„Syty głodnego nie zrozumie”.  Usłyszałam te słowa z ust rozgoryczonej nastolatki, która żywiołowo opowiadała koleżance o historii, którą  była poruszona.  Przechodząc obok, nie  mogłam na to nie zwrócić uwagi. Gdy przez chwilę się nad tym zastanawiałam, przypomniały mi się inne powiedzenia dotyczące po prostu empatii. Jest to chyba normalne, że ciężko wejść w perspektywę drugiego człowieka, jeżeli się wcześniej w podobnej sytuacji nie znalazło. Dlatego nie dziwi nas, że ludzie, którzy doświadczyli w życiu wielu trudnych chwil, bólu, głodu, odrzucenia, są otwarci na potrzeby bliźnich. Ale czy tylko o to zrozumienie chodzi?

Alice Isen prowadziła badania, które miały uzasadnić motywację człowieka do instynktownego poszukiwania przyjemności i dążenia  do pozytywnego nastroju. W tym celu wzbudzała w badanych dobre samopoczucie między innymi poprzez częstowanie ich ciastkami albo prowokując sytuacje, w których niby przez przypadek znajdowali monetę w automacie telefonicznym (pamiętacie jeszcze budki telefoniczne na monety?) Co się okazało? Otóż ludzie, którzy doświadczali pozytywnego nastroju, dążyli do przedłużania tego  stanu, np. poprzez angażowanie się w działania na rzecz drugiego człowieka.

Ale czy dążenie do podtrzymywania pozytywnego nastroju  jest  jedynym celem, który może być tłumaczony poprzez motywację hedonistyczną?  Oczywiście, że nie! Otóż, ludzie dążą nie tylko do podtrzymywania dobrego samopoczucia, ale także do przeciwdziałania nastrojowi negatywnemu.  Polega to na konfrontowaniu swojego aktualnego samopoczucia z samopoczuciem pożądanym. W sytuacji, gdy pojawia się rozbieżność, dążą do regulacji, czyli zmiany nastroju. Wyobraźcie sobie, że projekt, nad którym pracowaliście, został skrytykowany przez przełożonego; wydaliście oszczędności na wyjazd nad morze, a każdego dnia pada deszcz; pokłóciłyście się  z  przyjaciółką; dziecko znowu zachorowało. Jak się czujecie? Macie już tego po prostu dość!  I co się wówczas z nami dzieje? W zasadzie frustracja sięga zenitu i biedni ludzie, którzy się w tym czasie na nas napatoczą. Złość powstałą w wyniku frustracji wyładujemy właśnie na nich. Ale okazuje się, że nie zawsze musi być. Będą i są tacy (jak dobrze!), którzy dołożą wszelkich starań, by przeciwdziałać nastrojowi negatywnemu poprzez działania skierowane właśnie na rzecz drugiego człowieka. Dlaczego? Otóż, tłumaczone jest  to  tzw. efektem ulgi, który został opisany przez Roberta Cialdiniego.  Polega on na redukowaniu negatywnego nastroju poprzez działania przynoszące nam radość i satysfakcję.  Czuję się fatalnie, jest mi źle, a więc chcę pomóc, zrobić coś dobrego, gdyż będzie to lekarstwo na poradzenie  sobie ze smutkiem, żalem, złością.

W zasadzie, patrząc na wyniki tych badań, można by się zastanawiać, dlaczego jeszcze ziemia nie zamieniła się w niebo.  Powinny wokół fruwać same anioły.  Jedni przecież mają pozytywny nastrój, więc powinni go utrzymywać, inni mają negatywny, a więc ich działania powinny być skierowane na podwyższanie jego w służbie bliźniemu.  A przecież tak cudownie wokół nas nie jest?  Dlaczego? Otóż, nie wszyscy dążymy do utrzymywania bądź podwyższania samopoczucia poprzez działania altruistyczne.  Jest wiele różnych dróg, a decyzja należy do nas. Czasami wolimy wypić kieliszek wina, zjeść ciastko, pójść na zakupy i też nastrój ulegnie poprawie. A poza tym,  działa na nas wiele różnych mechanizmów, a na to, który się przebije i dojdzie do głosu,wpływa wiele czynników. Człowiek bowiem jest  istotą niezwykle skomplikowaną, ale dobrze jest, że to wszystko, co prowokuje go do czynienia dobra, jest w zdecydowanej przewadze :)  Jeżeli w to uwierzymy, to zgodnie z zasadą samospełniającego się proroctwa, świat powinien stać się piękniejszy.

*Post ukazał się na blogu w 2016 roku

POWIĄZANE POSTY:

"Pozwól łzom płynąć"
"Złudzenie gracza"

Jeżeli chcesz zacząć inaczej reagować, podchodzić nawet do trudnych spraw z odrobiną humoru - pomożemy Ci. O ile chcesz skorzystać  z naszej wiedzy i doświadczenia, zapraszamy na porady on line. Wielu osobom pomogłyśmy, pomożemy i Tobie :) Możemy pomóc Ci inaczej patrzeć na świat... bo przecież wszystko zaczyna się w naszej głowie! ​

O tym, iż umiejętność postawienia granic, to dla niektórych osób sztuka pisałyśmy w poście „A gdzie JA jestem?” Gosia, Bogusia i Marek - bohaterowie artykułu, to osoby, które nie umiały zadbać o własne granice. Widziały innych i ich potrzeby, nie widząc swoich. Zawsze stawiały innych ponad swoje dobro. Gdyby nie przyjaciele, koleżanki, terapeuta, nie wiadomo jak daleko by zaszli.Tak jak podkreślałyśmy, wielu z nas nie mówi NIE, bo nie chce zrobić przykrości, nie chce być egoistami, nie chce stracić sympatii, miłości, szacunku.  Wiele osób nie chce przyznać się przed sobą, że pewnych sytuacji nie akceptuje. Zapominają natomiast o sobie, o swoich prawach, emocjach. Doprowadza to często do przemęczenia, frustracji, poczucia wykorzystywania .

Często osoby nie stawiają granic, gdyż mylą postawę asertywną z agresją. A przecież jest różnica pomiędzy zachowaniem agresywnym , w którym swoje prawa stawiamy ponad prawami innych osób,  a uległością, gdy prawa innych są przez nas stawiane ponad własnymi i asertywnością, gdy dostrzegamy zarówno swoje prawa, jak i prawa innych. Asertywność bowiem  jest umiejętnością otwartego wyrażania swoich myśli, uczuć, przekonań, ale bardzo istotne – bez  lekceważenia poglądów swoich rozmówców. Uczy nas mówić „nie” bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku i ułatwia wyrażanie swoich potrzeb w sposób możliwy do przyjęcia przez innych.

Komunikat  asertywny  powinien być  jasny i precyzyjny  w  formie  i treści  tak, by by wyrażał wprost to,  co myślimy i czujemy, bez obronnej maski, udawania i oszukiwania.

Model asertywnej odmowy składa się z czterech elementów:
  -słowa „Nie"
  -informacji o decyzji: „Nie pojadę z Tobą do Ani i Piotra."
  -przedstawienia w jasny sposób motywu odmowy: „Nie pojadę, ponieważ..."
  -zmiękczenia: „Nie mogę pojechać, ponieważ... Przykro mi.”

Techniki wspomagające asertywną odmowę:

„Zdarta płyta” polega na tym, iż nie szukamy uzasadnień, tylko powtarzamy zdanie, które zostało powiedziane za pierwszym razem. Jest to technika upierania się przy swoim i polegająca  na powtarzaniu tego samego zwrotu, bez zmiany jego treści. Jest przydatna w sytuacji, gdy ktoś próbuje na przykład nakłonić nas do czegoś, na co nie mamy ochoty. Pozwala ona uniknąć zbędnej dyskusji, nie przekraczając granic drugiej osoby.

„Jujitsu” – stosowanie tej techniki polega na tym, że skoncentrowanej energii partnera nie przeciwstawiamy całej naszej mocy (kontrargumentów, polemiki), lecz uginamy się, pozostawiając partnera z jego własną siłą w próżni.
Potwierdzenie  negatywne może być stosowane wówczas,   gdy ktoś  krytykuje  nasze  autentyczne  negatywne  cechy,  mówiąc np. „jesteś  zbyt emocjonalna”. Wówczas możemy odpowiedzieć: „Tak, to prawda, czasami rządzą mną emocje”.
 
Mgła – technika polegająca na przyznaniu, że w tym, co ktoś mówi do nas, może być część prawdy. „Odezwałaś się niegrzecznie w stosunku do mojej siostry. Nie szanujesz nikogo, poza sobą”. Na co, odpowiadamy:  „Tak, dzisiaj nie byłam grzeczna w stosunku do niej. Możliwe, że czuję się źle w jej  towarzystwie”.
 
Pytanie negatywne to  aktywne zachęcanie do krytyki naszego zachowania. Na przykład: „Będzie to dla ciebie trudne, prawda? Jesteś taka nieśmiała.” Odpowiadamy:  „Kiedy twoim zdaniem byłam zbyt nieśmiała?”
 
Asertywna obrona przed atakiem werbalnym i przerywaniem, polega na jasnym komunikacie: „Chwileczkę, chciałbym dokończyć. Pozwolisz, że skończę to, co mam do powiedzenia.

Obrona przed podniesionym tonem głosu polega na tym, że informujemy: „Mówisz do mnie poniesionym głosem. Proszę, zmień ton.”
 
Zasada „Jestem słoniem”  to kontrola tempa własnego zachowania. Chodzi w niej o to, aby w sytuacji odmawiania mówić wolniej, głębiej oddychać, parafrazować i dopytywać się, gdy coś jest niezrozumiałe. Przyspieszenie powoduje bowiem, że jakość naszego zachowania pogarsza się, powodując większe poczucie niepewności i niezadowolenia z siebie. Zwolnienie tempa, nawet gdy odbywa się w sposób niespontaniczny, powoduje zwiększenie poczucia własnej mocy.

Jeżeli macie problem z byciem asertywnym, wybierzcie z powyższych sposobów jeden i przy najbliższej okazji wypróbujcie :)

POWIĄZANE POSTY:

"Miłość Ci wszystko wybaczy"
"Ja nie chcę kochać"

Obudziła się z wypiekami na twarzy. „Co za wspaniały pocałunek” - myślała. Jeszcze czuła zapach jego skóry… Powoli się budziła. Przewróciła się na bok i zobaczyła leżącego obok Tomka. „Ale zaraz zaraz...” - powoli jej umysł przechodził ze snu do rzeczywistości. Przecież w jej śnie to nie był Tomek! „O Boże” - oprzytomniała w jednej chwili i prawie skoczyła na równe nogi. „Zdradziłam męża. Nie! Nie! Przecież to tylko sen i tylko się całowałam”. Myśli pędziły przez jej głowę. „Kochanie, coś się stało?” – z łóżka zaspanym głosem pytał Tomek. Przywróciło ją to natychmiast do codziennych porannych obowiązków.

Hania cały dzień była w dziwnym stanie. Emocje mieszały się, nie mogła zebrać myśli. We śnie całowała się z Markiem. Dokładnie to pamiętała, gdy tylko o tym pomyślała, wszystko wracało tak, jakby zdarzyło się naprawdę. Marek to jej szef z pracy. Ostatnio spędzała z nim dużo czasu. Pracowali nad wspólnym projektem, dobrze się rozumieli, chyba trochę flirtowali. A może nawet dla Marka zaczynało to być już coś więcej niż zwykła znajomość z pracy? Może Hania też tego chciała?

Za dwa tygodnie mieli jechać razem w delegację do Francji. Była tym bardzo podekscytowana. Im bardziej nie rozumiała się z Tomkiem, im częściej się kłócili, tym bardziej z Markiem rozmawiało się jej lepiej. Starszy, doświadczony, spokojniejszy. Imponował jej swoją wiedzą, zawsze celnymi wskazówkami. No i był bardzo przystojny mimo siwizny na skroniach. A może właśnie dzięki niej.

Dobrze, że tego dnia miała wolne. Pracowała całą sobotę i dostała dzień wolnego. Próbowała kupić córeczce wiosenną kurtkę i buty, ale kompletnie nie potrafiła się skoncentrować. Ciągle w głowie miała sen, małżeństwo, Marka i Tomka. Oglądała ubrania, ale w ogóle ich nie widziała. Może kawa postawi ją jakoś na nogi? Usiadła w kawiarni na środku holu w galerii handlowej i próbowała skupić się na zapachu i smaku ulubionego napoju. Kątem oka zobaczyła parę siedzącą obok. Kobieta około czterdziestki podawała mężczyźnie tabletki, a ten trzęsącymi się dłońmi próbował je wziąć, włożyć do ust i popić wodą ze szklanki, którą podawała kobieta. Hania obserwowała ich. „Czy kiedyś mój ojciec też będzie taki niedołężny. Choroba Parkinsona? Na szczęście to jeszcze dużo czasu” – pomyślała i wróciła do mieszania pianki w swoim latte. „Kochanie, jeszcze jedna. Popij” – dobiegł ją głos z sąsiedniego stolika. Kobieta pocałowała mężczyznę w usta. Hania zaczęła baczniej obserwować tę parę. „To nie córka” – pomyślała. „To musi być żona”. Mężczyzna przy stoliku obok był starszy od swojej żony o 20, może 25 lat. Zerknęła raz jeszcze i wtedy sobie przypomniała. Czytała kiedyś artykuł o tej parze. To był głośny romans - młoda początkująca dziennikarka zakochała się w bogatym biznesmenie. On dla niej zostawił rodzinę, żonę, dzieci. Był spektakularny rozwód, cierpiące dzieci, żona, która trafiła z depresją do szpitala psychiatrycznego. Sprawa w sądzie o podział majątku trwająca latami, wywlekanie wszelkich brudów. W tym momencie zobaczyła w wyobraźni siebie i Marka za te 20 lat. To było dla Hani jak kubeł zimnej wody. Wystarczyła ta jedna sekunda, żeby wszystko zrozumiała. „Nie!!!” Oprzytomniała. Nagle wszystkie puzzle, jakie miała w głowie ułożyły się. Co ona w ogóle robi, o czym myśli? O rozbiciu dwóch rodzin w imię nieznanej i trudnej przyszłości? To, że 3-letnia córeczka jest ostatnio nieznośna, że z mężem nie dogaduje się, to może być przejściowe, może to wcale nie ich wina, może ona może coś zmienić, może mogą zmienić to razem? To nie są duże kłopoty, dadzą radę, przejdą przez to. Zrobi dziś wspaniałą kolację dla męża, porozmawia „od serca”, a jutro w pracy spróbuje wycofać się z wyjazdu służbowego do Francji.
 
Myślimy, że jako ludzie jesteśmy racjonalni, że decyzje, jakie podejmujemy, które czasami zmieniają całe nasze życie, są racjonalne. Niestety musimy Was zmartwić. Badania temu zaprzeczają*. Działamy pod wpływem emocji, popełniamy błędy atrybucji, stosujemy mechanizmy obronne. To tylko niektóre pułapki, na jakie w czasie wnioskowania i podejmowania decyzji wpadamy.

Hania – bohaterka naszej dzisiejszej historii - zaczynała myśleć o zmianie swojego życia, o zmianie męża. Była sfrustrowana sytuacją domową, konfliktami z Tomkiem, nieposłuszną córką. Powoli miała tego wszystkiego dość. Zaczęło ją to przerastać. Wówczas pojawił się na horyzoncie Marek. Nadzieja na zmianę, nadzieja na lepsze życie. Tylko, czy faktycznie? Czy Hania nie wpadła w jeden z mechanizmów obronnych - idealizację? Dostrzegała przez długi czas w Marku same pozytywne cechy. Chciała je widzieć a nie dostrzegała jego wad. Idealizacja polega na wyolbrzymieniu znaczenia i wartości jakiejś osoby, czy grupy osób przy jednoczesnym niedopuszczaniu do świadomości wiedzy o cechach negatywnych. Wymaga rozszczepienia idealizowanego obiektu na dwie części: dobrej i złej i zaprzeczeniu istnienia tej złej. Dzięki spotkaniu w kawiarni Hania w jednej sekundzie dostrzegła część tej drugiej strony Marka – problematyczną, negatywną (starszy, w związku, reakcja środowiska, rodziny, walka w sądzie). A przecież Marek jak każdy człowiek ma dodatkowo jeszcze takie cechy charakteru, których nie ocenilibyśmy pozytywnie.

Być może u Hani pojawiło się także „fantazjowanie” – wyjazd do Francji, może nieśmiałe marzenia o wspólnym życiu z Markiem. Tylko czy było już to obronne fantazjowanie? Czasami każdy z nas ucieka w marzenia i nie w tym nic złego. Jeśli jednak celem jest zapomnienie o niemiłej rzeczywistości, trudnych zadania, problemach, gdy w marzeniach jesteśmy wspaniali, życie układa się jak po maśle a na dodatek jesteśmy obiektem romantycznej miłości i jest to forma radzenia sobie z naszym niskim poczuciem wartości i pozwala uniknąć tym samym mozolnego trudu pracy nad sobą – należy przypuszczać, że jest to fantazjowanie w funkcji obronnej. Fantazjowanie należy do technik zniekształcania rzeczywistości. I znowu – dzięki spotkaniu w kawiarni – Hania wróciła do rzeczywistości, realnego życia. To, że są w nim problemy: sprzeczki z mężem, kłopoty z dziećmi, to normalne. Trzeba się z nimi zmierzyć i je rozwiązywać (najlepiej na bieżąco) a nie uciekać w marzenia o tym, że gdzie indziej z kimś innym czeka nas wieczna idylla.

Nie jest to oczywiste proste. Zmiany w życiu są i są potrzebne. Jednak gdy chcemy jakiejś zmiany – zastanówmy się na przyczynami, motywami, które nas do tego popychają. W jakie pułapki wpadamy, jakie środki samoobrony psychicznej stosujemy? Myślenie o tym jest tym trudniejsze, że są to mechanizmy nieświadome 😊 Ale refleksja nad samym sobą zawsze jest pożyteczna 😊

*„Złudzenia, które pozwalają żyć” – pod redakcją M. Kofta, T.Szustrowa, PWN, Warszawa 2001
** Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację prawdziwych osób

„…w jednym z zadań, jakie miałam do wykonania było powiedzenie słowa „dziękuję” osobie, której coś w swoim życiu zawdzięczam. Jest Pani niewątpliwie taką osobą. Wielkie "Dziękuję" za wysłuchanie mnie, pomoc przy uporządkowaniu mojego życiowego chaosu, moich myśli i emocji, które pomogła mi Pani zrozumieć. Zaczęłam żyć tu i teraz, świadoma swoich celów, bez lęku w podejmowaniu wyzwań, z szacunkiem do samej siebie i wielkim bagażem pozytywnej energii. Zawdzięczam Pani tę drogę, której przez resztę mojego życia nie zamierzam opuścić.” To fragment maila, który otrzymałyśmy od jednej z osób, która korzystała z naszych porad online. Takie słowa powodują, że chcemy robić to, co robimy. Sprawiają, że jako osoby wykonujące swój zawód jesteśmy szczęśliwe, bo wdzięczność ludzi niesie nas na skrzydłach. 

Wdzięczność… O wdzięczności napisała Pani Beata w swoim mailu. O wdzięczności, o której rozmawiałam z Nią podczas jednego ze spotkań. 

Od dawna wiadomo, że człowiek, który koncentruje się na wdzięczności, staje się osobą pozytywniej nastawioną do siebie i innych. Świat zaczyna postrzegać w optymistycznych barwach i staje się  szczęśliwszy. Wdzięczność pojawia się w następstwie osobiście korzystnego zdarzenia, do którego doszło w związku z działaniem jakiegoś zewnętrznego czynnika. Jesteśmy wdzięczni wówczas, gdy widzimy nie tylko swój  udział w danym sukcesie, ale dostrzegamy  też znaczenie wpływu innych osób czy zdarzeń.

Według badań Sonji Lyubomirsky pokazujących wpływ wdzięczności na poziom szczęścia,  kiedy koncentrujemy się na wyrażaniu wdzięczności, między innymi:

1. Przyciągamy pozytywne doświadczenia w życiu, ponieważ zaczynamy doceniać to, co mamy i  czerpiemy z tego radość.
2. Wzmacniamy poczucie własnej wartości i samoocenę, przypominając sobie, ile dobrego zrobili dla nas inni ludzie.
3. Łatwiej jest nam panować nad trudnymi emocjami, ponieważ umiemy tak interpretować trudne doświadczenia, by były bodźcem do działania, a nie traktujemy ich jako życiowej porażki.
4. Mamy wewnętrzną potrzebę pomagania innym nie ze względu na chęć rewanżu czy zasadę wzajemności, ale dlatego, że przepełnia nas wdzięczność.
5. Jesteśmy bardziej otwarci na innych. Łatwiej nawiązujemy relacje z ludźmi, z którymi chcemy dzielić się dobrem, które nas napełnia.
6.  Nie porównujemy się z innymi ludźmi.

Warto więc codziennie wieczorem przypomnieć sobie trzy rzeczy, jakie przydarzyły się nam w ciągu dnia, za jakie jesteśmy wdzięczni :) Potrenujcie ten "dziennik wdzięczności" przynajmniej dwa tygodnie i zobaczcie, czy nie żyje się Wam lepiej? :)

*Imię autorki maila zostało zmienione, a Ona wyraziła zgodę na umieszczenie jego treści na blogu.

Inaczej wyobrażała sobie Święta. Gosia miała żal do męża. Znowu postawił na swoim. Dlaczego ona i dzieci muszą cierpieć? Nie potrafiła pojąć, jak mężczyzna, który świata poza nią nie widział, mając to, czego tak bardzo pragnął, przestał to doceniać.

Bogusię oglądając wieczorem film, przeszedł dreszcz. Zdrady, zdrady, wszędzie zdrady. Są tematem przewodnim książek, filmów, seriali… A może to ona zaczęła ostatnio częściej myśleć o niewierności mężczyzn i tym samym ukierunkowuje uwagę na ten temat.

W Marku zaczęło coś pękać. Coraz bardziej przemęczony, sfrustrowany, dający się wszystkim bez reszty. W zasadzie nigdy nie widział w tym nic dziwnego. Dlaczego teraz przystanął i zastanawia się nad sobą?

Gdy Gosia poznała swojego przyszłego męża, wiedziała, że jest po rozwodzie, że ma córeczkę, którą kocha nad życie.  Nie stanowiło to dla niej problemu. Wręcz przeciwnie, widząc, że jest dobrym ojcem, wiedziała tym samym , że jest dobrym  i odpowiedzialnym człowiekiem. Gdy zaczęli myśleć o wspólnej przyszłości, nie wyobrażała sobie, by mogła zabronić mu kontaktów z córką. Widziała, że jest wolnym mężczyzną, ale ma zobowiązania wobec dziecka.

Bogusia ceniła w mężu jego empatię.  Zawsze wrażliwy na potrzeby wszystkich wokół. Zanim ktokolwiek poprosił o pomoc, już wyciągał pomocną dłoń. Miał złote serce. Ale ostatnio koleżanki zaczęły zwracać uwagę, że powinna być bardziej czujna. „On z dobrego serca wszystkim pomaga, a baby tylko czekają, by znaleźć pretekst i faceta uwieźć… Ty to głupia i naiwna jesteś”- słyszała.

Marek rano zawoził dzieci do przedszkola, potem pędził do pracy. Po pracy po dzieci, zakupy, obiad. Taki mieli układ. Żona rozwijała się naukowo. Był z niej dumny i wiedział, że musi mieć spokój. I tak cud, że urodziła w międzyczasie dziewczynki.  Cuda się zdarzają, nie dość, że zaszła w ciążę, pomimo tego, że odkładała to wciąż na później, to na dodatek  zdarzyło się podwójne szczęście - bliźniaczki.

Gosia, Bogusia i Marek. Trzy osoby, które nie umiały zadbać o własne granice. Widziały innych i ich potrzeby, nie widząc swoich. Zawsze stawiały innych ponad swoje dobro. Gdyby nie przyjaciele, koleżanki, terapeuta, nie wiadomo jak daleko by zaszli.
Gosia nie tylko akceptowała to, że mąż co drugi weekend spędzał z córką, ale zaczęła również akceptować  to, że zaczął w pewnym momencie zaniedbywać ich wspólne dzieci. Oczywiście szalał z radości, gdy urodził się pierwszy, a potem drugi synek, ale później zachowywał się tak, jakby chciał wynagrodzić córce fakt posiadania innych dzieci. Córka stała się dla niego pępkiem świata. Pewnie dlatego, że nie docenia się w życiu tego, co ma się na wyciągniecie ręki. To, co się ma na co dzień,  nie jest dla nas tak cenne jak to, czego nie mamy.  Dlatego pewnie, gdy nastolatka zaproponowała, by wspólnie wyjechali w Święta na Wyspy Kanaryjskie, nie zastanawiał się długo, nie pomyślał o żonie i dzieciach. Po policzku Gosi popłynęły łzy, gdy koleżanki w pracy opowiadały o rodzinnych Świętach… Nie tak wyobrażała sobie tę Wielkanoc.

Tego dnia Bogusia miała potwornie stresujący dzień w pracy. Marzyła, by wreszcie wrócić do domu. Chyba stres spowodował, że rozwinęła się jakaś infekcja. Nie weszła po drodze nawet do apteki, tylko co sił biegła do domu. Chciała przytulić się do męża. Wiedziała, że zadba o nią i kupi wszystko, co ona potrzebuje. Przekraczając próg domu, odebrała smsa – „Kochanie, nie czekaj z obiadem”.  „Potem Ci wszystko wyjaśnię”- usłyszała, gdy  zadzwoniła, informując o swoim fatalnym samopoczuciu zarówno fizycznym, jak i psychicznym. Mąż przejął się bardzo, ale wytłumaczył, że musi pomóc żonie przyjaciela, który jest za granicą, a jej po raz n-ty w tym miesiącu coś się znowu zepsuło…

W Marku coś zaczynało pękać. Był potwornie przemęczony.  W pracy podczas rozmowy z coachem usłyszał, że musi znaleźć chwilę dla siebie. Gdy powiedział żonie,  że chce dla równowagi psychicznej pomyśleć o sobie i swoich potrzebach i chciałby raz w tygodniu chodzić na basen, poczuł się, jakby prosił o rzecz niemożliwą do zdobycia.  A przecież chciał tak niewiele. Musi coś robić dla siebie, bo zwariuje. Żyje w ciągłym tempie i ze słowami wciąż brzmiącymi w głowie: muszę, muszę, muszę…

Umiejętność postawienia granic, to dla niektórych osób sztuka. Nie stawiają ich, bo nie chcą zrobić przykrości, nie chcą być egoistami, nie chcą stracić sympatii, miłości, szacunku.  Wiele osób nie chce przyznać się przed sobą, że pewnych sytuacji nie akceptuje. Przecież nie mogę być zazdrosna, nie  mogę nie ufać, nie mogę być zaborcza, nie mogę zabraniać, nie powinienem, nie wypada, nie przystało… A gdzie w tym wszystkim są oni?  Ludzie, którzy też mają swoje prawa, potrzeby, uczucia. Zapomnieli o sobie, nie wiedzą nawet, gdzie postawić własne granice, bo są tylko przyzwyczajeni  do naginania swojego życia do życia innych ludzi.  Dopiero od znajomych, przyjaciół, psychologa usłyszeli słowa brzmiące rożnie, ale mające ten sam sens: „Miłość bliźniego zaczyna się od miłości własnej”. Jeżeli sami nie będziecie siebie szanować, nikt Was nie uszanuje.

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.

POWIĄZANE POSTY:

"Miłość Ci wszystko wybaczy"
"Ja nie chcę kochać"

Żeby docenić wartość jednego roku, 
zapytaj studenta, który oblał
końcowe egzaminy.
 
Żeby docenić wartość miesiąca,
spytaj matkę, której dziecko
przyszło na świat za wcześnie.
 
Żeby docenić wartość godziny,
zapytaj zakochanych
czekających na to, żeby się zobaczyć.
 
Żeby docenić wartość minuty,
zapytaj kogoś, kto przegapił
autobus lub samolot.
 
Żeby docenić wartość sekundy,
zapytaj kogoś, kto przeżył wypadek.
 
Żeby docenić wartość setnej sekundy,
zapytaj sportowca, który
na olimpiadzie zdobył srebrny medal.
 
Czas na nikogo nie czeka.
Łap każdy moment, który ci został,
bo jest wartościowy.
Dziel go ze szczególnym człowiekiem
- będzie jeszcze więcej wart.
 
​Pochodzenie tego wiersza nie jest znane

Kochani, z okazji nadchodzących Świąt
życzymy Wam zdrowia, miłości i nadziei. Przede wszystkim nadziei,
abyście Jej nigdy nie stracili i każdego dnia z wiarą spoglądali w przyszłość.

Hania kładła się spać, ale wiedziała, że po takim dniu jak dzisiejszy nie będzie łatwo jej zasnąć. Słowa Waldka wciąż dźwięczały w jej uszach. „Glejak i dwa miesiące życia przede mną. Nie mam żadnych szans. Chciałbym tylko ten ostatni czas przeżyć jak najpiękniej, nie myśląc o tym, co przede mną."

Poznali się na Andrzejkach organizowanych przez koleżankę z roku Hani. Pamięta,  jak bardzo nie miała ochoty iść. Dziwiła się, że Iwona ją zaprosiła, gdyż nigdy nie były szczególnie związane. Poszła z względu na swoją przyjaciółkę Małgosię, która miała ochotę na studencka zabawę, a nie często na takie chodziły. Poszły. Ale już wchodząc, zorientowały się, że to świat nie z ich bajki. Towarzystwo podpite, głośna muzyka… Miały ochotę zrobić w tył zwrot, ale dobre wychowanie nakazywało im zostać choć pół godziny. Taką podjęły decyzję. Iwona przedstawiła koleżanki swoim znajomym, choć ci byli zajęci kieliszkami, a nie panienkami z dobrego domu, które wyglądały jakby pomyliły drzwi. Tylko jeden z obecnych, wysoki blondyn wykazał zainteresowanie.  Podszedł, przedstawił się. Ewidentnie było widać, że Hania wpadła mu w oko. Od słowa do słowa, rozmowa zaczęła nabierać tempa. Chłopak opowiedział, że przyjechał do Warszawy z małej mieściny na Podlasiu. Wyznał, że ma zamiar studiować, natomiast na razie podjął pracę, aby zarobić na kolejne lata, które chce poświęcić na naukę. Jego wywód przypominał autoprezentację. Hania słuchała, ale po pół godzinie przeprosiła grzecznie, tłumacząc, że nie przyszła sama i chce zobaczyć, co porabia przyjaciółka. Postanowiły z Małgosią opuścić imprezę.

Po paru dniach przypadkiem, a może i nie, na drodze Hani wyrósł Waldek. Nie krył radości i nalegał na spotkanie, tłumacząc, że nie skończyli andrzejkowej rozmowy. Hania umiejętnie się wykręciła. Po dwóch tygodniach  ponownie spotkała Waldka i historia się powtórzyła. Nie chciał odpuścić. „Przyjdź nawet z chłopakiem, jeżeli go masz.  Jeżeli stwierdzisz, że rozmowa się nie klei, znajdziesz jakiś pretekst, a ja zrozumiem.  Ale daj mi szansę, spotkajmy się, nalegał. Hania ustąpiła. Pamięta, że wychodząc z domu, zakładała, że w ciągu dwóch godzin wróci. Wróciła po pięciu. Spotkanie okazało się miłą niespodzianką. Nowy znajomy zaskoczył ją i to bardzo. Nie myślała, że tyle może ją łączyć z tym człowiekiem. Słuchają tej same muzyki, czytają tę samą literaturę, mają podobne poglądy. Niesamowite.  Tym razem miał w zanadrzu kolejny haczyk. Zauważył błysk w oku Hani, gdy wspomniał o tym, że gra na gitarze. Zaproponował, że zaprasza na kolację z Kaczmarskim, Gintrowskim i Cohenem w tle. Hania była zaskoczona, że tyle ich łączy. Nie wyglądał na taką osobę, gdy zobaczyła go po raz pierwszy u Iwony.

Kolejne miłe spotkanie spowodowało, że Hania coraz większą sympatią darzyła Waldka. Nie spodziewała się natomiast, co przyniesie jeszcze ten wieczór. Odprowadzając Hanię, Waldek nagle wyznał, że cieszy się, iż podczas ostatnich tygodni jego życia na swoje drodze spotkał takiego anioła. Hania nie zrozumiała, o czy mówi. Wówczas usłyszała: glejak… dwa miesiące życia…

Przez kolejne dni Hania dochodziła do siebie.  Żal jej był tego młodego człowieka. Fajnie się rozmawiało, co prawda nic w niej nie zaiskrzyło, ale człowiek był miły, sympatyczny, bardzo oczytany, czym też zrobił na niej olbrzymie wrażenie. Potraktowała to jako misję. Postanowiła zrobić  wszystko, aby te ostatnie tygodnie życia faktycznie upłynęły mu jak najpiękniej. Nie wykręcała się brakiem czasu pomimo, iż go faktycznie nie miała. Spotykali się często, śmiali się, śpiewali, spacerowali. Wielokrotnie Waldek miał potworne ataki bólu. Szkoda jej go było. Ale o nic nie pytała. Wiedziała, że nie chciał rozmawiać na ten temat. Wiedziała, że wyniki badań trzyma w Krakowie u swojego przyjaciela, a rodzice i brat o niczym nie wiedzieli. Nie wnikała, dlaczego. Jest dorosły. Jego decyzje. I tak mijał dzień za dniem. Minął marzec, kwiecień, a stan Waldka nie pogarszał się. W maju Hania zauważyła, że ten człowiek przestaje być dla niej obojętny. Wspólnie przeżyty czas zbliżył ją do niego. W czerwcu poruszyła temat choroby, Waldek nie chciał do tego wracać.

Mijały kolejne miesiące i  człowieka,  który w poprzednim listopadzie był jej emocjonalnie obcy, Hania pokochała. Co prawda dostrzegała coraz więcej mankamentów, ale tłumaczyła to chorobą i przeżyciami z tym związanymi. Słuchając opowieści o rodzinie, zrozumiała, że nie doświadczył tam tyle ciepła, ile powinno dziecko otrzymać w domu. Hania stała się mistrzynią usprawiedliwiania, ponieważ kochała i nie chciała widzieć okrutnej prawdy. Dlatego nie wahała się przyjąć pierścionka zaręczynowego i stanąć na ślubnym kobiercu. On się zmieni. Zrobię wszystko, miłość sprawi, że przestanie być taki nerwowy i wybuchowy. Była tego pewna.
 
Waldek życie Hani zamienił w piekło. Wierzyła. Naiwnie wierzyła przez parę lat w jego zmianę, aż w końcu odeszła…

Mistrz manipulacji - można powiedzieć, a ona głupia i naiwna. Tak. Waldek wiedział, że tylko zaangażowaniem zdobędzie Hanię. Aby ją złowić, należało znaleźć właściwy "haczyk", by chciała z nim spędzać czas, by stawał się jej bliski.
 
Waldek wykorzystał zasadę lubienia i sympatii (gdy kogoś polubię, chętniej spełnię jego prośby) oraz konsekwencji i zaangażowania. Jest to jedna z zasad wywierania wpływu, o której już pisałyśmy w poście „Złowieni na miłość". Polega ona na tym, że samo zaangażowanie powoduje niejednokrotnie, iż nie wycofujemy się ze swojego stanowiska, pomimo, iż widzimy nasz błąd.  Tak jakby było nam niezręcznie, nawet przed samym sobą, że zmieniamy zdanie. Nie chcemy przyznać się do błędu, więc wykazujemy tendencję do kontynuowania raz obranego punktu widzenia i działania. Nawet gdy prowadzi nas w ślepy zaułek, czego długo nie widzimy, nie chcemy widzieć.

Mistrzowie manipulacji są wśród nas. Często wpadamy w ich sidła. Niezwykle istotna jest ciągła praca nad sobą i odwaga w podejmowaniu nawet bardzo trudnych  decyzji. Zmiana życia wymaga odwagi, ale warto, by uzyskać wolność.

* Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.
** Post ukazał się na blogu w 2016 roku.

POWIĄZANE POSTY:

"Złowieni na miłość"
"Poprowadzę Cię do gwiazd"

Jeżeli przeżywasz trudne chwile, nie możesz poradzić sobie z tłumionymi uczuciami, targają Tobą emocje, jesteś na życiowym zakręcie - pomożemy Ci. O ile chcesz skorzystać  z naszej wiedzy i doświadczenia, zapraszamy na porady on line. Wielu osobom pomogłyśmy, pomożemy i Tobie :) Możemy pomóc Ci inaczej patrzeć na świat... bo przecież wszystko zaczyna się w naszej głowie!

Dana… Uwielbiana przez wszystkich. Dobra, kochana, współczująca. Cudowny człowiek. Była zawsze wzorem do naśladowania. Za jej słowami szły czyny. Żadnej obłudy, fałszu, dwulicowości.  Ona sama nie zapomni, jak koleżanki przekonywała do wybaczania. Podawała przykłady ludzi, którzy po zdradzie poukładali swoje relacje na nowo, dla których zdrada paradoksalnie stała się ratunkiem ich letniego w pewnym momencie związku.

Rafał nie jeden raz śmiał się, że zdrady dodają tylko pikanterii. Znany ze swojego humorystycznego podejścia do życia. Luzak – tak go nazywano.  Koleżanki mające partnerów tyranów zazdrościły Beacie takiego cudownego męża. Nie robił problemów, gdy obiad nie czekał na niego po powrocie z pracy, dawał swobodę, o jakiej niejedna mężatka mogłaby marzyć.  Spotykała się ze znajomymi,  wyjeżdżała na weekendy z przyjaciółką, a on z uśmiechem na ustach żegnał  ją w drzwiach i bez mrugnięcia okiem zajmował się dwójka słodkich bliźniaków. Uważał, że zdrada pojawia się tam, gdzie czegoś się człowiekowi zabrania.

Do końca swoich dni Dana nie zapomni tego telefonu. Dokładnie pamięta, jaka była pogoda, jak była ubrana, co wówczas robiła. Nieznany numer. Pani zapytała, czy rozmawia z żoną... W tym momencie miała nogi jak z waty. Gdy usłyszała w słuchawce imię i nazwisko Piotra, zamówiła. Tego dnia jechał w sprawach służbowych do Żywca. Znała tę scenę z filmów…  Jednak nie chodziło o wypadek, choć dałaby wiele, żeby tak było… Nie wierzyła. Zaprzeczała.  To nie może być prawda!  Gdy Piotr przy kolacji przyznał się do zdrady, jednorazowej zdrady i ze łzami w oczach błagał o przebaczenie, wpadła w furię.

Przypadek. Kolega Rafała długo się bił z myślami zanim powiedział, że widział Beatę w towarzystwie mężczyzny. Z żoną pojechali złapać oddech po ciężkim tygodniu do przytulnego hotelu nad morzem. Szybko zmienili miejsce, gdy zorientowali się, kto tam naładowuje akumulatory i w jakim  towarzystwie. Męska lojalność wzięła górę. Szczera rozmowa oparta na faktach. Rafał nie wierzył. Zaślepiony miłością, wierzący w uczciwość. W głowie nie mogło mu się pomieścić to, że stwarzając Beacie komfortowe warunki, sam na siebie zastawił pułapkę. Może miała za dobrze, brak problemów spowodował, że szukała adrenaliny…

Dzisiaj Dana, gdy ogląda się wstecz, nie może uwierzyć, że była do tego zdolna. Złość, bunt, słowa, które nigdy wcześniej nie przeszłyby jej przez gardło. Kazała mężowi pakować walizki i wyprowadzać się. Nie żałuje swojej decyzji.

Rafał próbował wybaczyć. Chciał zrozumieć. Rozmawiał, by poznać przyczyny. Chciał wiedzieć, gdzie popełnił błąd. Beata tłumaczyła, wykorzystywała przy tym swoje sztuczki, które zawsze skutkowały w jej komunikacji. Chciał. Starał się. Dobro dzieci było wartością nadrzędna. Ale nie potrafił. Ich życie stało się koszmarem. Stał się obsesyjnie zazdrosny, kontrolował żonę na każdym kroku. Tak nie można było normalnie funkcjonować.

„Tyle wiemy o sobie, na ile nas sprawdzono” te słowa Wisławy Szymborskiej potwierdziło życie Dany i Rafała. Nie będąc w tak trudnej sytuacji, nie wiedzieli, jak by się w niej faktycznie zachowali… Zostało w ich życiu otwarte okno, które nazywamy oknem nieznanym w modelu Johari.

Człowiek nie może przewidzieć  swojego zachowania w sytuacjach, w których  emocje mogą być niewyobrażalnie trudne. Czy wybaczyć? Czy po zdradzie będzie umiało się żyć dalej  z osobą, która zraniła, czy będzie się potrafiło  nie wracać, nie rozdrapywać, nie wypominać? Nie jest to łatwe. Pisałyśmy o tym w poście „Miłość Ci wszystko wybaczy.”  

Zarówno Dana, jak i Rafał byli ludźmi czytelnymi dla innych. Mieli duże, według modelu Johari,  okno otwarte, czyli tę część, w której znajduje  się wszystko, co o sobie wiemy, ale i inni o nas wiedzą. Znajdują się tu nasze zachowania, wiedza, kompetencje, których jesteśmy świadomi i które znają inni. Te informacje sami przekazujemy otoczeniu, czyli komunikujemy je „na zewnątrz”  z pełną świadomością. Okno to stopniowo zwiększa się wraz ze wzrostem znajomości i zaufania. Piotr i Beata wiedzieli, jakimi ludźmi są ich partnerzy i umiejętnie tę widzę wykorzystywali wierząc, że dobra żona, lojalny mąż - wybaczą…

U Piotra i Beaty było obszerne okno ukryte, w którym znajdowało  się to, co wiedzieli na swój temat, ale innym tego nie komunikowali. Informacje znajdujące się w tym obszarze z różnych powodów nie są ujawniane. Często są to informacje dotyczące naszych słabości, tego, co jest wstydliwe, bądź z jakichś powodów nie chcemy tego komunikować otoczeniu.

A gdyby Piotr i Beata dawali Dance i Rafałowi  sygnały świadczące o tym, że ich relacja jest narażona na kryzys? Czy oni by te sygnały przyjmowali? Pomimo, iż powody zdrady są bardzo różne, najczęściej wcześniej pojawiają się sygnały świadczące o tym, że partnerowi czegoś brak, ma przesyt, bądź występują u niego problemy natury osobowościowej. Nie zawsze jednak jako partnerzy chcemy to widzieć. Często stosujemy mechanizmy obronne. Najprawdopodobniej Danka i Rafał byli zamknięci na informacje zwrotne. Być może ich okno ślepe było szerokie, czyli nie byli świadomi wielu rzeczy, pomimo, iż inni o tym wiedzieli. Możliwe, że otoczenie widziało, iż w ich związkach nie dzieje się dobrze. Może wysyłało sygnały. Gdyby byli otwarci na informacje zwrotną i porozmawiali ze swoimi partnerami, być może… Tego nie wiemy, gdyż ci, którzy okno ślepe mają wąskie, przyjmują sygnały i próbują podejmować rozmowy, nie zawsze trafiają na partnerów gotowych do komunikacji. Być może Piotr i Beata zamydlaliby oczy mówiąc, że wszystko jest w należytym porządku i są szczęśliwi, gdyż takie życie na dwóch frontach odpowiadało im.  A może czekali na taką rozmowę, może sami nie umieli się zdobyć na to, by powiedzieć o swoich frustracjach? Może byłaby to szansa na ratowanie związku i nie doszłoby do zdrady?
 
 * Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób
**Post ukazał si na blogu w 2016 roku.

POWIĄZANE POSTY:

"Miłość Ci wszystko wybaczy"
"Ja nie chcę kochać"

Pamiętacie Pawła i Martę - bohaterów „Posagu”. Nie wybrali sobie rodzin,  w których się wychowywali, nie mieli wpływu na błędy osób dorosłych, które odcisnęły bolesne piętno na ich przyszłości. Ale wiedzieli, zrozumieli, że zmiana w ich życiu, musi rozpocząć się od nich samych. To, czego im zabrakło, co spowodowało, że targały nimi trudne emocje było poza nimi, poza ich mocą sprawczą. Ale było też bolesną, ale i cenną lekcją, którą albo mogli rozpamiętywać latami, albo wyciągnąć cenne wnioski, które stanowiły ich wielki potencjał.

Paweł i Marta chcieli  odnajdywać siebie i tym samym cieszyć się życiem i stawiać sobie nowe wyzwania. Oni wybrali siebie i swój rozwój, swoje szczęście, a TY? Czy nie jest tak, że tkwisz z poczuciem żalu, pretensjami do całego świata i tracisz energię, czas, pieniądze na to, na co  nie masz wpływu? A zapominamy o tym,  że to od Ciebie zależy, czy będziesz iść wyboistą drogą prowadzącą nie wiadomo gdzie, kuśtykając, bo buty w których przyszło Ci iść, obcierają nogi, czy zdecydujesz się podążać tam, gdzie sam chcesz iść, drogą może nie łatwą, ale ciekawą, w wygodnym, przystosowanym  do warunków obuwiu. Wybór zależy do Ciebie. Pamiętaj o tym!