Bardzo bardzo bardzo DZIĘKUJEMY!!! Jesteście wspaniali! Nawet nie wiecie, jak bardzo jesteśmy Wam wdzięczne! Tyle ciepłych słów, mądrych refleksji na temat bloga. To dla nas najlepszy prezent pod choinkę! Zrobiliście nam przepiękną niespodziankę, bo nawet martwiłyśmy się, czy będzie tyle opinii, aby rozdać przygotowane nagrody.
Bardzo dziękujemy, że wszystko, co robimy na blogu jest dla Was ważne, że jesteśmy pomocne, że czekacie. Zrobiło się nam cieplutko na sercu i dodało nam dobrej energii do dalszej pracyJ Jest przecież dla Kogo to wszystko robić! Słowa nie wyrażą naszego wzruszenia :-)

Zrobiliście nam także kłopot… Wszystkie opinie są cudowne, a prezentów tylko 20. Było nam naprawdę trudno wybrać te, które szczególnie nas poruszyły, dodały energii, były czymś nieoczywistym (i wcale nie jest to kokieteria). Pół nocy naszej pracy i oto nagrodzeni:

• 5 przepięknych książek „Bajeczki… nie tylko dla Majeczki” otrzymują: Sławomir Pospiech, Iwona Bukowska, Paulina Wilt, Andrzej Czerwiński, Anna Kmita
• 5 przepysznych czekoladek Lindt otrzymują: Iza Stefens, Kacper Kierzek,  Iwona Siwczak, Ola S. (adres mailowy znany Autorkom),  Karina Pracowita Wiśniewska
• 10 mądrych magazynów „Szczęście podaj dalej” otrzymują: Agnieszka Maciejczak, Beata Łaska, Kasia Nowotarska, Beata Kutrzeba, Katarzyna Potrzeszcz, Monika Biega, Agnieszka Lasek, Anna Marcinkowska, Mariola (adres mailowy znany Autorkom), Magda (adres mailowy znany Autorkom).

Na końcu postu niespodzianka dla wszystkich naszych czytelników :)

Prosimy zwycięzców - jeśli jeszcze nie przesłali nam swoich adresów domowych – o ich przesłanie mailem na adres: psychologiaprzykawie@gmail.com lub poprzez wypełnienie formularza kontaktowego: http://www.psychologiaprzykawie.pl/kontakt.html Prezenty wyślemy zaraz po Świętach.

Oto pierwsze dziesięć nagrodzonych opinii lub cytaty z nich (w losowej kolejności):

Wielu fanów, mądre tematy, ale najważniejsze, że życiowe. Jestem z Wami od niedawna i bardzo cenię sobie Waszą jakość :) oby tak dalej, czego z całego serca życzę :) Moc serdeczności z okazji pierwszych urodzin oraz Świąt. Iwona Siwczak

Jestem z Wami od niedawna,jednakze bardzo często śledzę wpisy i jestem pod wielkim wrażeniem tego,jak bardzo Psychologia przy kawie potrafi oddać stan w którym sie znajduję. To jest jak czytanie w myślach,kolejny wpis i kolejna myśl ' acha...to mnie przecież dotyczy,martwie się co zrobić i zapewne tu znajdę odpowiedź'. Nie jesteście dennym poradnikiem który mówi jak żyć,jestescie doradca i przyjacielem który potrafi zajrzeć do głowy zwykłego człowieka i pomoc mu uporać się z trudnościami jakie niesie życie. bardzo często jesteście moja ucieczka od codzienności, potrafię się zatrzymać,zastanowic,pomyslec,znienic nastawienie i iść do przodu. Bardzo Wam za to dziękuję i pozdrawiam. Ola S.

​Ciężko znaleźć drugą tak treściwą stronę. Bardzo wiele potrafi wnieść do sposobu postrzegania ludzi i przeróżnych zjawisk spotykających nas w życiu. Mam nadzieje , że ten pierwszy rok był tylko początkiem czegoś jeszcze bardziej ogromnego :) Pomyślności! Kacper Kierzek

Dlaczego Was czytam - krótko i na temat:

• mądrze piszecie, artykuły mają jakąś treść i myśl,
• czasem akurat trafiacie w problem, który mnie gryzie, więc jesteście inspiracją,
• na Waszej stronie można zobaczyć, że inni mają podobne problemy, a to uspokaja,
• można liczyć na Waszą kulturalną, wyważoną, ciepłą odpowiedź,
• wydaje się, że macie jakieś pojęcie o tzw. szczęściu, a szukanie go nie jest łatwe, więc Wy dajecie w tym wsparcie,
• na Waszej stronie jest sympatycznie i bez hejtu,
• po prostu lubię do Was zaglądać, przyzwyczaiłam się i bez Was czegoś by brakowało. 

Tak więc piszcie dalej bo jesteście potrzebni ludziom i no i ja muszę mieć co czytać w Internecie :) Pozdrawiam mocno :) Anna Kmita
​
Jestem z Wami od pierwszych wpisów i czuję się jakby to było po trosze i moje święto :) Bardzo się cieszę i życzę kolejnych 40 000 fanów :D Pozdrawiam ciepło! Iwona Bukowska

Jesteście bardzo wartosciwym blogiem. Czytam każdy opublikowny temat przy filiżance kawy. Celebruje momenty. Zachwycał się Wami gdyż niejednokrotnie już kilka Waszym zdań, trafiło prosto w moje serce. Potrzebowałem chwili refleksji i zadumy,otrzymałam to od Was. Znalazłam odpowiedzi na wiele pytań. Moc,moc energia do działania, otrzymuję i dlatego dziękuję. Życzę dalszej efektywnej pracy. Iza Stefens

Wytrwałości. Kolejnych ciekawych porad. I nowych czytelników. Paulina Wilt 

[...] Teksty są ciekawe i wnoszą nowe treści i spojrzenia. Życiowe rady. Podpowiedzi. Nieznane podsumowania badań psychologicznych. To jest cenne. A do tego blog stworzył jeszcze własną atmosferę. Razem, treść postów, o jasnych przekazach i zwięzłych tekstach, napisanych miło i miękko, oraz ta piękna, jak bajkowa forma („szata”) graficzna, dopełniają się i tworzą „dobrą atmosferę”. [...]  Liczne zdjęcia pojawiają się opatrzone aforyzmami lub powiedzeniami. Celnie, krótko, zwięźle, bardzo ładne zdjęcie – to dobry przepis na zapamiętanie. [...] Jako całościowe wrażenie, blog jest graficznie bardzo dobrze dopracowany i na wysokim poziomie artystycznym, oraz pożyteczny. [...] Nawet gdy temat wydaje się znany (piękna kobieta, kłamca, przysługa), znajdują miejsce dla wiadomości nowych, znaczących i nieoczywistych. Naświetlają go niebanalnie. Niespodziewanie. Rozjaśniająco. Andrzej Czerwiński

Jestem z Wami od niedawna i bardzo szcześliwa, bo warto czytać w takiej formie o ważnych, ważniejszych i najważniejszych :) ... jednym słowem wyjątkowe miejsce od wyjątkowych Pisarzy dla wiernych czytelników :-) kolejne rocznice w takim, a nawet większym, gronie to oczywista oczywistość, rzecz jasna:)  Karina Pracowita Wiśniewska

Jak zacząć wpis do państwa? Może tak dwa kanały poszukiwań: 1) Po pierwsze psychologia w ogóle jako nie gotowa recepta a spis bieżąco tworzonych wskazówek na zrozumienie siebie, 2) Inni ludzie i ich sytuacje codzienne, jakie się przez nas przewijają i tworzą nas tym samym. Może to brzmieć enigmatycznie, ale w gruncie jest bardzo proste. Facet na zakręcie wiecznym w życiu, wertuje internet trafia na reklamę państwa strony i czyta artykuł „Wybór należy do Ciebie...” Pokrywa się on niejako z wymienionymi przeze mnie „kanałami”, apeluje, bowiem o stawianie sobie pytań o istotę zjawiska szczęścia indywidualnego, szczęścia każdego z nas z osobna. Psychologia nie jest wiedzą z powietrza a opiera się na naszych doświadczeniach i zasobie emocjonalnym. Szczęście jako „globalny wielki twór” jest komponentem przereklamowanym, jednakże ten artykuł mówi o jego innej wizji. By moje wypociny przybrały schludną formę przed napisaniem tych swoich morałów, czytałem go jeszcze raz by sporządzić krótką notatkę słów kluczowych, co winno mi dać łatwiejsze nawigowanie po tym, co chcę przelać do treści swojego posta. Wymienię ten chaos twórczy po zakończeniu swojej wypowiedzi. Wsparty na artykule chcę powiedzieć, co moim zdaniem stanowi o jego sile a także o tym, co daje państwu autentyczność przekazu. [...] Sławomir Pospiech 


NIESPODZIANKA!
A Wszystkim, którzy napisali do nas ( i tych, którzy może chcieli, ale nie wystarczyło im czasu) – życzymy, aby każdy z Was w te Święta otrzymał taki prezent, którego najbardziej potrzebuje :-) Zobaczcie w filmie, że nie ma rzeczy niemożliwych. Całusy dla wszystkich naszych cudownych czytelników!
​

A dla kogo Święta mogą w ogóle nie być radosne?

Pamiętam opowieść młodej kobiety - mamy, która niedługo przed Świętami Bożego Narodzenia urodziła dziecko z zespołem Downa. Opowiadała, że były to dla niej najsmutniejsze Święta w życiu. Przytłoczona swoimi bolesnymi emocjami musiała zmierzyć się z radosnym, świętującym światem wokół. Taki dysonans – przeżywanie rozpaczy, żalu, smutku wśród ogólnej radości - był dla niej szczególnie trudny. Na każdym kroku reklamy świąteczne, na nich kochające się rodziny, szczęśliwe biegające zdrowe dzieci, wspaniałe wystawy sklepowe, wszyscy ogarnięci szałem zakupów, pochłonięci przygotowywaniem dwunastu tradycyjnych potraw. Mówiła, że czuła się trochę jak w wielkiej bańce mydlanej. Wszystko docierało do niej, ale ona tak naprawdę była gdzie indziej. Więc i takie mogą być Święta.

Jednak osób z takimi problemami i taką sytuacją nie jest dużo, to raczej wyjątek niż reguła.

Wbrew pozorom sporo jest osób wśród nas, dla których Święta mogą być trudne. Wyobraźmy sobie kobietę, żonę, matkę czwórki dzieci, która dowiedziała się, że ma nowotwór i współczesna medycyna nie może jej pomóc, może zaproponować co najwyżej leczenie paliatywne. Inną  kobietę, którą po 24 latach małżeństwa zostawił mąż. Kolejną, której kilka miesięcy wcześniej mąż zginął w wypadku samochodowym i została z małymi dziećmi sama. Wreszcie rodzinę, która walczy o życie ukochanego dziadka z nieoperacyjnym i niespotykanym nowotworem. To nie są wymyślone historie, to osoby z naszego otoczenia, realne, z krwi i kości.

Faktycznie w takich sytuacjach Boże Narodzenie może być ciężkim przeżyciem.

Otóż wiem, że przynajmniej dwie spośród tych osób podjęły świadomą decyzję, że będą przeżywać te Święta radośnie, pomimo wszystko, czy może na przekór wszystkiemu. To różnica w postrzeganiu świata, niektórzy widzą bowiem szklankę do połowy pełną, a nie pustą. Są to osoby, które potrafią w każdym, nawet najtrudniejszym doświadczeniu dostrzec prezent od losu. Co prawda jego cenna zawartość niewidoczna jest z danej perspektywy, ale oni wiedzą albo mocno wierzą w to, że opakowanie nie zawsze świadczy o jego  zawartości. To, co otrzymują od świata, życia, losu, Pana Boga nie przypomina bowiem kolorowego pudełka z okazałą kokardą. Pomimo, iż z ludzką niekiedy niechęcią spoglądają w jego stronę i pozbyliby się tego podarunku w postaci bólu, smutku, tęsknoty, żalu, odosobnienia, czy żałoby, to przyjmują go z wiarą, że ma on jakąś ukrytą wartość. Potrafią spojrzeć na to doświadczenie z innej , szerszej perspektywy, dostrzegając w nim prezent z odroczonym momentem otwarcia. I jak się potem okazuje, to budzące naszą niechęć, parzące niekiedy w dłonie opakowanie ma niezwykłą zawartości. Po miesiącu, dwóch, czasami roku, a niekiedy pięciu latach ludzie ci odkrywają wartość podarunku, który przyniosły tamte bolesne Święta Bożego Narodzenia. Przykładem może być niepełnosprawne dziecko, które staje się drogim skarbem rodziców.

Czy taka postawa związana jest z poziomem naszego optymizmu?

Potocznie o nich mówimy „optymiści”. I to determinuje ich postrzeganie świata oraz w konsekwencji zachowanie. A może po prostu Ci ludzie potrafią kontrolować swoje emocje? Choć być może uczniowie Zygmunta Freuda powiedzieliby, że w tych trudnych życiowo sytuacjach uruchamiają się mechanizmy obronne: zaprzeczanie[1], czy wyparcie[2]. Niezależnie jaką koncepcją psychologiczną to wyjaśnimy, konsekwencja będzie ta sama: ludzie Ci odczuwać będą radość ze Świąt.
 
Są jednak i inni ludzie, tacy których smutek i żal tak przepełnia, że nie pozwoli im dopuścić świątecznej radości. I także jest to zrozumiałe.
 
Czy tylko tak dramatyczne zdarzenia odbierają nam radość ze Świąt?

Nie potrzeba aż tak dramatycznych przeżyć, aby nie czuć się niekomfortowo w Święta. Brak bliskich (z różnych powodów), samotność, kłótnie i animozje w rodzinie, urazy, poczucie krzywdy, niemożność przebaczenia. Jak z tym wszystkim usiąść do wigilijnego stołu?

No właśnie jak?

Nie ma jednej prostej recepty dla wszystkich. Konflikty i problemy z przeszłości są różne, są to kwestie naprawdę poważne i istotne. Jeśli już w ogóle uda się przyjść na rodzinny wieczór, bo czasami jest to psychologicznie niemożliwe, warto pamiętać o kilku radach: „Twoje emocje zależą do Ciebie, powtarzaj sobie, że nie dasz się wyprowadzić z równowagi w tę Wigilię, odpuszczaj - tak naprawdę inni  mają prawo wyrażać własne zdanie, pamiętaj, że to nie rana zadana Tobie, ale po prostu inny punkt widzenia, inna opinia. Postaw sobie za cel miłe spędzenie świątecznego czasu i unikaj wszelkich kłótni i sporów”. Ale czy te rady zawsze zadziałają, czy faktycznie uda się je wdrożyć w życie?

Zrobiło się tak pesymistycznie, ale przecież Święta, to wspaniały, spokojny czas …

Rzeczywiście według badań[3] Boże Narodzenie jest przede wszystkim źródłem satysfakcji i pozytywnych emocji. Na skali stresu stworzonej w latach 60’ przez T.Holmesa i R.Rahe’a, która określała wielkość stresu wynikającego z różnych zdarzeń, Święta Bożego Narodzenia zajęły jedną z najniższych pozycji z 12 punktami (0 oznaczało całkowity brak stresu, a 100 – jego maksymalny poziom). Więcej w nich szczęścia, niż stresu, choć i ten w czasie Świąt daje o sobie znać. Bardziej na stres uskarżają się kobiety, ale nie dziwi to, bo to przecież na ich barki spada głównie ciężar przygotowania Świąt: zakupy, prezenty, potrawy wigilijne, świąteczne porządki. Mniej zadowolone z Bożego Narodzenia są też osoby, które skupiają się na ich materialistycznym wymiarze – dla nich to przede wszystkim czas kupowania i otrzymywania prezentów. Autorzy badania T.Kasser i K.Sheldon radzą więc, abyśmy skupili się na rodzinnym i duchowym wymiarze Świąt, bo według badań, to właśnie gwarantuje odczuwanie większej satysfakcji z Bożego Narodzenia. Wymiar materialny bowiem często przysłania to, co najcenniejsze. Wydaje nam się, że Święta nie mogą istnieć bez dwunastu potraw, błyszczących i bogatych dekoracji, wymarzonych prezentów. Te atrybuty Świąt są ważne i dodają tym szczególnym dniom w roku niezwykle cennej oprawy, ale nie powinny przysłaniać tego, co najważniejsze. Najważniejsze byśmy byli razem i umieli cieszyć się tym, co mamy. W uszach w Święta zawsze dźwięczą mi słowa piosenki Gintrowskiego „Nie będzie klusek z makiem i kutii, będzie chleb i herbata.” Gintrowski śpiewał o Świętach spędzanych przez zesłańców na Syberii, gdzie pomimo tego, iż zabrakło grzybów w świątecznym barszczu i wszystkiego, co stanowi o zewnętrznym wymiarze tych szczególnych dni w roku, pomimo zewnętrznej niewoli, ludzie ci czuli się wewnętrznie wolni i cieszyli się swoją wzajemną obecnością. Dlatego kolejne słowa brzmiały: „Jesteśmy razem – czegóż chcieć jeszcze….” Cieszmy się więc i my, przede wszystkim swoją obecnością i wewnętrznym wymiarem tego niezwykłego czasu.

Pozostańmy więc przy tych pozytywnych skojarzeniach. Często z rozczuleniem wspominamy nasze Boże Narodzenia z dzieciństwa. Czy można jakoś stworzyć ich namiastkę teraz, poczuć się tak jak wtedy?

Pytanie tylko, czy dziś jako dorośli już ludzie tak samo ocenilibyśmy te Święta jako takie wspaniałe? Co prawda w okresie  Świąt w większości z nas budzi się nasze wewnętrzne dziecko i przenosimy się w świat magii tamtego beztroskiego okresu, do którego z tęsknota wracamy. Ale te skrypty Świąt naszego dzieciństwa z jednej strony bardzo ważne, niekiedy ciążą i determinują to, co tu i teraz. Szczególnie przejście z jednego wymiaru Świąt spędzanych w domu rodzinnym w nowy wymiar, który dyktuje nasze dojrzałe życie, bywa bolesne.  Jako dzieci mieliśmy inne doświadczenia (a w zasadzie z dzisiejszej perspektywy - ich brak), inne oczekiwania, potrzeby. Dzieci pamiętają inaczej, podobnie jak przedmioty, pomieszczenia wydawały nam się wówczas większe niż były w rzeczywistości. Ale wracając do tych pozytywnych wspomnień, bo temu nie da się zaprzeczyć, te wspomnienia takie są. Tak jak dwa razy nie wchodzi się do tej samej rzeki, tak nie da się tak samo  przeżyć Świąt jak w wieku np. 5 lat. Warto jednak wiedzieć, że najnowsze badania mówią o niezwykłej roli zmysłu węchu w tworzeniu się wspomnień. Myślę, że pośrednio możemy wykorzystać te rezultaty.

Ale w jaki sposób?

Otóż powonienie silnie i podświadomie oddziaływuje na nasz mózg. Jest pierwotnym i prymitywnym zmysłem, który przetrwał na Ziemi miliardy lat.
Obszar naszego mózgu odpowiedzialny za węch - kora gruszkowata - bezpośrednio sąsiaduje z rejonem odpowiadającym za pamięć i emocje. To dlatego nasze wspomnienia są mocno i nierozerwalnie związane z zapachami. Woń przypomina nam o emocjach towarzyszących jakiemuś doświadczeniu. Może przywołać, a nawet odtworzyć te uczucia. Warto wiedzieć, że niektóre zapachy są uważane za przyjemne na całym świecie, np. czekolada, czy wanilia.
Bazując na tej wiedzy myślę sobie, że gdyby więc udało się nam w czasie tych Świąt odtworzyć np. zapach pasztecików do barszczu, które robiła nasza babcia, czy zapach kompotu z suszu – moglibyśmy przywołać nasze uczucia z przeszłości,  byłoby choć trochę jak w dzieciństwie. Oczywiście wymaga to od nas chwili refleksji, zatrzymania się, wsłuchania w siebie. Mózg musi wydobyć w pamięci te wspomnienia. To także sugestia dla zabieganych współczesnych mam – warto, aby trochę tych wspaniałych świątecznych zapachów porozchodziło się w naszych kuchniach, aby nasze dzieci mogły tworzyć swoje wspomnienia wspaniałych i szczęśliwych Świąt Bożego Narodzenia.

Niektórzy, właśnie ci zabiegani, o których wspominacie, zadają sobie często pytanie, czy szaleństwo przedświąteczne ma sens? Czy te dwa dni są warte tylu przygotowań?

To prawda, iż przygotowania do Świąt pochłaniają nas bez reszty. Porządki, zakupy, gotowanie, szukanie prezentów. Ale te dwa dnia mają szczególną wartość. Jest to czas przymusowego wyhamowania, czas, który spędzamy z bliskimi, okazja do tego, by siąść z nimi do stołu, spojrzeć w ich oczy, porozmawiać. Ten świąteczny czas jest bezcenny, szczególnie w obecnej rzeczywistości, w której członkowie rodziny często mijają się w drzwiach. Maria Braun – Gałkowska porównała  Święta do takiego momentu, gdy wychodząc z ciemnego pokoju otwieramy okna i spoglądamy na światło. Pomimo iż trwa to chwilę, na jakiś czas pod naszymi powiekami pozostaje poświata. Taką poświatę pozostawiają po sobie Święta i pomimo iż szybko przemijają, naładowują nas cudownymi emocjami na kolejne tygodnie codziennego życia. Dlatego właśnie warto.
 

[1] zaprzeczanie - fałszowanie obrazu teraźniejszości poprzez nieprzyjmowanie do wiadomości realnych faktów, w celu odsunięcia negatywnych myśli i uczuć, które mogłyby się z tym wiązać. Spostrzeganie rzeczywistości zachodzi z unikaniem uświadomienia sobie jej przykrych aspektów.

[2] wyparcie - usunięcie ze świadomości myśli, uczuć, wspomnień, impulsów, fantazji, pragnień itp., które przywołują bolesne skojarzenia lub w inny sposób zagrażają spójności osobowości danej jednostki 

[3] Badania T.Kasser i K.Sheldon „Journal of Happiness Studies”, 3/2002.

Mamy dla Was prezenty! Czy pamiętacie o tym? Z okazji naszych pierwszych urodzin oraz nadchodzących Świąt przygotowaliśmy dla Was wspaniałe prezenty: przepiękne książki, pyszne czekoladki oraz magazyny "Szczęście podaj dalej".

• 5 przepięknie wydanych książek „Bajeczki... nie tylko dla Majeczki. Mądre bajki z dobrą puentą”, których autorką jest Dorota Kościukiewicz – Markowska. Ilustracje narysowała jej córeczka - Maja. To zbiór bajek terapeutycznych dla dorosłych i dla dzieci, stworzonych po to, by z innej perspektywy spojrzeć na nasze problemy i sytuacje życiowe, by w konsekwencji lepiej i szczęśliwiej żyć. Jedną z bajek możecie przeczytać na naszym blogu "O tym, jak słowik przestał śpiewać". Więcej o książce na stronie Wydawnictwa MovArt>>
• 5 wykwintnych czekoladek Lindt
• 10 egzemplarzy magazynu „Szczęście podaj dalej”, który rozpoczyna jeden z naszych artykułów na temat szczęścia. Więcej o magazynie przeczytacie TUTAJ>>.

Czeka na Was TYLKO DO JUTRA 20 prezentów! Obdarowanych przedstawimy już 23 grudnia.

Jak otrzymać prezenty pisałyśmy już w poście "Pierwsze urodziny naszego bloga" - sprawdżcie.

Karol zawstydził swoją żonę w towarzystwie.

Ania od czterech lat nie rozmawia ze swoim rodzeństwem: dwoma braćmi i siostrą. Po śmierci rodziców potwornie pokłócili się o spadek. Sami nie potrafili dojść do porozumienia, zatrudnili prawników i to oni teraz rozmawiają ze sobą. Rodzeństwo od tej pory nie odzywa się do siebie, nie dzwoni, nie składa nawet życzeń świątecznych.

Roman zrobił awanturę swojej córce, bo nie chciała pomóc i zawieźć swojej mamy na zakupy.
 

Każdy z nas popełnia błędy w życiu, nie da się ich uniknąć. Takie jest życie. Dlatego potem przepraszamy. Przepraszanie pokazuje naszą dobrą wolę, przywraca zaufanie – poczucie bliskości, naprawia relację, która ucierpiała. Stanowi swego rodzaju „profilaktykę” przed kolejnymi konfliktami, bo czasami jedna sytuacja, w której ktoś czuje się niekomfortowo, zraniony – generuje kolejne podobne. W przepraszaniu bardzo ważny jest nasz żal (chcemy naprawić swój błąd, uważamy, że zrobiliśmy coś złego) oraz zrozumienie, odczucie, że zadaliśmy komuś ból (empatia).

Dlaczego przepraszanie bywa takie trudne?
Niechęć do przepraszania może wynikać z lęku przed odrzuceniem. A co się stanie, jeśli ktoś nie przyjmie naszych przeprosin? Będziemy tam stali jak niepyszni, będziemy się czuć po tym głupio. Myślimy sobie, że nic to naprawdę nie da. Może być gorzej niż przy nieprzepraszaniu.
Jeśli swoje poczucie wartości budujemy na tym, jak postrzegają nas inni (co sobie o nas pomyślą), na tym, czy zawsze mam rację, to przepraszanie będzie dla nas niezwykle trudne. Będzie dla nas oznaczało przyznanie się do błędu, czyli do słabości, do tego, że nie jesteśmy idealni. Będzie nam wstyd. Potocznie mówimy „stracimy twarz”. Ucierpi na tym nasza samoocena.
Możemy nie chcieć przepraszać, bo kiedyś, dawno temu byliśmy zmuszani do przeprosin i przeżyliśmy to bardzo traumatycznie. Uważaliśmy, że to niesprawiedliwa sytuacja, przeprosiliśmy wbrew własnej woli i potem przez wiele lat słowo „przepraszam” nie mogło przejść nam przez gardło.

​Czy Wam także czasami jest trudno przeprosić? Dlaczego? Czy odnajdujecie się w którejś z powyższych przyczyn, czy może jest jakaś inna?

Kochanie, bardzo Cię przepraszam, że zawstydziłem Cię przed znajomymi. To było złe, nie powinienem tego robić. Chciałbym Cię bardzo przeprosić, Twoich znajomych także. Moja ambicja wzięła góra, nie mogłem się pohamować. Źle się teraz z tym czuję. Czy wybaczysz mi?

Aniu, tak mi przykro, że Ci przerwałem. Bardzo Cię przepraszam! Próbowałaś mi pewnie powiedzieć o swoich kłopotach, a ja byłem pochłonięty problemami w pracy i potraktowałem Cię z wrażliwością słonia w składzie porcelany. Mam nadzieję, że dasz mi szansę na poprawę?

Córeczko, przepraszam! Przepraszam, że na Ciebie nakrzyczałem. Nic mnie nie usprawiedliwia. Ostatnio mamy problemy z budową domu, w firmie też nie jest łatwo i gdy do tego doszły jeszcze przygotowania do Świąt mój stres sięgnął zenitu. Wybuchłem i niestety skupiło się to na Tobie. Przepraszam Cię! Bardzo mi przykro!

To tylko przykładowe przeprosiny. Jeśli przepraszamy naprawdę szczerze, przyznajemy się do błędu, mówimy jak nam jest przykro z powodu zranienia drugiej osoby, szanse na to, że przeprosiny zostaną przyjęte, są naprawdę duże.

Święta to okres wyjątkowy, może wykorzystać go do tego, aby przeprosić tych, których w ciągu roku nie przeprosiliśmy, choć w sumie powinniśmy? To specjalny czas wybaczania, godzenia się, niezwykle rodzinny, może wykorzystać go jako pretekst do pojednania? Może warto pokonać siebie i się odważyć?

Łzy popłynęły mi po policzkach, gdyż obejrzałam w ubiegłym roku reklamę Tymbarka. Mały chłopiec daje, to, co było dla niego tak ważne. Rezygnuje z przedmiotu swoich dziecięcych marzeń,  marzeń, które realizował niełatwą drogą, po to, by owoc swojej pracy ofiarować maleńkiemu  jeszcze nienarodzonemu  braciszkowi. Po obejrzeniu pojawiła się we mnie refleksja - nie sztuką jest dawać, sztuką jest ofiarować to, co wymaga czasami od nas wysiłku i  poświęcenia. Niełatwo jest przecież zapomnieć o własnych pragnieniach, marzeniach, wygodzie i przyjemnościach, by dać czas, radość, bezpieczeństwo, schronienie, miłość, tym, którzy tego potrzebują.

W tej atmosferze przygotowań do Świąt nie trudno nie zauważyć ludzi, którzy poszukują podarków dla swoich bliskich. Cudowny zwyczaj obdarowywania. Chyba każdy z nas chce otwierając prezent poczuć to, co towarzyszyło mu wówczas, gdy był dzieckiem. Ale ważne, by te prezenty nie były jedynie  zadośćuczynieniem i uciszeniem sumienia. Obdarowując musimy myśleć przede wszystkim o osobie, którą chcemy obdarować, a nie o swoich potrzebach. 

Często dajemy prezenty, robiąc to na pokaz – niech inni widzą, jaki jestem dobry. Czasami  chcemy uciszyć swoje sumienie -  daję, ale to, co jest to dla mnie wygodne, a niekoniecznie to, czego potrzebują moi bliscy.

A tymczasem czas, miłość, poświecenie, to właśnie ofiarowanie, tego, co mam – to wartości, na które oni często czekają. Tego żadne podarunki nie zastąpią. Dając bowiem musimy myśleć o tym, czego osoba obdarowująca potrzebuje najbardziej. Czy nasz dar, być może piękny, kosztowny, podany w błyszczącym opakowaniu, ofiarowany jest w taki sposób, by wszyscy wokół nasz gest widzieli, a czasem  jest tylko „ochłapem” rzuconym, by pokazać sobie i światu nasze miłosierdzie.  Czy dając myślimy o uczuciach osoby, którą obdarowujemy? Czy wraz z moim gestem osoba otrzymuje poza prezentem przekonanie o tym, że nie jest sama, że są ludzie, dla których jest ważna, cenniejsza od dóbr materialnych. Nasz gest może obudzić w drugim człowieku potrzebną mu wiarę w ludzi. Ale pamiętajmy, by dając, robić  to w taki sposób, by drugiego człowieka nie upokorzyć, nie poniżyć, nie sprawić mu przykrości.

Tym dniom poprzedzającym przygotowanie do Świąt niech towarzyszy refleksja - czy umiem dawać to, co dla drugiego jest najważniejsze :)

Poniżej reklama Tymbarka, dla tych, którzy jej jeszcze nie widzieli :)

Do Świąt coraz bliżej, zostało już tylko 5 dni. Postanowiłyśmy, że każdego dnia, jaki pozostał będziemy przypominać jedną ważną sprawę, o której warto pamiętać w związku ze Świętami i naszą rodziną. Chciałybyśmy zatrzymać się na kilka minut w pędzącym świecie. Krótka refleksja, tytułowa inspiracja, zilustrowana opowieścią filmowa i naszym komentarzem - mamy nadzieję, że spodoba się Wam:-)
Dziś o naszych najbliższych i bezcennym czasie, jaki możemy im dać.
 
Boże Narodzenie to bardzo rodzinne, magiczne Święta, ale w ferworze przygotowań, gonitwy po sklepach, szału prezentowego można gdzieś po drodze zapomnieć… Zapomnieć o tych, którzy kiedyś byli dla nas ważni i bliscy, są naszą rodziną – najbliższą, czy nieco dalszą - ale teraz przez nasze zabieganie, czasami i odległość, zostali tylko śladem w naszej pamięci. Dziadek, który mieszka na drugim końcu Polski, mama która została w kraju, a my jesteśmy za Oceanem, ciocia, która cierpi na chorobę Alzheimera i mieszka w domu pogodnej starości. Osoby, które były kiedyś dla nas niezwykle ważne, wychowywały nas, dawały miłość, ale dla których teraz nie ma już miejsca w naszym codziennym życiu. One nie narzucają się, nie dzwonią, bo wiedzą, że nasz świat pędzi, a nawet, gdy się z nami skontaktują niekoniecznie znajdziemy czas, by przyjechać do nich i ich odwiedzić. Bliscy i bliskość. To, co kiedyś było istotą Świąt, teraz czasami nam umyka. A nasi bliscy jeszcze żyją, czekają na nas, nie chcieliby spędzać Świąt w samotności, co czeka bohatera filmu…
 
Obejrzyjcie niezwykle ciepły i wzruszający filmik o tym, co najważniejsze! Jest to co prawda film reklamowy, ale tak piękny, że naprawdę warto :-)
 

Jeśli chcielibyście obejrzeć reklamę z polskimi napisami, to jest dostępna TUTAJ

Oczy przecierała ze zmęczenia. Litery na ekranie monitora rozmazywały się.  Nie miała już sil. Od dwóch miesięcy godzi pracę, opiekę nad dziećmi i doglądanie chorego ojca z poszukiwaniem pracy dla Maksa. Ledwie żyje. Odczuwa, że brakuje jej sił, ale musi…

Zawsze perfekcyjna. W pracy wszystko dopięte na ostatni guzik, dzieci zadbane, dom, który bez problemu przeszedłby  test białej rękawiczki. Otwarta na innych, gotowa do poświęceń, niestawiająca granic.

Czy Ania musi szukać pracy dla Maksa? Czy musi zawsze o wszystkich i za wszystkich myśleć?  Czy sama nie wykreowała takiej sytuacji ? Zawsze odpowiedzialna, od dziecka starała się być „bohaterem”.  W domu rodzinnym opiekowała się młodszym rodzeństwem, dawała im poczucie bezpieczeństwa, dbała o ich potrzeby, bo było jak było… Ojciec alkoholik, ciągłe awantury,  mama cierpiąca na depresję. Ania brała na siebie odpowiedzialność za wszystkich, dźwigająca świat na swoich ramionach.

Gdy poznała Maksa zrozumiała, że jest mu potrzebna. Cudowny, inteligentny, ale taki zagubiony. Koleżanki określały go jako Piotrusia Pana, Wiecznego Chłopca, a Ania uważała, że to niesprawiedliwe. Doskonale rozumiała, czego brakowało w jego dzieciństwie. Ich domy przecież były  takie podobne, choć  różne…

Mama Maksa, gdy poznała jego ojca zakochała się bez pamięci. Ciąża pokrzyżowała jej ambitne plany. Dziewczyna, która ze wsi przyjechała do miasta i konsekwentnie dążyła do celu, nagle musiała zrezygnować  z wszystkiego o czy marzyła.  Szalona miłość stanęła na jej drodze. Obiekt  westchnień nie miał ambicji.  Co prawda oczarowany  dziewczyną, zaakceptował myśl o ślubie i dziecku, ale nie potrafił się w tej sytuacji odnaleźć. Gdy dotarło do niego, co się wydarzyło w jego beztroskim  życiu, zaczął z niego uciekać. Koledzy, alkohol, hazard, kobiety… Mama Maksa początkowo chlipała w poduszkę, potem zaczęła myśleć o sobie. Dziecko podrzucała rodzicom na wieś, a sama dużo podróżowała, nawiązywała wiele relacji towarzyskich. Dla Maksa w życiu rodziców nie było miejsca. Matka  widziała w nim kogoś, kto pokrzyżował jej ambitne plany. Nie  dawała mu miłości, opieki, poczucia bezpieczeństwa.

Ania i Maks odnaleźli się w życiu, by zaspokoić wzajemnie swoje potrzeby. Ona mająca chęć opiekowania się, on szukający kogoś kto dałby mu, to, czego nie zaznał w dzieciństwie. Dziecko i Rodzic. Relacja małżeńska, która przypominała relacje nieporadnego dziecka i nadopiekuńczej matki. Matki, która  wiecznie czuwa, opiekuje się, wyręcza, szuka pracy, ratuje z potrzasku, ale i kontroluje. On z kolei oczekujący opieki, a  w zamian tracący niezależność, poddający się ciągłej kontroli , a w ten sposób dający żonie satysfakcję. Przecież dzięki niemu może o sobie powiedzieć: gdy nie ja… Dlaczego weszli w takie role?

Człowiek, który w domu rodzinnym nie zaznał poczucia bezpieczeństwa i opieki albo będzie  podobni jak Maks szukał partnera, w którego ramionach znajdzie to, czego zabrakło w dzieciństwie albo będzie projektował tę potrzebę na drugiego człowieka,  i tak Ania stanie się osobą nadopiekuńczą, co w relacji małżeńskiej będzie wyglądało wręcz wygląda wręcz groteskowo.

Czy wyjście z takiego zwiąku jest możliwe? Oczywiście, ale tylko wówczas, gdy jedna ze stron „zbuntuje się”  i w sposób dojrzały spojrzy na swoje  życie, rozumiejąc, że bycie kontrolowanym, bądź bycie wykorzystywanym, to nie miłość. Ale nie jest to proste, gdyż potrzeby, które partnerzy zaspakajają w tych chorych związkach powodują, iż czują się w nich dobrze, pomimo, iż dla ludzi z zewnątrz ta relacja  nie przypomina miłości.

Imiona i okoliczności zostały zmienione tak, aby uniemożliwić identyfikację realnych osób.

POWIĄZANE POSTY:
(Nie)kochana siostra
Posag
 

Czasami, gdy się zapędzimy w naszych dyskusjach z kimś (choć bardziej są to nasze monologi) możemy usłyszeć „Nie mów tak do mnie!”. Ale powie tak raczej dorosły, który umie ocenić swoje potrzeby, zna standardy rozmów i umie dbać o swoje granice. Choć nie każdy dorosły będzie do tego zdolny.  Z dzieckiem będzie inaczej. Obraz siebie kształtuje w oparciu o informacje, jakie uzyskuje z otoczenia, a najważniejsze są te od osób znaczących dla niego – rodziców. To co mówi tata i mama bierze za jedyną prawdę o sobie. Z wiekiem oczywiście nabiera nieco dystansu i jako nastolatek może zacząć już nawet z nami zacząć dyskutować, ale cały czas nasze wypowiedzi będą na niego wpływać. Zresztą żaden człowiek nie jest w stanie na dłuższą metę zmieść krytykowania, oskarżania, obwiniania, porównywania, oceniania (niezależnie, czy jest współmałżonkiem, czy np. pracownikiem). Wynika dla niego tyle, że nie jest „wystarczająco dobry”.

Przeczytajcie zestaw typowych uwag, które przeciętny nastolatek słyszy w ciągu jednego dnia przygotowany przez dr G. C. Griffina (zauważycie, że pochodzi sprzed kilku dobrych lat, ale wierzcie nam – cały czas jest jak najbardziej aktualny). Przeczytajcie dokładnie i na koniec określcie własne odczucia. Co czulibyście, gdyby te słowa były skierowane do Was?

Co słyszy nastolatek w ciągu jednego dnia?

6.55       Wstawaj, bo znowu się spóźnisz.

7.14       Musisz przecież jeść śniadania.

7.16       Wyglądasz jak jakiś punk. Włóż na siebie coś przyzwoitego.

7.23       Włóż kurtkę. Nie zauważyłeś, że dziś jest zimno? W taką pogodę nie możesz pieszo iść do szkoły.

17. 42    Oczywiście zapomniałeś wynieść śmieci. Dzięki tobie będziemy w nich tonąć aż do przyszłego tygodnia.

17. 46    Schowaj gdzieś tę przeklętą deskorolkę. Ktoś się na niej poślizgnie i skręci sobie kark.

17.55     Chodź na obiad. Dlaczego zawsze muszę cię szukać, kiedy pora jeść? Powinieneś był nakryć do stołu.

18.02.    Ile razy mam ci powtarzać, że obiad już na stole?

18.12     Czy musisz przychodzić do stołu z walkmanem i słuchać tego hałasu, który nazywasz muzyką? Ciekawe, czy w ogóle słyszysz, co mówię? Zdejmij to z uszu.

18.16     Czas zrobić z tym porządek. Na widok twojego pokoju robi się niedobrze. Ty też musisz zacząć wykonywać część obowiązków. To nie pałac i nie masz roju służących.

18.36     Wyłącz tę grę i idź wyjąć naczynia ze zmywarki. Połóż włóż do niej brudne. Kiedy ja byłem w twoim wieku, nie mieliśmy zmywarki i trzeba było zmywać w gorącej wodzie z płynem.

19.08     Co tam oglądasz? To chyba nic dobrego, a poza tym to głupota odrabiać lekcje przy hałasującym telewizorze.

19.32     Mówiłem ci, żebyś wyłączył telewizor, dopóki nie odrobisz lekcji przy hałasującym telewizorze. A dlaczego te buty i papierki po cukierkach leżą na środku podłogi? Milion razy ci mówiłem, że lepiej sprzątnąć coś od razu, niż odkładać na później. Czy mam na ciebie wrzeszczeć?

21.59     Masz tak głośno włączone radio, że nie słyszę nawet swoich myśli. Idź spać, bo jutro znowu się spóźnisz.*

Czy myślicie, że ten młody człowiek po latach takiego traktowania będzie miał wysokie poczucie wartości i samoocenę? Będzie wierzył w siebie i swoje umiejętności? Jaki obraz siebie będzie miał? I wreszcie pytanie do nas – jakim chcielibyśmy, aby co nasze dziecko o sobie samym myślało, gdy dorośnie? I jak do tego wszystkiego mają się słowa Janusza Korczaka: „Mów dziecku, że jest mądre, że umie, że potrafi.”

To, co „zapisaliśmy” w człowieku, gdy był dzieckiem, będzie w nim tkwić, to, że było nieustannie krytykowane i oskarżane, przypisywano mu całą winę, gdy wytykano mu ciągle jego słabości, gdy słyszał tylko odwetowe określenia.

To od zaufania, jakie panuje w naszych relacjach zależy jak dobrze potrafimy porozumiewać się i rozwiązywać problemy z daną osobą. Relację możemy porównać do „banku emocjonalnego”, każda dobra rzecz, jaką zrobimy, czy powiemy jest „wpłatą”, buduje zaufanie między nami. Im wyższe zaufanie tym bardziej otwarcie i swobodnie będziecie się porozumiewać i odwrotnie, każde nasze negatywne zachowanie, czy wypowiedź, jest „wypłatą”, zmniejsza zaufanie a przy niskim poziomie zaufania trudno o prawdziwe porozumienie.

Jeśli chcecie postępować inaczej, niż autor powyższych słów, może zainspiruje Was post „Jak mądrze doceniać? 7 cech dobrej pochwały” i „Jak zmienić atmosferę w rodzinie?” Mówcie więc dzieciom miłe rzeczy, róbcie też drobne przyjemności (np. zapalcie światło, gdy odrabia lekcje) i przepraszajcie. Często rodzice myślą, że nie mogą przyznać się dziecku do błędu, że źle postąpili i przeprosić za to, bo obawiają się, że stracą autorytet u dzieci. Nic bardziej mylnego – przepraszajmy, jeśli jest to uzasadnione. Dzięki temu wszystkiemu wzrośnie zaufanie między Wami i poprawi się komunikacja. Zobaczycie!

*G. C. Griffin „It Takes a Parent to Raise a Child” za S. R. Covey „7 nawyków szczęśliwej rodziny”

​To pierwsze urodziny bloga PsychologiaPrzyKawie.pl. Jesteśmy z Wami już od roku!

Przepracowałyśmy dla Was ponad 2 000 godzin, wypiłyśmy przy tym hektolitry kawy i morze herbaty :) Wszystko przygotowujemy na razie same: redakcyjnie, graficznie i informatycznie (tyle, ile umiemy:-) Blog prowadzimy we dwie: Kasia i Joanna - psychologowie z dużym doświadczeniem zawodowym i życiowym. Blog zawiera tylko autorskie materiały. Piszemy dla Was codziennie:-)

A Wy z okazji naszych "pierwszych urodzin" przygotowaliście dla nas wspaniały prezent – 40 000 fanów na naszym profilu facebookowym! Nie spodziewałyśmy się tego, tym bardziej jest nam miło! Cieszymy się, że jesteście z nami, czytacie nas. Czasami macie swoje zdanie – to także dla nas bardzo cenne. Dziękujemy za wszystkie ciepłe słowa, które do nas wysyłacie. Motywują nas, dodają nam sił, by codziennie być z Wami.
 
Z okazji naszych urodzin – nieco niekonwencjonalnie - to my przygotowaliśmy dla Was mnóstwo prezentów. Sami zobaczcie:

• 5 przepięknie wydanych książek „Bajeczki... nie tylko dla Majeczki. Mądre bajki z dobrą puentą”, których autorką jest Dorota Kościukiewicz – Markowska. Ilustracje narysowała jej córeczka - Maja. To zbiór bajek terapeutycznych dla dorosłych i dla dzieci, stworzonych po to, by z innej perspektywy spojrzeć na nasze problemy i sytuacje życiowe, by w konsekwencji lepiej i szczęśliwiej żyć. Jedną z bajek możecie przeczytać na naszym blogu "O tym, jak słowik przestał śpiewać". Więcej o książce na stronie Wydawnictwa MovArt>>
• 5 wykwintnych czekoladek Lindt
• 10 egzemplarzy magazynu „Szczęście podaj dalej”, który rozpoczyna jeden z naszych artykułów na temat szczęścia. Więcej o magazynie przeczytacie TUTAJ>>.

 
Co zrobić, aby pod choinką znaleźć prezent od Psychologii przy kawie? Wystarczy zamiast życzeń urodzinowych dla nas po prostu napisać „Dlaczego nas czytacie?” Umieścić to jako komentarz pod tym postem na Facebooku lub na blogu. Wystarczy nawet jedno zdanie.

Zwycięzcy zostaną wybrani przez autorki bloga, a wyniki będą ogłoszone 23 grudnia. Macie czas do 22 grudnia do godziny 23.59 :)

​Czekamy na Was!
 
Poniżej szczegółowy regulamin:

Ninę – bohaterkę posta „(Nie)kochana siostra”  bolały rany powstałe przez lata, przez czas, w którym potrzebowała dobrego słowa, obecności, wsparcia najbliższych, a jej siostra była mentalnie daleko. Ich drogi się rozeszły, utraciły ze sobą kontakt, nie mogły na sobie polegać. Dlaczego? Kto popełnił błąd?

Zachowanie Kaliny było konsekwencją  emocji, między innymi zazdrości, które powstały na niskim poczuciu wartości. W tym wypadku winę  ponosili nauczyciele, którzy nieustannie porównywali ją ze starszą siostrą.  A z kolei matka chroniła młodszą córkę, wyrządzając tym samym wielką krzywdę, gdyż dziewczynka wchodząc potem w dorosłe życie, nie posiadała umiejętności interpersonalnych i nie potrafiła zarządzać swoimi emocjami.

A przecież jednym z najważniejszych wychowawczych zadań rodziców jest dbanie o to, aby właśnie od najmłodszych lat rodzeństwo darzyło się wzajemnym szacunkiem, wspierało  się i było ze sobą w życiu na dobre i złe.  To w domu rodzinnym dzieci uczą się,  jak żyć. Rodzicom powinno zależeć,  by wychować je w poczuciu wzajemnej miłości i zgody.

Dlatego ważne, aby mając na uwadze wzajemne relacje pomiędzy rodzeństwem, pamiętać o kilku zasadach:

1. Daj wszystkim dzieciom  i każdemu z osobna poczucie bezpieczeństwa.
2. Staraj się zaspokajać potrzeby każdego z rodzeństwa.
3. Każde dziecko traktuj indywidualnie, akceptuj i podkreślaj jego mocne strony.
4. Stwarzaj  okazję do spędzania ze sobą czasu i daj możliwość rozmowy.
5. Nie faworyzuj żadnego z dzieci.
6. Nie stawiaj jednego z rodzeństwa za wzór dla innych.
7. Nie porównuj ich ze sobą.
8. Traktuj dzieci sprawiedliwie.
9. Nie zachęcaj do rywalizacji.
10. Angażuj we współpracę i naucz dzielenia się.
11. Ucz  poszanowania uczuć i potrzeb innych ludzi.
12. Nie stawaj po żadnej ze stron, naucz ich rozwiązywania konfliktów.
    

W domu rodzinnym kształtowane są postawy człowieka. W nim dziecko doświadcza pierwszych kontaktów z ludźmi, nawiązuje niezwykle istotne relacje  z rodzicami, które mają ogromny wpływ na to, jak będzie sobie radziło  w związkach przez całe życie.

To w domu rodzinnym uczy się bliskości, uczy się nie tylko brać, ale i dawać uczucia.  Nie zawsze ten naturalny proces przebiega bez zakłóceń. Niekiedy ta więź pomiędzy rodzicem a dzieckiem  jest słaba, bądź nie ma jej wcale. Wówczas dziecko ma silną potrzebę bliskości, lgnie do ludzi, ale jednocześni się ich boi. Z kolei nadmiar więzi będący efektem zaborczej miłości rodzica nie pozwala dziecku dorosnąć w sensie emocjonalnym. Dlatego pomimo upływu lat wciąż pozostaje emocjonalnym dzieckiem  - jest zależne i  pozbawione umiejętności podejmowania decyzji.

Relacje pomiędzy rodzicami a dzieckiem odgrywają ważną rolę w późniejszych relacjach z partnerem, o czym pisałyśmy w poście „Dlaczego ona?” Zachowania ludzi w związkach są bardzo często konsekwencją tego, co zadziało się w dzieciństwie. W związku ludzie zaspakajają bowiem swoje często nieuświadomione potrzeby. Osoby, które w domu rodzinnym nie doświadczyły ciepła i miłości, które czuły, że nic nie są warte, mogą szukać partnerów, którzy są dla nich otwarci, empatyczni, gotowi do poświęceń, jak to było w przypadku bohaterów postu  – Kamili i Staszka. Doświadczenia bowiem z dzieciństwa są  głęboko i mocno zakorzenione.

POWIĄZANE POSTY:

Chory związek
Dlaczego ona?