SPRÓBUJĘ ZAPOMNIEĆ

„Wybaczyłam,  ale nie potrafię przestać myśleć. To koszmar, który nie pozwala mi żyć. Wciąż widzę go objęciach tamtej. Jestem wściekła, zła, już sama nie wiem na kogo? Czujność zamieniłam na obsesję kontrolowania. To jest obłęd.” Taki jest ciąg dalszy rozmowy z kobietami, które  wybaczyły, ale… I tu pojawi się kolejna strona procesu wybaczania – próba zapomnienia.

Czy umiem dalej żyć z osobą, która mnie zraniła, czy potrafię nie wracać, nie rozdrapywać, nie wypominać? Nie jest to łatwe. Decyzja należy do osoby skrzywdzonej.

Jak wybaczyć i zapomnieć 6 lat kłamstw, oszustw, zdrad? Nie wiemy, czy to możliwe i ile czasu może zająć? Jak duże jest zranienie Zosi?  Ludzie są różni, mają różny próg pobudzenia, mówimy np. o niektórych potocznie, że mają „grubą skórę”. A są tacy, którzy podnosić się będą z tego długo. Będą się czuli ofiarą i może tak być latami. Ale nie musi.
Mówi się, że niezbędne do wybaczenia jest próba zrozumienia zachowania, empatia, co nie znaczy absolutnie, że należy to zachowanie zaaprobować i usprawiedliwić.

OCZEKUJĘ ZADOŚĆUCZYNIENIA
 
Znamy wiele kobiet, które wybaczyły i po latach nie żałują tej decyzji.  Paradoksalnie zdrada umocniła ich związek. Mąż widząc, ile mógł stracić, przez kolejne lata spłacał dług za ofiarowane mu wybaczenie i obdarzenie ponownie zaufaniem. Robił wszystko, by odpłacić wyrządzone krzywdy. Ale to jest właśnie trzecia i niezwykle ważna - niezależna od osoby zdradzanej - strona przebaczenia. Jest wiele kobiet, które wybaczają i wciąż uparcie wierzą, po jednej, drugiej, trzeciej i kolejnej krzywdzie im wyrządzonej, że w końcu partner się zmieni. „Wczoraj mnie wyzwał. Wrócił pijany. Ale już dzisiaj było dobrze. Przepraszał”. Wybaczenie powinno nieść ze sobą zadośćuczynienie. Osoba, która skrzywdziła, zdradziła winna wyciągnąć wnioski i ponieść konsekwencje. Niestety często akt wybaczenia daje przyzwolenie na kolejną krzywdę. „Skoro raz wybaczyła, wybaczy po raz kolejny, a potem następny”. W takich sytuacjach pomoc osób trzecich – bliskich, psychologa jest konieczna, by spojrzeć rozsądnie na sytuację i siebie jako człowieka, który zasługuje na szacunek.
​
Dla niektórych pocieszającym będzie fakt, że wygląda na to, że według badań jesteśmy w stanie więcej wybaczyć bliskiej osobie niż innym. Holendrzy pokazywali badanym historie, w których bohaterom trzeba było wybaczać. Proszono badanych o deklarację, czy wybaczyliby, czy nie. Niektórym wyświetlano w trakcie historii podprogrowo imię partnera (badani nie byli tego świadomi, ale aktywizowało to postać partnera). Okazało się, że tym badanym było łatwiej wybaczać. Bliskim jesteśmy w stanie wybaczyć więcej.
 
Współczujemy Zosi w dwójnasób, tego co ją spotkało, ale i konieczności podjęcia decyzji. Decyzja zawsze należy do osoby, bo ona będzie ponosić jej konsekwencje, a psycholog pomoże, ile będzie mógł, będzie wspierał, trzymał za rękę, ale on zawsze będzie tylko towarzyszem.

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
​

Dzisiaj zapraszamy do przeczytania niezwykłego wywiadu, który miałyśmy przyjemność przeprowadzić z Panem Mikołajem Mieszkalskim - właścicielem biura detektywistycznego Umbra Detektywi, które specjalizuje się w sprawach rodzinnych, karnych, gospodarczych. Pan Mikołaj kieruje się zasadą: stałe systematyczne podnoszenie kwalifikacji może zagwarantować skuteczne realizowanie zlecenia, a co za tym idzie satysfakcję klienta.

Psychologia przy kawie: Panie Mikołaju, kto może się zwrócić się o pomoc do prywatnego detektywa?

Mikołaj Mieszkalski: Do prywatnego detektywa może zgłosić się każdy, zarówno osoba prywatna, jak i przedsiębiorstwo. Musi być to oczywiście osoba pełnoletnia, która ma zdolność do czynności prawnych. Zgłaszają się do nas zarówno studenci, rodzice, małżonkowie, dziadkowie, teściowie czy też właściciele firm.

Ppk: Jacy klienci najczęściej korzystają z Pana pomocy? Czy są to zlecenia od osób prywatnych, czy klientów biznesowych - pracowników bądź pracodawców?

MM: Najczęściej są to osoby prywatne, a wachlarz świadczonych dla nich usług jest bardzo szeroki. Z kolei klienci biznesowi to również grupa docelowa dla biur detektywistycznych, natomiast liczba zapytań z tego źródła jest mniejsza, a sprawy, z jakimi się zgłaszają są zdecydowanie inne niż te od osób prywatnych.

Ppk: Z jakimi sprawami zwracają się do Pana klienci? Jakie są ich oczekiwania?

MM: Sprawy, z jakimi zwracają się klienci do biura, tak jak już wspomniałem, mają bardzo szeroki wachlarz i trudno je wszystkie wymienić. Natomiast zdecydowanie najwięcej spraw związanych jest z kwestiami rodzinnymi, są to przede wszystkim zdrady, ale również opieka prawna nad dzieckiem. Rodzice będąc po rozwodzie, chcą wiedzieć jak ich były partner/-ka sprawuje opiekę nad dzieckiem. Chcą wiedzieć czy ich dziecko jest bezpieczne. Są też zapytania związane z nietypowym zachowaniem dzieci. Mam tu na myśli sytuacje, kiedy rodzice podejrzewają dziecko np. o zażywanie narkotyków, złe towarzystwo, ale także możliwość prześladowania ich dziecka przez rówieśników.
Detektywi mają również do czynienia ze sprawami karnymi takimi jak pedofilia, stalking, szeroko rozumiana zorganizowana przestępczość, wymuszenia, haracze, szantaże, kradzieże, włamania i wiele innych.
Z kolei przedsiębiorcy pukają do drzwi biura detektywistycznego zazwyczaj gdy zostali oszukani przez partnerów biznesowych, kiedy marka ich firmy lub produkty są podrabiane czy chociażby czują, iż pracownicy mogą ich w jakiś sposób oszukiwać.
A oczekiwania? Zawsze jest jedno. Wszystkim zależy, aby zrealizować cel zlecenia. Czasami klienci mają zbyt fantastyczne wyobrażenie na temat naszej pracy, co jest zrozumiałe, ponieważ wynika to z całą pewnością z popularnych filmów fabularnych. My do każdego zlecenia podchodzimy profesjonalnie, odpowiedzialnie i z rozsądkiem, ponieważ tylko w ten sposób możemy opracować skuteczną strategię działania.

Ppk: Czym charakteryzuje się praca dzisiejszego detektywa? Czy różni się od pracy detektywów sprzed 10, 20 lat?

MM: Współcześni detektywi mogą liczyć na zdecydowanie bardziej zaawansowaną technologię. Dla przykładu jakość zrobionego dziś zdjęcia jest o wiele bardzie szczegółowa i przejrzysta niż 10- 20 lat temu. Ma to ogromne znaczenie dla procesu sądowego czy na zdjęciu widzimy swojego partnera lub partnerkę całujących się z kochanką czy kochankiem, czy też widzimy dwóch ludzi, którzy stanowią na zdjęciu jedną wielką plamę, bo taka jest jakość obrazu. Materiał dowodowy musi być na tyle czytelny i przejrzysty, aby druga strona nie miała możliwości jego podważenia.
Ponadto, współcześnie mamy zdecydowanie większe możliwości zebrania dowodów w różnych sprawach. Zawdzięczamy to w szczególności rozwojowi sieci internetowych. Trzeba jednak wiedzieć gdzie i jak szukać.

​Ppk: Jakie techniki wykorzystuje Pan w codziennej pracy?

MM: Główną techniką jest zdecydowanie obserwacja, natomiast ściśle z nią związane są również techniki psychologiczne i socjologiczne. W ten sposób jesteśmy w stanie poznać zachowanie osoby obserwowanej bądź też w sprytny sposób wydobyć konkretne informacje. Pamiętać jednak należy, iż aby o danej informacji mówić jako o dowodzie, to należy ją jeszcze potwierdzić.
Przed samą obserwacją bardzo istotnym elementem jest również przeprowadzenie skutecznego rozpoznania. Dzięki temu będziemy w stanie opracować kilka wariantów realizacji zlecenia, co przygotuje nas na niespodziewane sytuacje.
Inną techniką jest weryfikacją źródeł internetowych. Jest to bardzo trudne i czasochłonne zadanie, ale często daje wiele odpowiedzi.
Technik działania jest co najmniej kilka, pamiętać jednak należy, iż ich realizacja często jest dość złożona i wymaga pewnej elastyczności działania.

Ppk: Czy działa Pan w zdecydowanej większości w cyberprzestrzeni, czy w realu?

MM: Raczej w realu. Natomiast trudno jednoznacznie wskazać, ponieważ wszystko zależy od konkretnego zlecenia. Czasami bywa tak, że daną sprawę rozwiążemy w cyberprzestrzeni i to wystarczy klientowi, a innym razem ten sam rodzaj zlecenia rozwiążemy jedynie w terenie. Są sprawy gospodarcze, które w większości można rozwiązać w cyberprzestrzeni, a są sprawy rodzinne, które zdecydowanie częściej rozwiążemy w terenie. W branży detektywistycznej nie ma na nic reguły. 

Ppk: Czy pracuje Pan sam?

MM: Nie. Samemu byłoby trudno wykonywać poszczególne zlecenia. Zdobywanie informacji na dany temat wymaga m.in. kreatywności w działaniu. W związku z tym pracujemy w zespole siedmioosobowym. Składa się on z trzech detektywów, przedstawiciela szeroko rozumianej branży IT, psychologa oraz dwóch prawników, którzy służą nam profesjonalną pomocą, w sytuacji kiedy np. musimy mieć pewność czy materiały, które zebraliśmy są wystarczające na potrzeby procesu sądowego, czy jednak trzeba coś dopracować. Często klienci korzystają z naszej obsługi prawnej na dalszym etapie prac. Czują się wtedy bezpieczni i kompleksowo obsłużeni. W ten sposób nie muszą szukać na własną rękę pomocy prawnej i czują się bezpieczniej, gdy własną marką zapewniamy im jakość usługi.

Ppk: Czy niekiedy dzień Pana pracy trwa całą dobę?

MM: Całą dobę raczej nie. Natomiast na pewno praca detektywa jest bardzo nieregularna. Jednego dnia pracujemy 5 godzin, a kolejnego dnia 15. W tej pracy jesteśmy uzależnieni od osoby obserwowanej i jej zachowania.

Ppk: Jakie sprawy są z Pana perspektywy najtrudniejsze?

MM: Szczerze mówiąc wszystkie sprawy są trudne. Kiedyś jedna z klientek powiedziała mi, że podziwia naszą pracę, ponieważ musimy stworzyć coś z niczego, dotrzeć do informacji, które zawsze są przez daną osobę w jakimś stopniu strzeżone. I coś w tym jest…

Ppk: Jakie były najbardziej ekscytujące przypadki z którymi miał Pan do czynienia w swojej pracy?

MM: Nie chciałbym opowiadać o szczegółach ze względu na lojalność i szacunek wobec klientów. Mogę jednak zapewnić, iż całe zło tego świata, które widzimy w telewizji, czyli gwałty, porwania, pedofilia, kradzieże, oszuści bądź też przemoc fizyczna czy psychiczna ma miejsce w świecie realnym i myślę, że niejeden czytelnik tego wywiadu zdziwiłby się, jak blisko niego podobne sytuacje miały lub mają miejsce. Co prawda, zło widziane w telewizji jest zdecydowanie przekoloryzowane, ale faktycznie w realnym świecie ma ono miejsce.
Sugerowałbym, aby każdorazowo, gdy widzimy wśród naszych bliskich czy znajomych jakieś dziwne zachowanie, to nie przechodźmy obojętne. Zapytajmy, co się dzieje albo czy możemy jakoś im pomóc, ponieważ ludzie często wstydzą się mówić o swoich problemach, a jak wiemy duszenie ich w sobie nie pomaga. Rozmawiajmy ze sobą, ponieważ czasami osoba trzecia spojrzy na problem mniej emocjonalnie, dzięki czemu może znajdzie rozwiązanie, które wcale nie musi być jakieś trudne i skomplikowane.

​Ppk: Czy bywa Pan  wzywany do sądu jako świadek, na przykład w sprawach rozwodowych?

MM: Raczej nie, są to dosłownie pojedyncze przypadki. Staramy się zbierać materiał w taki sposób, aby druga strona konfliktu nie mogła ich podważyć. W tym celu właśnie pomagają nam prawnicy. Dzięki temu nasi klienci są spokojni o etap sądowy.

Ppk: Jak sędziowie podchodzą do dowodów przekazanych przez detektywów?

MM: To zależy od samych dowodów. Jeżeli dysponujemy zdjęciem, na którym widać, że mężczyzna spędza intymne chwile z kochanką, to nie ma tutaj o czym dyskutować. Jeżeli jednak dysponujemy jedynie raportem z biura detektywistycznego, gdzie jest opisana sytuacja intymna, ale w żaden sposób niepotwierdzona, to niewiele wnosi w aspekcie dowodowym podczas procesu sądowego.

Ppk: Jakie dokumenty otrzymuje od Pana klient po zakończonym zleceniu?

MM: Głównym dokumentem jest raport i załączniki do niego. Załączniki to materiał dowodowy, jaki udało się zebrać w trakcie pracy, natomiast raport jest opisem przebiegu zdarzeń, czyli pewnym dopełnieniem materiałów dowodowych.

Ppk: Czego potrzebuje Pan, przyjmując od klienta zlecenie? Jak należy przygotować się do pierwszego spotkania?

MM: My to nazywamy informacje bazowe, czyli dokładny opis sytuacji, z jaką klient przychodzi i kilka podstawowych informacji o osobie obserwowanej. Niezwykle przydatne jest również zdjęcie tej osoby, a nawet dwa lub trzy w różnych sytuacjach. Często na zdjęciach troszkę inaczej prezentujemy się niż w rzeczywistości.

Ppk: Jak wygląda wykonanie zlecenia od samego początku. Przychodzi klient i co dalej?

MM: Zawsze jest jeden i ten sam schemat. Klient nawiązuje z nami kontakt telefoniczny lub e-mailowy. Krótko opisuje sytuację, po czym dokonujemy wyceny zlecenia, biorąc pod uwagę klika istotnych czynników. Następnie, jeżeli klient akceptuje wycenę, umawiamy się na spotkanie i podpisujemy umowę, na podstawie której działamy. Wcześniej oczywiście każdy klient zapoznaje się z treścią umowy. Przy jej podpisaniu dochodzi do ustalenia szczegółów zlecenia. Takie spotkanie zazwyczaj trwa około godziny. Kolejno przechodzimy do działania, a na koniec zdajemy klientowi relacje w postaci raportu wraz z materiałem, który udało się zebrać. I to tyle.
Bywa tak, że w trakcie zlecenia występują sytuacje niespodziewane, których podczas podpisywania umowy nie dało się przewidzieć. Wtedy sporządzamy aneks regulujący zmiany tak, aby klient czuł się bezpiecznie.
Poza tym jesteśmy z klientami w stałym kontakcie. Jeżeli po realizacji zlecenia jakiś element wymaga doprecyzowania lub wyjaśnienia, to cały czas jesteśmy pod telefonem.

Ppk: Panie Mikołaju, dziękujemy, że zechciał Pan poświecić nam swój czas i opowiedział o specyfice tak ekscytującej pracy, którą Pan wykonuje.

Dzięki uprzejmości Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego publikujemy poniżej fragmenty książki Jerolda J. Kreismana „Na huśtawce emocji”.
 
„Czy jest jakakolwiek nadzieja na to, że wam dwojgu naprawdę uda się rozwiązać problem? Tak. Naprawdę jest taka nadzieja. Oto metafora tego, co was czeka: mniej więcej w czasach wojny secesyjnej dwa konkurujące ze sobą przedsiębiorstwa zostały zatrudnione do budowy kolei transkontynentalnej. Jedno z nich zaczęło budowę w mieście Omaha w Nebrasce i kładło tory w kierunku zachodnim, drugie wystartowało z San Francisco i parło na wschód. Cel, do jakiego wspólnie dążyły obie firmy był nierealny: chodziło o to, by dwie linie kolejowe spotkały się w jednym miejscu, a układane z obu stron tory się zetknęły, idealnie do siebie pasując. Planowanie trwało całą wieczność. Jednak w końcu, gdy wszyscy byli już gotowi, praca ruszyła pełną parą. Budowniczowie dynamitem torowali sobie drogę przez granitowe góry i kładli tory w korytarzach wybitych w wysokich na pięć metrów zaspach śniegu.
​
Spotkanie umysłów; spotkanie linii kolejowych. Do obydwu doszło na bezdrożach, gdzie nietrudno się zgubić. Jedna strona na paluszkach stąpa pośród przeszkód emocjonalnych; druga przedziera się przez ogromne zaspy i pokonuje inne fizyczne przeszkody. Budowniczowie kolei nie mogą już nic zmienić, jest na to za późno – ich czas już przeminął. Ale nie jest za późno dla ciebie i bliskiej ci osoby z zaburzeniem osobowości z pogranicza! Psychiatra, który pomoże ci nauczyć się, jak razem możecie przebrnąć przez te zdradzieckie dyskusje nazywa się Jerry Kreisman. Strategie skutecznej komunikacji z osobami z zaburzeniami osobowości z pogranicza to rewelacyjna książka, po którą zapewne będziesz sięgać raz za razem. (…)
 
Interakcje z jednostkami z zaburzeniem osobowości z pogranicza bywają burzliwe z wielu powodów. Osoba z BPD, czując się samotna, niespokojna, niezrozumiana, bezradna, pozbawiona kontroli może przejawiać nieprzewidywalny gniew, autoagresję, impulsywność oraz skrajnie sprzeczne nastroje. Bezpośredni kontakt z osobą z BPD może przypominać pocieranie kantów pudełka z falistej tektury. Wystarczy zbyt mocno nacisnąć karbowaną powierzchnię, by pękła, zmieniając się w ząbkowane ostrze, zdolne do tego, by upuścić nieco krwi. Postrzeganie rzeczywistości w kategoriach czerni i bieli, odbieranie atmosfery jako fantastycznej lub okropnej i ocenianie ludzi w ten sam sposób – wszystko to komplikuje relacje międzyludzkie. Utrzymywanie bliskości z osobą BPD może być trudnym zadaniem! Możesz być raz po raz wystawiany na próby, a twoje zaangażowanie będzie zawsze kwestionowane. Niełatwo nauczyć się, co należy mówić, a czego nie. Często żadna twoja wypowiedź nie okaże się zadowalająca. Nawet wykształceni specjaliści przyznają, że terapia pacjenta z BPD bywa frustrująca i wyjątkowo trudna. (…)

Metoda komunikacji SET-UP

Opracowałem to podejście jako zarys praktycznego sposobu prowadzenia interakcji z jednostkami z zaburzeniami osobowości z pogranicza. SET-UP obejmuje techniki uprzedzania konfliktów i natychmiastowego reagowania na nie. Koncentruje się też na reakcjach osoby z BPD, z których możesz wyczytać, na co powinieneś kłaść nacisk podczas interakcji.
 
CZYM JEST SET-UP?

SET-UP to metoda wypracowana na początku lat osiemdziesiątych XX wieku w trakcie realizacji szpitalnego programu terapii pacjentów z zaburzeniami osobowości z pogranicza. Jako pierwsi tego systemu komunikacji nauczani byli członkowie personelu szpitala, a następnie bliscy pacjentów. Choć metoda SET-UP powstała z myślą o komunikacji z jednostkami z BPD, możesz ją wykorzystywać do również prowadzenia interakcji z innymi osobami w stresujących sytuacjach, szczególnie z młodzieżą. To prosty, ustrukturyzowany model, łatwy do nauczania i zapamiętania, służący do podstawowej komunikacji z jednostkami z zaburzeniami osobowości z pogranicza.
SET – akronim od „support”[wsparcie], „empathy” [empatia] i „truth” [prawda] – to praktyczna metoda prowadzenia interakcji z osobami z BPD. UP oznacza „understanding” [wyrozumiałość] oraz „perseverance” [wytrwałość] – czyli cele, które jednostka z BPD oraz jej partner starają się zrealizować w swojej relacji. Komponent SET to technika prowadzenia bezpośredniej konwersacji kontrolowanej. Wykorzystywana jest w każdej interakcji z jednostką z BPD. Komponent UP stanowi dopełnienie bieżącej komunikacji SET. UP koncentruje się na podtrzymywaniu postawy akceptacji wobec bliskiej osoby z BPD i określa ogólne nastawienie panujące w relacji. (…)

SET to trzyczęściowy system prowadzenia dialogu. Komponent „S” (wsparcie) jest deklaracją „ja” komunikującą troskę i zaangażowanie. Wsparcie komunikuje twoją osobistą troskę i pragnienie udzielenia pomocy. „S” zwiera w sobie przekaz: „Niepokoi mnie twoje samopoczucie”; „Martwię się tym, co się z tobą dzieje”; „Chciałbym ci pomóc”.
Część „E” komunikuje empatię i jest okazaniem zrozumienia dla „ty”. To uznanie cierpienia i sprzecznych uczuć targających jednostką z zaburzeniem osobowości z pogranicza. Ten komponent powinien podkreślać doświadczenia osoby z BPD, a nie twoje. Przekaz „E” może brzmieć: „Musi być ci teraz bardzo ciężko”., „Musisz być naprawdę zrozpaczony, skoro się do tego uciekasz”., „Nie potrafię sobie nawet wyobrazić, jakie to musi być dla ciebie bolesne”.
„T” (prawda) koncentruje się na realistycznej ocenie sytuacji oraz odpowiedzialności jednostki z BPD za swoje postępowanie w danych okolicznościach. Podczas gdy inni też mogą mieć udział w rozwoju wypadków, osoba z BPD musi zdawać sobie sprawę z własnego wpływu na prawdopodobne konsekwencje zdarzeń. Przekazy zawierające wsparcie i empatię są subiektywnymi deklaracjami. Mówią o uczuciach wszystkich osób zaangażowanych w interakcję. Komunikat prawdy odnosi się do praktycznych opcji zajęcia się bieżącymi problemami. Prawdę najlepiej wyrażać w pełne akceptacji, ale neutralne, rzeczowe sposoby: „Wiemy co się wydarzyło… Musimy zająć się konsekwencjami… Oto kilka sposobów, w jakie mogę ci pomóc… I co zamierzasz teraz zrobić?”. Element „T” w trójkącie SET, czyli prawda, jest dla osoby z BPD największym wyzwaniem, ponieważ staje na drodze jej dążeniom do uniknięcia sytuacji i wymaga praktycznego rozwiązania problemu. W części „T” zaakcentowana zostaje odpowiedzialność indywidualna, nie ma za to w niej miejsca na obwinianie czy pogrążanie się w uczuciach bezsilności.

UP, które uzupełnia podstawową część SET jest bieżącym przypomnieniem dla ciebie i bliskiej ci osoby, że zdrowe interakcje wymagają wyrozumiałości i wytrwałości w każdym momencie trwania związku. Kluczowe jest to, by obie strony zyskały zrozumienie patologii zaburzenia bordeline. Jednak zrozumienie nie zwalnia nikogo od odpowiedzialności za własne zachowanie. Dzięki wytrwałości wasze wzajemne zaangażowanie przetrwa rozczarowania i frustracje. Czasem najlepszym sposobem na poradzenie sobie z trudnymi interakcjami jest niepoddawanie się. (…)”
 
Domyślamy się, że wiele z naszych Czytelniczek i Czytelników na co dzień ma do czynienia z osobami z cierpiącymi na borderline. Z dużą radością przyjęłyśmy wiadomość o premierze nowej pozycji dotyczącej tej tematyki. Każdy bowiem, kto boryka się z tym problemem wie, że jeżeli bliska nam osoba cierpi na zaburzenia osobowości z pogranicza (BPD – Borderline Personality Disorder), w relacjach nie brakuje napięć. Wahania nastroju, rozpaczliwa potrzeba bliskości przeplatana wybuchami gniewu i atakami werbalnymi – to codzienność. Skrajne reakcje naszego partnera mogą wyprowadzać nas z równowagi i utrudniać porozumienie. Jerold J. Kreisman, specjalista w zakresie  terapii zaburzeń osobowości z pogranicza, w swojej najnowszej książce wydanej przez  Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego „Na huśtawce emocji”, której premiera miała miejsce 19 maja, oferuje narzędzia do prowadzenia efektywnej komunikacji opartej na wsparciu, empatii i prawdzie. Praktyczne porady autora pomogą odpowiednio reagować na żądania i emocje partnera bez zaniedbywania własnych potrzeb. Podpowiedzą też, jak prowadzić rozmowę w atmosferze zrozumienia i szacunku, bez prowokowania napięć i wzajemnych oskarżeń.

Dzięki tej książce:

- poznasz prostą i skuteczną technikę komunikacyjną SET-UP;
- nauczysz się rozpoznawać zbliżające się kryzysy oraz dowiesz się, jak na nie reagować;
- przyswoisz strategie radzenia sobie z frustracjami, które pojawiają się w
waszej relacji;
- dowiesz się, jak utrzymać rozmowę na właściwych torach i skutecznie
porozumieć się z osobą z BPD.
​
*Fragmenty pochodzą z książki "Na huśtawce emocji" Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020
​

Pierwsze: dajmy na to Krzysztof i Zofia. Mąż wyrósł w rodzinie, gdzie zawsze mógł liczyć na pociechę i wsparcie. Gdy przychodził ze szkoły i mówił, że przegrał w zawodach, jego mama wspierała go, mówiąc coś w stylu: „Krzysiu, tak mi przykro. To dla Ciebie duże rozczarowanie, ale jesteśmy dumni z wysiłku, jaki włożyłeś w treningi. Kochamy Cię”. Gdy uzyskiwał najlepsze świadectwo w klasie, także mógł liczyć na docenienie, uznanie i pochwałę. Niezależnie – sukces, czy porażka Krzyś mógł liczyć na miłość i bezwarunkową troskę.

W rodzinie Zosi nie było zwyczaju wzajemnego wspierania się. Rodzice raczej nie interesowali się jej sprawami, nie okazywali uczuć, a ich stosunek do niej zależał od jej postępowania. Gdyby przegrała w zawodach, usłyszałaby pewnie wyrzuty, że powinna więcej trenować, jak niedościgłym wzorem jest w tym względzie jej siostra i jaki kłopot sprawia mamie, która musi o tej porażce zakomunikować ojcu. Gdyby otrzymała najlepsze świadectwo w klasie, wszyscy oczywiście ucieszyliby się.

Krzyś i Zosia poznają się, zakochują, zostają małżeństwem i zaczynają zachowywać się zgodnie z modelami, jakie przynieśli ze swoich domów: jedno umie kochać bezwarunkowo, a drugie warunkowo. Po kilku miesiącach wspólnego życia pojawiają się kłopoty i Krzyś zarzuca Zosi, że ona już go nie kocha. Zosia zaprzecza, myśląc w duchu, przecież: gotuję, sprzątam, zarabiam, czy to nie świadczy, że go kocham? Wyobrażacie sobie, jakie konflikty narosną, jeśli nie ustalą wspólnej definicji „miłości”. A całkiem możliwe, że wynieśli z domów inne sposoby rozwiązywania konfliktów. Krzyś nie umie dyskutować o sprawach trudnych, bo wszyscy tak się zawsze wspierali i tak pozytywnie podchodzili do wszystkich kwestii, że udawali, iż problemy nie istnieją. W domu Zosi różnice zdań załatwiano za pomocą „walki” (wrzasków, płaczu, zrzucania winy i wzajemnych oskarżeń) lub „ucieczki” (odchodzenia, trzaskania drzwiami, wychodzenia z domu). Jak tych dwoje ludzi ma się porozumieć i rozwiązać nawet najmniejszy konflikt?

​Drugie małżeństwo:  Krystyna i Jan. Jan uważa, że kobieta powinna zajmować się głównie domem, dziećmi i budżetem domowym, jeśli pracuje zawodowo to niedużo, aby nie kolidowało to z prowadzeniem gospodarstwa. Taka była jego matka. Z kolei Krysia uważa, że kobieta powinna robić karierę zawodową a domową kasą powinien zajmować się mąż, bo gdy dorastała, to jej ojciec się tym zajmował. Wydawać się może, że nie jest to gigantyczny problem, ale gdy spróbują go rozwiązać i ujawnią swoje strategie, sytuacja może się zaostrzyć. Jan jest typem „pasywno-agresywnym”, powoli gotuje się w środku, nic nie mówi, ale irytacja w nim wzrasta. Krysia jest „aktywnie agresywna”. Chce od razu wypowiedzieć to, co ją gnębi, rozpracować to, wykłócić się. Każde z nich oskarża drugie. Spór urasta do niebotycznych rozmiarów a odmienne strategie radzenia sobie z kłopotami pogarszają każdy problem i wyolbrzymiają różnice.

Spójrzmy teraz na nasze własne związki, małżeństwa, czy nasze konflikty i problemy nie wynikają głównie ze sprzecznych oczekiwań co do pełnionych ról i kolidujących ze sobą scenariuszy rozwiązywania problemów? Jak myślisz, jakie oczekiwania ma Twój mąż, czy żona (może potrzebuje na każdym kroku pochwały i docenienia? Oczekuje żony – strażniczki ogniska domowego)? Co wyniósł z domu? A jak lubi rozwiązywać konflikty, czy może lubi zamknąć się sam w pokoju i nie odzywać („ucieczka”) a Ty lubisz „walkę”, wykrzyczeć swoje racje? 

O prostych metodach na trudne emocje w związku i wypracowywaniu własnych modeli rozwiązywania konfliktów możemy dowiedzieć się z niedawno wydanej książki "Złość w związku". Jej autorzy pokazują nam, jak rozładowywać napięcie bez ranienia partnera i jak poradzić sobie z trudnymi emocjami. Utwierdzają nas w przekonaniu, że złości nie należy unikać ani jej wypierać, ponieważ jest naturalną i niezwykle istotną emocją. Natomiast pamiętać należy, by nad nią umieć zapanować i zamiast atakować, krytykować, poniżać czy obrażać partnera, wyrażać ją w sposób konstruktywny. Autorzy dostarczają nam dziesięć sprawdzonych metod pracy nad sobą i nad związkiem i pokazują, jak stworzyć plan walki ze złością, który ma pozwolić nam zapobiegać wybuchom złości; radzić sobie ze złością, gdy emocje się nasilają; kontrolować własne zachowania, a nie uczucia; rozładować napięcie w zdrowy sposób; zrozumieć uczucia i punkt widzenia partnera; uniknąć czterech zapalników złości: krytycyzmu, potępienia, bronienia się i unikania; naprawić szkody, gdy zdarzy się wrócić do starych nawyków; odbudować zaufanie i bliskość w związku.

"Złość w związku" napisana jest w jasny i prosty sposób i zawiera wiele konkretnych wskazówek. Między innymi autorzy proponują nam pięć zasad, które możemy zastosować, by zachować spokój. 

Poniżej do pobrania  i wydrukowania :) ​

​​„Naprawdę jaka jestem, nie wie nikt…” Sonia kładła się spać nucąc słowa ulubionej piosenki, która w sposób szczególny odzwierciedlała jej dzisiejszy nastrój. To był piękny dzień. Dzień, w którym jej bliska koleżanka powiedziała sakramentalne TAK. Po ślubie Sonia udała się na kameralne - jak je nazwali nowożeńcy – wesele. Ale dla Soni z kameralnością nie miało ono wiele wspólnego. Muzyka, rozmowy, zamieszanie, gwar – ten nadmiar bodźców przytłoczył ją i z radością wróciła do swojego przytulnego domu.
  
Dzisiaj jak nigdy wcześniej zaczęła zastanawiać się nad swoją innością. To, co ludzi fascynowało – ją męczyło, to co innych  motywowało do działania - ją przytłaczało, to co było dla jej otoczenia pobudzające – powodowało w niej stres. Sonia miała problem z  podniesieniem się po słowach jakiekolwiek krytyki, nieustannie obawiała się odrzucenia, wciąż analizowała swoje niedociągnięcia.
​
Ślub Kasi przywołał wiele wspomnień, przypomniał Soni o jej nieudanych związkach. „Czy jest ze mną coś nie tak? Czy za dużo oczekuję od mężczyzn?”– te pytania bombardowały jej myśli. Przed oczyma stanął Łukasz. Był duszą towarzystwa, dobry, czuły, inteligentny. Ale według niej nadpobudliwy, uwielbiający zmiany, pędzący wciąż do przodu, jakby nie umiał zatrzymać się i żyć tu i teraz. Po tym związku odnalazła spokój i poczucie bezpieczeństwa przy Grzesiu. Wspólnie spędzone chwile, trzymanie się za rękę przy romantycznej muzyce i dobrym filmie, dyskusje na odpowiednim poziomie, refleksje na temat życia. Ten spokój został przerwany nagłą zmianą w człowieku, który jak do tej pory czuł przecież tak jak i ona. Być może nowa praca sprawiła, że Grzegorz zaczął coraz więcej wolnego czasu spędzać poza domem, rozsmakował się w swoim nowym hobby, o którym wcześniej nigdy by nie pomyślał. W wielu rozmowach przyznawał się Soni, że poczuł, iż coś go w życiu omija, że nie umiał do tej pory dostrzec wszystkich barw, jakie niosło życie. Sonia do dzisiaj doskonale pamięta, jak miesiącami obydwoje męczyli się w tym związku, bo Grzegorz nie potrafił odejść.

​Sonia - osoba wysoko wrażliwa (OWW). Takim osobom poświęcona jest  książka Elain N. Aron "Wysoko wrażliwi i miłość". Po sukcesie poprzedniej („Wysoko wrażliwych”) autorka postanowiła napisać pewnego rodzaju przewodnik po świecie miłości i związków tworzonych przez osoby wysoko wrażliwe. Książka jest skierowana zarówno do nich, ale i do tych, którzy chcą się więcej dowiedzieć o swoich partnerach, przyjaciołach, znajomych będących OWW. Czyta się ją lekko i przyjemnie, gdyż pomimo, iż jest oparta na badaniach naukowych, obfituje w przykłady z życia wzięte i kwestionariusze, dzięki którym czytelnik może dowiedzieć się, czy należy do 20 procent osób wysoko wrażliwych, bądź czy OWW jest jego partner. Jak sama autorka mówi: „W książce przyglądam się miłości i wrażliwości z wierzchu, przez dane i liczby, a także z głębi, od strony nieświadomości i tego, o czym rzadko się mówi.”

Dzięki lekturze „Wysoko wrażliwi i miłość” można między innymi znaleźć odpowiedzi na pytania: czy osoby wysoko wrażliwe tworzą dobre związki z innym osobami wysoko wrażliwymi, jak uniknąć pułapek związków osób wysoko wrażliwych z osobami niewysoko wrażliwymi, ale również można dowiedzieć się, jaki jest wpływ stopnia wrażliwości na seksualność.

„Bliskość z drugim człowiekiem z pewnością pociąga za sobą ryzyko – możemy się narazić na przykład na stratę, zdradę, porzucenie, wykorzystanie lub kontrolowanie przez drugą osobę. Dlatego mimo że obecnie ceni się bliskość i w teorii wygląda ona wspaniale, w praktyce wszystkie osoby wysoko wrażliwe mają swoje powody, by na moment zatrzymać się przed skoczeniem na głęboką wodę…”– pisze Elaine N. Aron. Ale jak już skoczą, jak wykazują badania o których wspomina autorka książki, zakochują się mocniej niż nie OWW. Wysoko wrażliwych pociąga bowiem głębia i złożoność emocji, którym mogą dać upust, choć z drugiej strony doskonale zdają sobie sprawę, że  konsekwencje intensywnej miłości są nieprzewidywalne, co im nie odpowiada.

W książce Elaine N. Aron osoby wysoko wrażliwe odnajdą siebie i znajdą dla siebie wiele cennych wskazówek, a pozostali będą mogli spojrzeć na świat z ich perspektywy i być może zrozumieć, jakie  błędy popełniają w relacjach z osobami, których zdolności empatyczne i analityczne mogą ubogacić wiele związków i stać się atutem, a nie kulą u nogi.

​Wrażliwi ludzie są najbardziej autentycznymi i uczciwymi ludźmi, których kiedykolwiek spotkasz. Nie ma niczego, czego nie powiedzieliby o sobie, jeśli Ci zaufają. Jednak w momencie, gdy ich zdradzisz, odrzucisz lub poniżysz, zakończą Waszą przyjaźń. Wrażliwcy żyją z poczuciem winy i ciągłym cierpieniem, wynikającym z nierozwiązanych sytuacji i nieporozumień. Nie są w stanie żyć, gdy nienawidzą lub są znienawidzeni przez innych. Ten typ osób potrzebuje tyle miłości, ile nikt nie jest w stanie im dać, ponieważ ich dusza jest stale raniona przez innych. Jednak pomimo tragedii, które muszą przejść w życiu, pozostają najbardziej współczującymi ludźmi, których warto poznać i często zostają działaczami na rzecz innych: zranionych, zapomnianych i niezrozumianych. Są aniołami ze złamanymi skrzydłami, które latają tylko, gdy są kochani.

Shannon L. Adler

lessonslearnedinlife.com
​