotykam na przeszkodę to tę „barierę” jestem w stanie zmienić na „szansę rozwoju”. Oczywiście jak każdy człowiek spotykam na swojej drodze różne „szanse rozwoju” i zawsze jest to dla mnie motywacja do stawania się lepszą. Człowiek uczy się całe życie :)

Ppk: Czy uważasz, że osiągnięcie sukcesu przez osobę Głuchą graniczy z cudem, który Tobie się przydarzył, czy jest to uzależnione od nas samych?

IC: Moim zdaniem, sukces jest zależny od nas samych. Jeśli czegoś chcemy, wierzymy w nasze możliwości, mamy duże pokłady cierpliwości, mamy tę świadomość, że porażki są nieuniknione – to możemy wszystko osiągnąć. Żadna niepełnosprawność nie ma na to wpływu.

Ppk: Dziękujemy za niecodzienną lekcję motywacji i życzymy Ci, abyś pokonywała kolejne bariery na drodze swojego rozwoju.

Autorka: Katarzyna Krakowska - współprowadząca blog

ZADBAJ O SIEBIE - CYTAT

Największe problemy ze znalezieniem partnera mają męskie kobiety i kobiecy mężczyźni (jedynie 60% z nich deklaruje posiadanie partnera), w czasie gdy 80%  androgynicznych kobiet żyje w związku. O tym m.in. pisałyśmy w poście „Czego pragną kobiety”.

Płeć biologiczna

​Zanim jednak powiemy, jakie kobiety są męskie, a jakie androgyniczne (według zwolenników płci społeczno – kulturowej), przypomnimy tradycyjne znane od dawna biologiczne podejście do płci. Kobieta i mężczyzna – dwa różniące się biologicznie organizmy, w których odmienności psychiczne tłumaczy się m.in. różnicą w produkcji hormonów płciowych. Prolaktyna - hormon kobiecy - wyzwala zachowania opiekuń­cze, wrażliwość i czułość. Testosteron - hormon męski - odpowiedzialny jest za agresję i cechy z nią związane, takie jak pewność siebie i skłonność do dominacji. Z kolei różnice w strukturze i funkcji mózgów obu płci mogą wyjaśniać społeczno-emocjonalne działania kobiet i poznawcze działanie mężczyzn.

Jeśli do kwestii biologicznych dodamy jeszcze wpływ ewolucji (jak to robi socjobiologia) to różnice w osobowości kobiet i mężczyzn tłumaczyć możemy odmiennym charakterem prac w zamierzchłej przeszłości i odmiennymi zachowaniami reprodukcyjnymi. Według tej teorii ewolucyjnie wykształciła się specjalizacja zajęć: pierwotne kobiety zajmowały się dziećmi i domem, pierwotni mężczyźni łowiectwem – a to z kolei ukształtowało u nich różne cechy osobowości. U kobiet: wrażliwość, opiekuńczość i zależność, a u mężczyzn: aktywność i agresję.
 
Płeć społeczno - kulturowa

Drugie podejście, które staje się obecnie dość popularne, to podejście kulturowe. Mówi ono, że zdolności, zainteresowania i cechy osobowości kobiet i mężczyzn są różne NIE z przyczyn biologicznych, ale tylko dlatego, że społeczeństwo kształtuje odmienne upodobania i skłania do rozwijania różnych aspektów osobowości dziewczynek i chłopców (praktycznie od urodzenia). Wpływ kultury, w jakiej wzrastają naukowcy uważają za decydujący. Według zwolenników tej teorii zaczyna się od tego, że inaczej traktujemy dziewczynki i chłopców. Tym pierwszym dajemy np. do zabawy lalki, którymi mają się zajmować, a drugim – samochodziki, czy pistolety. To tylko drobny przykład oddziaływania środowiska.

Badaniem płci kulturowej, czyli przejawów kobiecości i męskości w różnych społeczeństwach zgodnie ze stereotypami płci, jakie w tych społeczeństwach obowiązują zajmują się tzw. gender studies.

Do jednej z bardziej popularnych koncepcji kulturowych należy koncepcja schematów płci S. L. Bem. Autorzy*, których cytowałyśmy w poście „Czego pragną kobiety”, posługiwali się, określając przynależność kobiet i mężczyzn do poszczególnych typów płci społeczno - kulturowej rodzajem ankiety bazującej na koncepcji S. L. Bem – był to „Inwentarz Oceny Płci Psychologicznej (IPP) Alicji Kuczyńskiej”**. W Inwentarzu tym określa się na 5-stopniowej skali występowanie danej cechy u siebie. Cech jest 35, część z nich należy do Skali Kobiecości (odzwierciedlającej kulturowy stereotyp kobiecości), część do Skali Męskości, a część jest neutralna.

Dla przykładu cechy określane w Inwentarzu jako:

• kobiece to: wrażliwość, opiekuńczość, zdolność do poświęcania się, uczuciowość, łagodność.
• męskie to: rywalizacja, niezależność, siła, łatwość podejmowania decyzji, dominacja.

W zależności od uzyskanych wyników kobiety i mężczyzn zalicza się do różnych typów, i tak:

• wysoki wynik w skali kobiecości i niski na skali męskości określa kobiece kobiety i adekwatnie u mężczyzn: wysoki wynik męskości i niski kobiecości uzyskują męscy mężczyźni (typ zgodny z własną płcią biologiczną). W przypadku kobiet są to osoby łagodne, opiekuńcze, uczuciowe, delikatne, dbające o swój wygląd, mające poczucie estetyki, które nie dążą do dominacji, czy rywalizacji.
• wysoki wynik na skali przeciwnej niż własna płeć biologiczna – typ „skrzyżowany” - występuję u męskich kobiet (wysokie wyniki na skali męskości i niskie kobiecości) i występuje u kobiecych mężczyzn (czyli wysokie wyniki na skali kobiecości i niskie na skali męskości). Męskie kobiety będą więc pod względem osobowości przypominać męskich mężczyzn, będą dominujące, niezależne, nastawione na sukces, pewne siebie. Przy czym nie będzie w nich łagodności, czy wrażliwości.
• niskie wyniki na skali kobiecości i niskie na skali męskości powodują zaliczenie do typu nieokreślonego: nieokreślonych kobiet i nieokreślonych mężczyzn
• wysokie wyniki na skali kobiecości i wysokie wyniki na skali męskości określają typ androgyniczny (androgyniczne kobiety i androgyniczni mężczyźni), w którym cechy męskie i cechy kobiece będą współistnieć ze sobą (np. dominująca, ale opiekuńcza, rywalizująca, ale zdolna do poświęcania się, itd.)

 
Wykres określający popularność występowania poszczególnych typów płci w Polsce znajduje się w cytowanym już tekście „Czego pragną kobiety?”

Gdzie leży prawda o człowieku? Naukowcy i różne podejścia koncepcyjne próbują ją odkryć, czasem jedni krytykują drugich, a naszym osobistym zdaniem - prawda leży gdzieś pośrodku :)

​
* E. Paprzycka, E. Mianowska i Z. Izdebski „Jak dobieramy się w pary? Płeć biologiczna i społeczno – kulturowa a preferowane cechy partnera”, DYSKURSY MŁODYCH ANDRAGOGÓW 15, Uniwersytet Zielonogórski, 2014

** Pracownia Testów Psychologicznych PTP