​„Mamo boli mnie brzuch” – córka rano przychodzi do łóżka rodziców. Mama ją przytula, przygotowuje termofor z gorącą wodą, szuka kropli żołądkowych, choć myśli sobie: „Może lepsze byłyby „dobre” bakterie. Oby to tylko nie była grypa żołądkowa.” Córeczka zostaje w domu. Przy następnej podobnej sytuacji, mama zaczyna się niepokoić – bo mamy tak już mają. Gdy zdarza się to trzeci raz, zaczyna się zastanawiać: „Może pójść do lekarza? A gdzie Cię boli? To może najpierw zrobimy usg?”

Oczywiście badanie nic nie wykazuje. I przy kolejnym bólu brzucha rano w poniedziałek przed szkołą, mama – bo jak każda kobieta ma w sobie coś z Sherlocka Holmesa – zaczyna kojarzyć fakty. „Dlaczego brzuch boli ją przed szkołą, a nigdy nie zdarza się to w weekendy, dlaczego gdy zostaje w domu, po dwóch godzinach po bólu nie ma śladu, dlaczego?” Ponieważ jest kobietą wykształconą, słyszała o nerwicy szkolnej. I tak oto wszystkie fakty zaczynają łączyć się w jej głowie i jedyny wniosek na wyjściu - ale na razie w postaci hipotezy - to: „Czy jest możliwe, aby moje dziecko miało nerwicę szkolną?”. I zaczyna się baczna obserwacja i „matczyne szpiegostwo”.

​Czasami sami tego nie zauważamy jak zupełnie mimochodem wtłaczamy własne dzieci w jakieś „tory”, w jakiś sposób myślenia o świecie. Niekoniecznie musi to wyglądać tak, że sadzamy dziecko na krześle i prosto w oczy mówimy mu „Zosiu, Kasiu, Franku – chcę żebyś był najlepszy!”. No nie, raczej tak to się nie odbywa. Częściej przekaz jest bardziej „zakamuflowany”. Po powrocie ze szkoły pytamy „Jak poszło na sprawdzianie? Jaką dostałeś(aś) ocenę?”. Przy „czwórce” unosimy ze zdziwienia brwi, przy „trójce” – pytamy: „A dlaczego? Co się stało?” I dalej: „A co dostali inny? A co dostał Heniek, Staś…?” Skutki naszej presji (choć może się nam wydawać, że przecież żadnej specjalnej presji nie stosujemy) bywają opłakane. Może się nam wydawać, że przecież dbamy w ten sposób o przyszłość naszych dzieci, one mogą to zaś odczytać jako konieczność wybicia się ponad rówieśników. Zaczynają uważać wszystkich wokół za rywali i potencjalne przeszkody do sukcesu. Skutki łatwo przewidzieć: alienacja i agresja, zawiść wobec zwycięzców i pogarda dla przegranych, oglądanie świata w kategoriach wygrana – przegrana, brak kształtowania umiejętności współpracy. W konsekwencji poczucie wartości staje się chwiejne, bo skoro  sukces potwierdza tylko zwycięstwo nad innymi, to wartość można czuć tylko od czasu do czasu.

​Badanie przeprowadzone w latach osiemdziesiątych przez A. Norem-Hebeisena i D. Johnsona wśród uczniów szkół średnich pokazało, że ci, którzy przystępowali do rywalizacji „charakteryzowali się poczuciem własnej wartości bardziej uzależnionym od ocen i wyników”. Czyli tak naprawdę ich samopoczucie zależało od świata zewnętrznego, od ocen, jakie otrzymywali i o ile były one pozytywne, czuli się dobrze, a jeśli negatywne ich psychika cierpiała.
 
Motywowani byli lękiem. A lęk przed niepowodzeniem to zupełnie coś innego niż pragnienie sukcesu.  Radzenie sobie ze skutkami własnych niepowodzeń, zabiera nam tyle czasu, że brakuje nam już energii na zrobienie czegoś, co prowadzi do sukcesu. I gdy presja zewnętrzna znika, znika chęć też do robienia określonych rzeczy (np. uczenia się).I tu dochodzimy do paradoksu. Nasze „przykręcanie śruby” wcale nie musi przynieść efektów! Im bowiem mocniej naciskamy na dziecko,  np. żeby odrobiło zadanie domowe, ono często chroni swoją autonomię poprzez jawny bunt albo jakiś rodzaj oporu: zapomina, odkłada na potem, znajduje coś innego do roboty, marudzi. Z drugiej strony nacisk na dobre stopnie, może spowodować, że faktycznie dziecko zacznie je „zdobywać", ale „koszty” mogą pojawić się po drodze, czy to psychiczne, czy somatyczne (z ciała).
​

W książce ,,Nastolatek a depresja” wydanej przez Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne autorzy* wymieniają niekorzystne postawy wychowawcze oraz pokazują jaki mają one wpływ na kształtowanie się nieadaptacyjnych schematów , które przyczyniają się do rozwoju zaburzeń psychicznych. Między innymi zwracają uwagę na potrzebę wolności i wyrażania prawdziwych potrzeb i uczuć oraz potrzebę spontaniczności i zabawy. Ta pierwsza bywa niezaspokojona, gdyż postawa rodzicielska polega na tak zwanej akceptacji warunkowej, dbaniu o pozory i swój wizerunek, stawianiu dziecku wysokich wymagań i skupianiu się bardziej na potrzebach swoich niż na potrzebach i uczuciach dziecka. Niezaspokojenie tej drugiej potrzeby często jest wynikiem stawiania dziecku wielu ograniczeń, sprawowania nadmiernej kontroli i nie wspierania dziecka w dążeniu do szczęścia i pozytywnych uczuć związanych z zabawą. W konsekwencji według autorów powstają nieadaptacyjne schematy – dzieci uczą się zaspokajać potrzeby innych ludzi kosztem własnych, tłumią swoje potrzeby, aby zyskać aprobatę lub uniknąć kary, starają się spełniać wysokie wymagania innych kosztem swojego szczęścia i bliskich relacji.
 
Wniosek płynie taki,  zastanówmy się, czy „nie za mocno przykręcamy śrubę”. Bo będzie jak ze stalowym prętem. Możemy go zginać, on się poddaje, poddaje, ale tylko do pewnego momentu i … pęka. I wcale nie znaczy to, że wygraliśmy. Stres w dziecku rośnie, rośnie i zaczyna przejawiać się w różnych dziwnych formach, jak np. w objawach somatycznych, jak ów ból brzucha naszej ukochanej córeczki, dla której chcieliśmy przecież jak najlepiej albo depresji naszego nastolatka.
 
*Konrad Ambroziak, Artur Kołakowski, Klaudia Siwek ,,,Nastolatek a depresja”, Sopot ,,Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne”, 2018
​
Chcesz mieć dobre relacje w dziećmi? Nie wiesz jak je motywować, zachęcać do samodzielności, asertywności i współpracy? Nie wiesz jak mówić, by chciały Ciebie słuchać? Jesteś często bezradna i przytłoczona niełatwą rolą matki? Nie jest to takie trudne zadanie. Zapraszamy Cię na porady on line. Na indywidualną "Szkołę dla Rodziców". Wielu osobom pomogłyśmy, pomożemy i Tobie :)

Wydawało mi się, że świat mam u swoich stóp… To, co mówili rodzice nie miało dla mnie kompletnie znaczenia. Ignorowałam ich… Żyłam od imprezy do imprezy. Od jednej sesji fotograficznej do drugiej wierząc, że to dla mnie droga do cudownego dorosłego życia.

Patrząc w oczy mojej mamy i na jej siwą skroń, mam ogromne wyrzuty sumienia. Wiem, że każdy siwy włos to moja zasługa. Ciężko policzyć nieprzespane noce z powodu problemów, jakie jej przysparzałam. Nie uczyłam się, wagarowałam, rzadko wracałam do domu o umówionej porze.

Do dzisiejszego dnia nie wiem, jak mama mogła ze mną wytrzymać. Byłam ukochaną córeczka, którą po śmierci ojca samotnie wychowywała. Byłyśmy we dwie nierozłączne aż do moich trzynastych urodzin. Od tego czasu zaczęli się dla mnie liczyć tylko znajomi, a dla mamy byłam arogancka, pyskata, zawsze musiałam postawić na swoim.
 
Ilu z nas dzisiaj wracając do swoich nastu lat, chwyta się za głowę. Staramy się wymazać ten czas skutecznie z naszej pamięci. A może warto wrócić do niego w momencie, gdy nasze pociechy stają u progu nastoletniego życia, by łatwiej przejść wraz z nimi przez ten niełatwy dla wszystkich czas? Czas, w którym wielu rodziców czuje się bezsilnych wobec problemów, jakie stwarzają dorastające dzieci.  

Co ty wiesz o życiu?, Ogarnij się!, Jak możesz mi to robić? – brzmi znajomo? To przykłady komunikatów kierowanych przez bezsilnych rodziców do nastoletnich dzieci. Czują się bezradni, sfrustrowani i widzą w swoim dziecku jedynie niezadowolonego, bezczelnego, niewdzięcznego i pyskatego nastolatka, a nie osobę potrzebującą miłości, akceptacji, wsparcia, bezpieczeństwa, która chowa swój niepokój związany z wchodzeniem w dorosłość pod maską swoich opryskliwych zachowań.
 
Jak w takim razie rozmawiać z młodym zbuntowanym człowiekiem? Nie jest to łatwe, gdyż do głosu dochodzą również nasze emocje. Nie dowierzamy, patrząc na pyskatego młodego człowieka, że jeszcze nie tak dawno był grzecznym, podporządkowującym się naszym poleceniom chłopcem albo czarującą swoim uśmiechem blondyneczką, której włosy plotłyśmy w długi warkocz. Jak komunikować się, gdy tak naprawdę brak słów…? Z pomocą przychodzi nam psycholog Katarzyna Miller, której rozmowa z Suzan Giżyńską została zawarta w bestsellerze „Instrukcja obsługi dzieci”. Kto czytał wcześniejsze książki tej autorki, doskonale wie, że przekazuje ona ważne treści z dystansem, w sposób lekki i żartobliwy, dzięki czemu nie słucha się jej jako psychologa – moralizatora, ale jako życzliwą, bardziej doświadczoną życiową przyjaciółkę, która nie daje rad, nie narzuca swojego zdania, ale wspiera w sytuacji, gdy tego potrzebujemy.

Według Katarzyny Miller problemy dorastających dzieci są rzeczywiste, a my – jako dorośli bardzo często je bagatelizujemy, nie traktując młodych osób poważnie. A przecież okres dorastania to czas niezwykle trudny dla nastolatka, który wchodzi w inną perspektywę, zaczyna przyglądać się sobie i światu z innego pułapu. Widzi szerzej, dalej niż wcześniej jako dziecko i to go zaczyna niekiedy przerastać. To, co wcześniej przyjmował bez zastrzeżeń, budzi jego niepokój. Zaczyna stawać się autorefleksyjny, ale i krytyczny wobec innych ludzi. Zaczyna podważać  autorytety. Ale z drugiej strony czuje jeszcze swoją nieporadność i bezsilność, nie zawsze panuje nad swoimi emocjami… I w tym momencie niezbędna jest właśnie mądrość i wyczucie rodziców.
 
Jakie zwroty w takim razie powinniśmy wykluczyć, a jakie wprowadzić do repertuaru słownictwa skierowanego do nastolatka?

Według współautorki "Instrukcji obsługi dzieci" wykluczyć należy sformułowania takie jak: Nie przesadzaj!; Nic ci nie będzie!; To twoja wina.; Mówiłam ci.; Poświęciłam ci całe życie i co z tego mam.; Żałuję, że byłam taka dobra dla ciebie.
​
Warto natomiast wzbogacić nasze słownictwo poniższymi zwrotami:

W „Instrukcji obsługi dzieci” znajdziemy odpowiedzi nie tylko na pytania dotyczące komunikacji z nastolatkiem. Każdy z czterdziestu czterech rozdziałów zawiera inny problem, z którym zmagają się współcześni rodzice zarówno małych, jak i dorosłych dzieci, ale i osoby dopiero przymierzające się do roli mamy i taty. Pani Katarzyna Miller ustosunkowuje się w książce do wielu problemów oraz odpowiada na konkretne pytania zadawane przez rodziców, między innymi takie jak: Co robić, gdy małe dziecko nieustannie płacze?; Na co musi uważać samotna matka?; Czy powinno się odrabiać lekcje z dziećmi?; Czy następstwa molestowania seksualnego są poważne? Każdy rozdział rozpoczyna się od kilku ważnych wskazówek związanych z postawionym pytaniem bądź przedstawionym problemem, a następnie - jako czytelnicy możemy „przysłuchiwać się” rozmowie Katarzyny Miller i Suzan Giżyńskiej, która prowadzona jest w inteligentny, nieco przewrotny i humorystyczny sposób.  Dzięki książce możemy nauczyć się, jak postępować z dziećmi i młodzieżą, byśmy wszyscy byli spokojniejsi i szczęśliwsi.

Uważamy, że każdy, kto sięgnie po książkę nie będzie żałował poświęconego na jej lekturę czasu. Jest ona bowiem nie tylko doskonałą formą doskonalenia kompetencji rodzicielskich, ale daje również możliwość samopoznania – czytając ją, jesteśmy zachęcani do refleksji nad sobą, swoimi emocjami, zachowaniami, które nie tylko czasem zamęczają nasze dzieci, ale są powodem cierpienia dla nas samych. Zamiast walczyć z krnąbrnym nastolatkiem, może warto spróbować go zrozumieć i czasem rozładowując atmosferę, powiedzieć: ja też tak miałam 😉, dlatego rozumiem ciebie jak mało kto i wierzę, że razem damy radę 😊

Jeśli chcesz stosować zwroty proponowane przez Katarzynę Miller w komunikacji z nastolatkiem, ale obawiasz się, że możesz od razu wszystkich nie zapamiętać, możesz pobrać je w formacie A4 (jak powyżej) i wydrukować. Wówczas zawsze możesz je mieć pod ręką :) 

POBIERZ PLIK DO WYDRUKU "JAK MÓWIĆ DO NASTOLATKA?":

​Lila, Klara i Maja. Trzy kobiety, które łączy rola, jaką pełniły w życiu. Do niedawna były sfrustrowane, czuły się niedowartościowane, niedoceniane, widziały, że życie przecieka im pomiędzy palcami. Ale czy same tego nie chciały? Czy swoim zachowaniem nie sprowokowały innych do traktowania ich w ten sposób?
 
Lila – szczupła blondynka. Niedoszła pani adwokat. Studia przerwała na czwartym roku, ponieważ w jej życiu pojawił się Kacper. Po urodzeniu synka miała powrócić na uczelnię, ale stało się inaczej. Mąż namawiał, by poczekała aż mały skończy rok, potem aż pójdzie do przedszkola. Dzisiaj Kacper ma szesnaście lat i wolny czas spędza z przyjaciółmi. A Lila została perfekcyjną panią domu. Pomimo iż stara się nie myśleć o swoich marzeniach i planach z przeszłości, z coraz większą złością patrzy na męża, który codziennie elegancki i pachnący wychodzi rano do pracy. On realizuje się zawodowo, pnie się po szczeblach kariery, jest dumny z dobrze wychowanego syna, ale i z pachnącego czystością i obiadem domu. A ona…

Klara – niebieskooka brunetka. Bartek pojawił się w momencie, gdy bardzo potrzebowała bliskości. Jedynaczka z tak zwanego dobrego domu. Tata był znanym chirurgiem, mama zajmowała się domem. Nigdy niczego w sensie materialnym nie było jej brak. Piękny dom, modne ciuchy, zagraniczne wakacje. Gdy kończyła studia, w wypadku zginęli rodzice. Jedna chwila i jej świat rozpadł się na maleńkie kawałeczki. Wówczas pojawił się on – dobry, mądry, przedsiębiorczy. Przedsiębiorczy aż do granic przyzwoitości. Szybki ślub, a potem tańczyła jak on jej zagrał. Sprzedali majątek jej rodziców, a on zainwestował wszystko w firmę, którą prowadził. Obiecywał, że pomnoży pieniądze i za parę lat będą żyli, podróżując po świecie i odcinając kupony. Jaka wówczas była naiwna…

Maja pamięta, że była zawsze najlepszą uczennicą. Uczyła się świetnie, zaliczała konkursy i olimpiady. Bez problemu dostała się na SGH. Miała ambicję, ale… Za namową przyjaciółki poszła wraz z nią do pracy w firmie, którą prowadziła ciocia Basi. Po dziesięciu latach robi wciąż to, co na początku swojej kariery, obserwując ciągłe awanse koleżanki. Dlaczego tego nie zmieni?

Te trzy kobiety tak inne, a tak podobne do siebie. Wszystkie weszły w życiu w rolę tak zwanej uległej. Wolały na każdym kroku ustąpić, podporządkować się, a tak naprawdę pozwalać sobie wejść na głowę. Nie wyrażały swojego zdania, były ciche, spokojne, nieumiejące w żadnej sytuacji powiedzieć NIE. Dlaczego? Bo rola jaka pełniły, dawała też profity. Skoro nie odmawiam, ustępuję, inni powinni mnie darzyć sympatią. Granie biednego, słabego, to oczekiwanie od innych opieki, wsparcia i wzięcia odpowiedzialności. Lila, Maja i Klara – to osoby, które miały neurotyczną potrzebę miłości, potrzebę przynależenia do kogoś. Osoby te musiały czuć się potrzebne, doceniane i lubiane.

Granie nieporadnego dziecka było sposobem na życie Klary, Mai i Lilii. Ta rola była rola wyniesioną z domu rodzinnego. Różne sploty wydarzeń spowodowały, że te trzy kobiety zaczęły dojrzewać i uległość zaczęła im dawać we znaki. Tym dorosłym kobietom zaczęło doskwierać bycie dzieckiem. Pomimo iż długa droga przed nimi, droga rozwoju i samorealizacji, prowadząca do osiągnięcia dojrzałości, zaczynają odczuwać spokój. Są szczęśliwe, odkrywając przyczynę swoich niepowodzeń i życiowych i frustracji, które doprowadziły do znienawidzenia świata, który podobno kochały.
​

Chcesz mieć satysfakcjonujący związek? Dobrze rozumieć się ze swoim mężem, żoną? Zapraszamy Cię na porady on line. Wielu osobom pomogłyśmy, pomożemy i Tobie:) Możemy pomóc Ci inaczej patrzeć na świat... bo przecież wszystko zaczyna się w naszej głowie! ​

Wczoraj obchodziliśmy walentynki. Jedni ten dzień uwielbiają, a innym przypomina o tym, że ich związek jest w rozsypce albo o tym, że są samotni i nie mają swojej drugiej połówki.  
Dla tych wszystkich, którzy pragną stworzyć trwalszy związek, przygotowałyśmy siedem sposobów na jego umocnienie, natomiast dla osób poszukujących swojej drugiej połówki znalazłyśmy sposób na jej odnalezienie.
​
Jak zatem zadbać o stworzenie trwałego związku?
​

​
A jak znaleźć miłość życia w dzisiejszych czasach niesprzyjających zawieraniu bliskich znajomości w kontakcie bezpośrednim?

Na to pytanie pomoże nam znaleźć odpowiedź Pani Małgorzata Bambrowicz, właścicielka Biura Matrymonialnego LoveZnajdźMiłość z którą miałyśmy przyjemność przeprowadzić wywiad.

Psychologia przy Kawie: Pani Małgosiu, na podstawie swojej obserwacji, czy może nam Pani zdradzić, dlaczego niektórzy znajdują wielką miłość, a inni nie? Od czego to zależy?
Małgorzata Bambrowicz: Czasami już podczas rozmowy telefonicznej wiadomo, że za chwilę usłyszymy kościelne dzwony 😊

PpK: Po czym taką osobę możemy rozpoznać?
MB: Pierwszą oznaką jest szeroko rozumiana tolerancja we wszelkich poglądach.  Jedyna rzecz, której takie osoby nie tolerują to… brak tolerancji :) Osoby takie zwykle stawiają szerokie widełki w podstawowych kategoriach takich jak wiek, wzrost i waga. Dla nich najważniejszy jest człowiek, który będzie ich kochał, będzie dobry i hojny. Osoby takie już podczas spotkania ze mną emanują dobrą energią. Są przepełnione wiarą w znalezienie miłości życia i mają pozytywne nastawienie do każdego spotkania i osoby. Moim zdaniem takie podejście jest prawdziwym kluczem do sukcesu.
A kiedy dosięga taką osobę strzała Amora, to wówczas  już nie ma żadnych wątpliwości, że życie jest  piękne.

PpK: Jakiej połówki najczęściej szukają Pani klienci? Jakie cechy u kobiet i jakie u mężczyzn są najczęściej wymieniane?
MB: Panie szukają przede wszystkim mężczyzny zaradnego, inteligentnego, z pasjami, ciekawego świata, z którym będą miały o czym rozmawiać. Mężczyźni natomiast chcieliby poznać kobietę ciepłą, inteligentną, zadbaną, która ma w sobie to nieokreślone ,,coś" i która pokocha swojego mężczyznę i będzie spędzać z nim czas. Wspólne spędzanie czasu - to jest to, o czym panowie mówią najczęściej , tego pragną.

Ppk: Czy to prawda, że klienci mówią, że ma Pani ,,nosa" w tym, co Pani robi?
MB: Nieskromnie przyznam, że tak 😊 Zanim zajęłam się prowadzeniem Biura Matrymonialnego zawodowo, robiłam to hobbystycznie. Umiem „czytać” ludzi.

Ppk: Czy jest to ciężki kawałek chleba?
MB: Kocham moją pracę. Z naszej strony robimy wszystko, aby nasz klient znalazł swoja miłość, ale potrzebujemy współpracy.

PpK: Na czym ta współpraca powinna polegać? Jakie są Pani rady dla wszystkich tych, którzy pragną znaleźć szczęście?
MB: Jeśli przychodzisz do Biura Matrymonialnego, nastaw się, że Twoje życie może się zmienić i bądź tego świadoma/y. Otwórz się na tę zmianę i oczekuj jej z radością.

PpK: Do Pani Biura Matrymonialnego zgłaszają się osoby, które nie mają czasu na to, by poznać kogoś w codziennym życiu. W czym Biuro LoveZnajdźMiłość jest lepsze w porównaniu do znanych aplikacji randkowych?
MB: Nasze biuro weryfikuje wszystkich kandydatów osobiście, stworzony jest system ochrony i regulamin bezpiecznych randek, dbamy nawet o komfort emocjonalny klienta.

PpK: To poczucie bezpieczeństwa jest bardzo istotne.
Pani Małgosiu, przed rokiem miałyśmy przyjemność przeprowadzić z Panią wywiad. Co w tym czasie w Biurze się zmieniło?
MB: Zmieniło się wiele. Na pewno jesteśmy bogatsi o nowe doświadczenia. Przybyło też wielu nowych klientów - wspaniałych ludzi i połączyło się dzięki nam sporo samotnych serc. Ze spraw organizacyjnych mogę się pochwalić, że otworzyliśmy dwie nowe lokalizacje - Biuro Szczecin i Biuro Toruń. Rozwijamy się, mamy też coraz więcej klientów z zagranicy (Szwecji, Niemiec) - są to Polacy, którzy szukają drugiej połówki w ojczystym kraju.

PpK: W takim razie ostanie nasze pytanie - czy każdy ma szansę na znalezienie tego jedynego?
MB: Każdy może znaleźć swoją druga połówkę w Biurze, jeśli tylko naprawdę tego chce 😊
​
PpK: Dziękujemy za rozmowę. Życzymy kolejnych sukcesów, o których mamy nadzieję, że opowie nam Pani za rok 😊

Gdy otworzyła oczy, próbowała sobie  przypomnieć, jak się tutaj znalazła. W ubraniu, skulona na fotelu, zasnęła w nocy. Ładunek emocjonalny dał o sobie znać. Teraz zaczęły na nowo budzić się wraz z porankiem emocje, które nabrzmiewały w ostatnich dwóch dniach. Za jakie grzechy?

Trzy dni wcześniej dla Julki był sądny dzień. Kończyła projekt. W nocy miała zrobić jeszcze drobne poprawki. Jej perfekcjonizm dawał o sobie znać i coraz bardziej doskwierał. Praca, dom, dziecko. Wszędzie chciała być idealna, ale przerastało to jej możliwości. Nie zawsze jej staranne planowanie można było gładko zrealizować. Zjedli z mężem kolację, wykąpała Majkę i miała zamiar skupić się na ostatnich szlifach pracy. Ale jak to w takich sytuacjach bywa, mała zaczęła wymiotować. Boże! Lepszego momentu nie mogło być. Pomiędzy jedną „akcją” a drugą - przebieraniem, zmianą pościeli, siadała do komputera. Oczywiście pojawiło się pytanie - co będzie jutro? Przedszkole odpada. Tomek z samego rana wyjeżdża służbowo do Katowic. Ona miała o ósmej zameldować się u przełożonego z ukończonym projektem. Teściowa - ostatnia  deska ratunku. Sporadycznie korzystali z jej pomocy, a babcia na emeryturze wciąż dopytywała, kiedy Majeczka przyjdzie.  Jest okazja. Z samego rana zadzwoni i zawiezie małą.

Walcząc z czasem, Julka przemierzała ulice Wrocławia. Dotarła, zostawili córeczkę i pojechała do pracy. Zmęczona, niewyspana, poddenerwowana, ale punktualnie stawiła się u dyrektora. I tu się zaczęło. Lawina pytań, wątpliwości, niezadowolenie malujące się na apodyktycznym obliczu szefa. Boże mój! O co temu człowiekowi chodzi? Wszystko zrobione zgodnie z planem, perfekcyjnie. Chyba za dużo z siebie daję. Przez cały dzień nie mogła skupić się na bieżącej pracy. Jej wysiłek nie został doceniony, poza tym  wciąż myślała o Majce. Złość, frustracja, niepokój, wściekłość. Te emocje buzowały w Julce.

Gdy przyjechała do teściowej, była szczęśliwa, że odbierze małą i w spokoju wrócą do domu. Z rozmowy telefonicznej,  którą odbyła w ciągu dnia wiedziała, że po koszmarnej nocy dzień wyglądał spokojniej. Poza bólem brzuszka inne dolegliwości ustąpiły. Ale czarna seria dopiero miała swój początek. Mama Tomka niemalże od progu zaczęła bombardować Julkę gradem pytań, oskarżeń i złotych rad.  Biedna dziecinka chora, bo wychodzi ten wasz basen. Kto to widział, by w takie zimno dzieciaka wyciągać na pływalnię? Moim zdaniem ta kurteczka też nie jest odpowiednia jak na tę porę roku. Pewnie ją przewiało. I to wasze odżywianie… zdrowe,  ekologiczne…  W głowie się nie mieści, co wy młodzi macie za teorie. Julka zaciskała zęby, żeby nie wybuchnąć. Tego już było za wiele. Gdyby nie to, że Majka zaczęła marudzić i był pretekst do szybkiego wyjścia, chyba by eksplodowała.

Wróciły do domu, położyła Majkę, przeczytała jej bajeczkę i zabrała się za kolację. Tomek miał wrócić przed dwudziestą drugą. Czuła jak głowę jej rozsadza. Miała pretensje do siebie, że nie umie stawiać granic i daje się poniżać zarówno  dyrektorowi, jak i traktować jak dziewczynkę przez teściową. Zmęczenie i niewyspanie  też zrobiły swoje. Dobrze, że na jutro wzięła dzień wolny. Musi złapać oddech i nabrać dystansu. Z zamyślenia wyrwał ją zgrzyt otwieranych drzwi.
- Cześć Kochanie! - Tomek zawołał od progu. Nie miała siły na entuzjastyczną odpowiedź. Gdy podszedł, zobaczył, że coś jest nie tak. - Juleńko, czy coś się stało? - odwarknęła, że nie wie, o co mu chodzi.  Tomek nie chciał naciskać. Wziął prysznic i schodząc na kolację, sądził, że przy stole atmosfera się poprawi. Niestety żona zakomunikowała, że jest zmęczona i idzie spać. Kolejna próba dopytywania nie przyniosła skutku. Rano atmosfera była podobna. Poza pochmurnym obliczem, z którego wyczytał, że żona jest zła, nie dowiedział się nic.

W pracy ciężko było mu się skupić na czymkolwiek. Wciąż myślami powracał do wczorajszego  wieczoru  i dzisiejszego poranka. Z zamyślenia  wyrwało go pytanie kolegów. Jak zwykle w piątek  umawiali się na kręgle.  Tomek tradycyjnie zręcznie się wykręcił. Wolał wrócić do swoich dziewczyn, jak nazywał żonę i córkę. Lubił ludzi, z którymi pracował, natomiast rodzina była zawsze na pierwszym miejscu. To była dla niego przystań, ładowarka dobrej energii, azyl. Gdy o tym pomyślał, poczuł dysonans. Wczoraj wracając z Katowic, wracał jak do miejsca, w którym czeka ktoś, kto daje ciepło i siłę. A tak się nie stało. Julka była zła i nie chcąc wyjaśnić dlaczego, spowodowała w nim niepokój.  Dopowiedział sobie, że musi być powodem tej złości, skoro nie chciała z nim rozmawiać. Nie rozumiał, o co jej chodzi? Nie wiedział, o co ma pretensje?  Przecież starał się jak mógł, pracował ponad siły, żeby zapewnić bardzo dobry standard życia. Nie zdradzał, nie dawał powodów do zazdrości, nie chodził z kolegami na piwo i kręgle. A może…? Może po prostu Julka ma za dobrze. Ostatnio gdzieś usłyszał takie stwierdzenie, że ludziom, gdy mają wszystko, zaczyna przewracać  się w głowach i szukają dziury w całym. W tym momencie zaczęła narastać w nim złość.

Po powrocie do domu był obojętny. Żona, z której emocje opadły,  dopytywała o powód niezadowolenia, którego nie krył. Myślała, że złapał wirusa od Majki. Natomiast on bez słowa wyjaśnienia włączył komputer i zaszył się w swoim świecie. Julka dopytywała.  Na co usłyszała, że jeżeli czegoś jej brak, jeżeli jest złym mężem, niech poszuka sobie lepszego. Powiedział, że  pogratuluje jej, gdy znajdzie takiego oddanego jak pies, który poza rodziną świata nie widzi.

Julka nie mogła zrozumieć postawy męża. O co jemu chodzi? Jest nerwowy. Nie znała go z tej strony. Może coś go gryzie, może ma coś do ukrycia? A może kogoś poznał i próbuje odwrócić kota ogonem? Naczytała się o takich historiach, nasłuchała się licznych opowieści z życia wziętych. W końcu trzaskając drzwiami, oznajmiła - tak rozmawiać nie będziemy -  i zaszyła się w fotelu na poddaszu. Myśli kłębiły się w jej głowie, zaczęła wkręcać sobie różne czarne scenariusze. W końcu usnęła.

​„Tak rozmawiać nie będziemy”  - te słowa w złości wykrzyczała Julka. Czy oni w ogóle rozmawiali? Czy ludzie ci przekazywali sobie jasne i czytelne komunikaty? Oczywiście, że nie! Przyczyną ich konfliktu, który mógł być początkiem oddalania się bliskich sobie ludzi, było błędne odczytywanie komunikatów niewerbalnych i brak informowania drugiej strony o swoich emocjach, powodujących błędne ich interpretowanie. Julka była zmęczona (przygotowywała pracochłonny projekt), poddenerwowana i niewyspana (zachorowało jej dziecko, przy którym czuwała w nocy), sfrustrowana (przełożony skrytykował jej pracę), zła (nie umiała postawić granic i pozwoliła je przekraczać zarówno przełożonemu, jak i teściowej).  Te emocje buzowały w niej, gdy do domu z Katowic  wrócił Tomek. On zobaczył, że coś nie jest w należytym porządku. Dlatego pytał. Gdyby Julka krótko dała mu komunikat informujący, że jest zła, zrobiłby wszystko, by żona poczuła się lepiej. Takiej informacji nie uzyskał, więc zaczął interpretować komunikaty, które wysyłała. Interpretował błędnie, uważał bowiem, że jest  ich adresatem. Dołożył do tego jeszcze własną ideologię i droga do konfliktu była gotowa.

Początkiem konfliktu pomiędzy Julką a Tomkiem była zła interpretacja komunikacji niewerbalnej przez Tomka. Mąż widział niespójność pomiędzy komunikacją werbalną (żona twierdziła, że wszystko jest w porządku), a komunikacją niewerbalną (sygnały wysyłane przez jej postawę odczytane były przez męża jako złość). Często w naszym porozumiewaniu jest niespójność pomiędzy tym,  co mówimy a tym co komunikujemy mową naszego ciała. Dlatego niezwykle ważne, by emocje wyrażać wprost, otwarcie i bezpośrednio. Wówczas komunikat będzie efektywny. Natomiast dając odbiorcom konieczność domyślania się, powodujemy wiele nieporozumień.  Julka była  przede wszystkim sfrustrowana (przygotowała projekt, który został skrytykowany przez przełożonego). Do tego nałożyło się zmęczenie, poddenerwowanie i złość na teściową. Jej intencją nie było pokazanie Tomkowi, że jest na niego zła. Natomiast mąż jej komunikat niewerbalny odczytał jako złość. Zinterpretował to jako złość na niego, co z kolei wywołało w nim emocje, których nie miała zamiaru swoim komunikatem wywołać Julka. Mąż nie dopytał, nie powiedział, jak zinterpretował jej zachowanie, czyli zabrakło niezwykle istotnego sprzężenia zwrotnego, co doprowadziło do konfliktu.

Pamiętajmy, iż droga od naszych intencji do interpretacji przez osobę, która je odczytuje jest daleka. Nie zawsze jesteśmy źle rozumiani z powodu złych intencji odbiorcy, tylko naszego myślenia, że inni powinni wiedzieć, o co nam chodzi.

*Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
​