„Syty głodnego nie zrozumie”.  Usłyszałam te słowa z ust rozgoryczonej nastolatki, która żywiołowo opowiadała koleżance o historii, którą  była poruszona.  Przechodząc obok, nie  mogłam na to nie zwrócić uwagi. Gdy przez chwilę się nad tym zastanawiałam, przypomniały mi się inne powiedzenia dotyczące po prostu empatii. Jest to chyba normalne, że ciężko wejść w perspektywę drugiego człowieka, jeżeli się wcześniej w podobnej sytuacji nie znalazło. Dlatego nie dziwi nas, że ludzie, którzy doświadczyli w życiu wielu trudnych chwil, bólu, głodu, odrzucenia, są otwarci na potrzeby bliźnich. Ale czy tylko o to zrozumienie chodzi?

Alice Isen prowadziła badania, które miały uzasadnić motywację człowieka do instynktownego poszukiwania przyjemności i dążenia  do pozytywnego nastroju. W tym celu wzbudzała w badanych dobre samopoczucie między innymi poprzez częstowanie ich ciastkami albo prowokując sytuacje, w których niby przez przypadek znajdowali monetę w automacie telefonicznym (pamiętacie jeszcze budki telefoniczne na monety?) Co się okazało? Otóż ludzie, którzy doświadczali pozytywnego nastroju, dążyli do przedłużania tego  stanu, np. poprzez angażowanie się w działania na rzecz drugiego człowieka.

Ale czy dążenie do podtrzymywania pozytywnego nastroju  jest  jedynym celem, który może być tłumaczony poprzez motywację hedonistyczną?  Oczywiście, że nie! Otóż, ludzie dążą nie tylko do podtrzymywania dobrego samopoczucia, ale także do przeciwdziałania nastrojowi negatywnemu.  Polega to na konfrontowaniu swojego aktualnego samopoczucia z samopoczuciem pożądanym. W sytuacji, gdy pojawia się rozbieżność, dążą do regulacji, czyli zmiany nastroju. Wyobraźcie sobie, że projekt, nad którym pracowaliście, został skrytykowany przez przełożonego; wydaliście oszczędności na wyjazd nad morze, a każdego dnia pada deszcz; pokłóciłyście się  z  przyjaciółką; dziecko znowu zachorowało. Jak się czujecie? Macie już tego po prostu dość!  I co się wówczas z nami dzieje? W zasadzie frustracja sięga zenitu i biedni ludzie, którzy się w tym czasie na nas napatoczą. Złość powstałą w wyniku frustracji wyładujemy właśnie na nich. Ale okazuje się, że nie zawsze musi być. Będą i są tacy (jak dobrze!), którzy dołożą wszelkich starań, by przeciwdziałać nastrojowi negatywnemu poprzez działania skierowane właśnie na rzecz drugiego człowieka. Dlaczego? Otóż, tłumaczone jest  to  tzw. efektem ulgi, który został opisany przez Roberta Cialdiniego.  Polega on na redukowaniu negatywnego nastroju poprzez działania przynoszące nam radość i satysfakcję.  Czuję się fatalnie, jest mi źle, a więc chcę pomóc, zrobić coś dobrego, gdyż będzie to lekarstwo na poradzenie  sobie ze smutkiem, żalem, złością.

Czy pamiętacie wczorajszy post "Jak Marta odebrała mi szczęście"? Główna bohaterka Ania miała różne problemy. Jednym z nich była relacja z mężem. Relacja z czasem się zmieniła, rozluźniła, potocznie mówimy "oddalili się od siebie". Gdybyśmy miały radzić coś Ani, to odbudowa ich związku byłaby jedną z tych rzeczy, na jakich powinna się skupić. Na pewno nie jest to prosta sprawa, ale może ona skorzystać z poniższych rad.

Kochani, jesteśmy z Wami od ośmiu miesięcy i chcemy być dla Was i wychodzić naprzeciw Waszym potrzebom. Zależy nam, abyście czuli się zrozumiani, a my chcemy wysłuchiwać Waszych sugestii. Ponieważ piszecie do nas i namawiacie nas do wydania naszych postów, dojrzałyśmy wreszcie do tej myśli. Pomysły macie różne, o czym do nas piszecie.  My z kolei bijemy się z myślami i nie wiemy,  która opcja będzie lepsza? Potrzebujemy Waszej pomocy! Pomóżcie!
 
Drogi są dwie:

1. Myślimy nad pięknym wydaniem książki, w której mielibyście „Psychologię przy kawie” nie tylko na ekranie monitora, czy komórki, ale w formie książki, którą będziecie mogli wziąć do ręki, powąchać, cieszyć się jej elegancką oprawą, pięknymi zdjęciami i treścią, do której w potrzebie będziecie mogli wracać. To jeden pomysł :)
   
2. Drugi - wiodący nas z duchem czasu… Może mniej treści, bo tylko wybrane posty, ale będące dodatkiem do organizera/kalendarza, który będzie wzbogacony cytatami, ale i naszymi myślami, które mają Was wspierać, inspirować i motywować każdego dnia.

I tu mamy problem:( Nie wiemy, którą droga pójść. Pomożecie? Nie chcemy już dłużej myśleć, tylko chcemy działać. Przygotowałyśmy ankietę z jednym pytaniem i dwiema opcjami. Wierzymy, że nam pomożecie :)

WYSTARCZY KLIKNĄĆ PRZYCISK PONIŻEJ

Martę urodziła po trzydziestce. Początkowo z Piotrem nie myśleli o dzieciach. Najpierw pierwsza praca, potem wspólne własne mieszkanie na kredyt (na szczęście nie we franku szwajcarskim). Docierali się, ale i dużo się bawili: imprezy, wspólne wypady na weekend, np. do Paryża, gdy było tam jeszcze bezpiecznie.

Jakoś po trzydziestych urodzinach Ania poczuła, że zegar biologiczny tyka. Zaczęła zaglądać do wózków kobiet spacerujących alejkami w parku, oglądać ciuszki w centrach handlowych. I wiedziała: „Chcę mieć dziecko! Jak najszybciej!” Paweł nie wykazał takiego entuzjazmu. Zaczął szukać kontrargumentów: „Może jeszcze nie teraz. Jest fajnie, jeszcze przecież tyle miejsc chcieliśmy razem zwiedzić. I samochód za mały, nieprzystosowany do całej rodziny. Przydałby się jeszcze jeden pokój”. Ale Ania była nieustępliwa. Jak postanowiła, tak zrobiła. Zresztą zawsze osiągała cele, które sobie założyła. Okazało się to łatwiejsze, niż przypuszczała, już drugiego miesiąca po podjęciu decyzji była w ciąży. No proszę – pomyślała – a tyle się teraz mówi o problemach z zajściem w ciążę.

Z Piotrem nie mieli jeszcze ślubu, więc mała istotka, która szykowała się do przyjścia na świat, okazała się dobrym pretekstem. Piotr nawet nie bardzo protestował, w zasadzie zszokowany całą sytuacją. A Ania promieniała. Uśmiechnięta, radosna, tryskająca pomysłami, bez porannych nudności i złego samopoczucia. Czasami ucinała sobie popołudniową drzemkę, może była trochę bardziej zmęczona niż zwykle, ale tylko tyle. I znowu nie mogła wyjść ze zdziwienia, o co tym wszystkim kobietom chodzi, mówią, że pierwsze 3 miesiące to koszmar, dziecko super, ale ciąża... I tak minęło 9 miesięcy. Łóżeczko przyszykowane, wszystko kupione, Ania nie mogła się już doczekać.

​

„Jestem twardy…  Jestem  dzielna… Nigdy nie poddaję się i nie daję po sobie poznać, że jest mi ciężko. Do takiego wizerunku mojej osoby ludzie przywykli i nie chcę pokazać, że jest inaczej.” Pewnie wielu z Was podpisałoby się pod tymi słowami.  Ale człowiek to nie maszyna. Emocje kumulują się i dają o sobie znać w różnej formie. Dlatego czasami nieświadomie poszukujemy możliwości odreagowania. I wbrew założeniom naukowców, że jako ludzie jesteśmy motywowani do tego, by poszukiwać  szczęścia, niekiedy potrzebujemy zanurzenia się w takich chwilach, które paradoksalnie powodują nasz ból.

Oczyszczenie zwane katharsis, polega na odreagowaniu zablokowanego napięcia i stłumionych emocji.  W jaki sposób się to odbywa?  Właśnie poprzez poszukiwanie sytuacji, które obniżają nasz nastrój. O jednym z powodów  takiego obniżania pisałyśmy w  poście „Złudzenie gracza”.  Innym jest właśnie katharsis, czyli oczyszczenie.

Najprawdopodobniej wielu z Was nieraz poszukiwało stanu melancholijnego poprzez słuchanie nostalgicznej muzyki, oglądanie poruszających filmów, czy chwytających za serce programów.  Doskonale wiecie, że w trudnych dla nas momentach, gdy targa nami rożnego rodzaju napięcie emocjonalne, na wzruszających filmach płaczemy najintensywniej. Wiecie dlaczego? Otóż, taka sytuacja jest doskonalą  okazję do upustu naszych emocji. Daje usprawiedliwienie naszym łzom, a nam przynosi ulgę.

Czasami życie nas doświadcza, czy tego chcemy, czy nie. Burza, sztorm - wszystko, co najgorsze - myślimy sobie - spotkało właśnie mnie. Wpadamy w rozpacz, cierpimy tak, że wydaje się, że bardziej już nie można. Targają nami skrajne emocje, uważamy się za strasznie nieszczęśliwych.
Czy myślicie, że nawet w najtragiczniejszej sytuacji można poczuć szczęście? Przeczytajcie kolejną przypowieść Anthony'ego de Mello.


NIEWOLNIK PODCZAS SZTORMU

Pewien Maharadża wypłynął na morze, gdy podniósł się wielki sztorm. Jeden z niewolników na pokładzie zaczął krzyczeć i zawodzić ze strachu, ponieważ człowiek ten nie płynął nigdy przedtem statkiem. Jego krzyk był tak głośny i trwał tak długo, że wszyscy na pokładzie zaczęli się irytować, a Maharadża był za wyrzuceniem go za burtę. Lecz jego główny doradca, który był mędrcem, powiedział: "Nie. Pozwól mi się nim zająć. Myślę, że mogę go wyleczyć".

Mówiąc to rozkazał kilku marynarzom, wyrzucić mężczyznę do morza. W chwili, gdy biedny niewolnik znalazł się w morzu, zaczął wrzeszczeć z przerażenia i dziko bić fale. Za kilka sekund mędrzec rozkazał wyciągnąć go na pokład. Z powrotem na pokładzie niewolnik leżał w kącie w całkowitym milczeniu. Kiedy Maharadża zapytał swego doradcę o przyczynę, on odparł: "Nigdy nie zdajemy sobie sprawy, jakie mamy szczęście, dopóki nasza sytuacja się nie pogorszy".

Anthony de Mello
"Modlitwa Żaby II"

Na pewno wszyscy pamiętacie bajkę o H. Ch. Andersena o brzydkim kaczątku - o nieakceptacji, samotności, a gdzieś w głębszej warstwie o kompleksie niższości. O ukrytych znaczeniach powszechnie znanych nam wszystkim baśni wspaniale pisał Bruno Bettleheim* – chyba największy psychoanalityk od czasów Freuda.
Dla wszystkich, którzy dawno temu mieli w ręku tę książkę, kilka słów streszczenia. Brzydkie kaczątko było małym pisklęciem: słabym, nieatrakcyjnym, szarym, różniący się od otoczenia. Po wielu upokorzeniach, gdy dorosło, okazało się, że jest przepięknym łabędziem. Poczuło się wówczas naprawdę szczęśliwe! Los wynagrodził mu wszystkie cierpienia i smutek.

A co to ma wspólnego z naszym światem? Otóż ma. Złapani w wyścig szczurów, pogoń za pieniędzmi, żyjemy w świecie, który proponuje nam tysiące rzeczy, dzięki którym podobno będziemy szczęśliwi. Media, które przekonują nas, że ważne jest jak wyglądamy i ile posiadamy. Pułapka konsumpcjonizmu, w którą dużo łatwiej załapać osoby mniej pewne siebie, aspirujące do lepszego życia, osoby z kompleksem niższości, „brzydkie kaczątka”, które dostają wskazówkę jak stać się kim innym, akceptowanym społecznie, otoczonym gronem znajomych, podziwianym, pięknym i w końcu szczęśliwym. I do tego baśń „Brzydkie kaczątko” przekonuje, że szczęście naprawdę może spotkać także słabszego, cichszego, skromniejszego.

Czy pamiętacie Pawła z naszego sobotniego tekstu „…wtedy będę szczęśliwy”? On wpadł w pułapkę, uległ tzw. złudzeniu postępu hedonistycznego – uważał, że będzie szczęśliwszy, gdy zdobędzie kolejną rzecz. Gdy wraz z nią szczęście nie przychodziło – wyznaczał sobie kolejny cel. Wspaniały konsument dla współczesnego świata, z ciągle wielką niezaspakajalną potrzebą zdobywania nowych rzeczy. Ale to nie jest dobra droga, to tylko złudzenie, któremu pewnym osobowościom łatwiej ulec.
Być może Paweł przez całe życie swoje życie czuł się „brzydkim kaczątkiem”, tylko nie zdążył odkryć, że tak naprawdę był już od dawna wspaniałym dorosłym pięknym łabędziem. Nigdy nie udało mu się poczuć tej dumy i szczęścia. Zadanie dla Was - popatrzcie dziś w lustro i napiszcie do nas, kogo zobaczyliście: brzydkie kaczątko, czy jednak łabędzia:-)
 
*Bruno Bettelheim „Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni”

W ostatnich latach dużo mówi się na temat asertywności. Domagamy się tego, by ludzie nas szanowali, nie przekraczali naszych granic. Niestety zapominamy o drugiej stronie medalu, a mianowicie o tym, że asertywność to  także  szanowanie  drugiego człowieka i respektowania jego praw. Niewątpliwie szczęśliwe są osoby, których granice zarówno fizyczne, ale i te psychiczne nie są naruszane. Należy bowiem pamiętać, że nie tylko czynem, ale i słowem można drugiego człowiek bardzo skrzywdzić, zranić i okaleczyć.

Ostatnio dużo kontrowersji było wokół tematu karmienia piersią w miejscach publicznych. Zostałyśmy poproszone o wypowiedź na ten temat na łamach Dziennika Bałtyckiego.  Według nas, ta głośna kwestia, poruszana nie tylko w mediach,  jest związana z umiejętnością  uszanowania swoich praw i praw innych. Jesteśmy przekonane, że gdyby każdy z nas stawiał drugiego człowieka na równi ze swoimi prawami, żyłoby nam się wszystkim łatwiej i podniósłby się nasz poziom szczęścia.

Ciekawa hipoteza… Dlaczego? Bo właśnie teraz, w samym sercu lata, my Polacy utożsamiamy szczęście z błękitnym niebem i słońcem, najlepiej od rana do wieczora przez 7 dni w tygodniu. Jeśli nie ma słońca to jest źle, jesteśmy nieszczęśliwi. Ale czyż można mieć „błękit nieba” zawsze?...
Czym bliżej przyglądać się będziemy pojęciu szczęścia, to wyda nam się, że ucieka ono jak ogon zwariowanego psa, który oddala się od niego tym szybciej, im szybciej on sam biegnie…
 
Wydaje się przecież, że podporządkowaliśmy cały nasz świat, żeby być szczęśliwymi. Wyrwaliśmy istnieniu, co tylko się dało. Okiełznaliśmy. Podbiliśmy. Ukształtowaliśmy. Poszliśmy w górę i w dół. Poznaliśmy zarówno wielkie jak i małe. Zagłębiliśmy się swoją wiedzą daleko - próbując rozwiązać zagadki nieskończonego kosmosu, galaktyk, poruszających się planet i gwiazd. Weszliśmy swoim "szkiełkiem i okiem" do samego środka i sedna materii, szukając w atomie najmniejszych cząstek i drobinek oraz odpowiedzi na nurtujące nas pytania. W atomie zaś odkryliśmy mnóstwo dodatkowych zagadek i więcej pytań niż odpowiedzi. Jedną z zagadek okazał się świadomy obserwator. Świadomość…
 
I chociaż podbiliśmy nasz świat zewnętrzny, szczęścia jak nie ma, tak nie ma… I cóż, wydaje się wręcz, że zamiast przybywać, wręcz zmniejsza się jego ilość. Świadczy o tym rosnąca ilość samobójstw i depresja, która swoimi lepkimi mackami oblepia ludzkie serca. Halo! Co się stało?
Harujemy, zarabiamy, wydajemy, konsumujemy, odpoczywamy w biegu, znów harujemy, znów zarabiamy i znów wydajemy. Po drodze lakoniczne spotkania z rodziną. Nie wgłębiamy się. Kto by na to miał czas? Płyniemy po powierzchni naszych relacji z przyjaciółmi, bardziej zajęci chęcią szybkiego wyplucia z nas jak największej ilości informacji o nas, w dużej mierze zbędnych dla słuchacza, niż prawdziwą rozmową. Bo do prawdziwego bycia z drugim człowiekiem potrzebne jest nie tylko aktywne słuchanie i czas, ale i chęć zrozumienia jego położenia, jego sytuacji. Bez względu na to, czy byłaby ona smutna czy radosna. Bez względu na to, czy przyjaciel coś stracił, czy coś zyskał.

​Ale po co?! Przecież to my chcemy być wysłuchani, to my chcemy być ukojeni, pokrzepieni, wspierani i zauważeni…
I w tym problem. Bo każdy gdzieś w pośpiechu przez życie, chciałby wszystko tylko ze swojej wąskiej perspektywy. Dla siebie. Czy jest w tym coś złego? Nie. Ale nie ma też nic dobrego w tym, że „obżarłeś się” do granic możliwości, wygadałeś do bólu gardła, nasyciłeś się tak, że siedzisz sobie wygodnie na tronie utkanym z siebie. I co? I nic. Bo stałeś się królem, ale w Państwie Nicości. Choćby nawet ta „nicość” była tylko metaforyczna. A z takiej perspektywy pojęcie szczęścia jest już nie tyle, że ulotne, ale dosłownie uleciało z ostatnią ludzką istotą, z którą miałeś prawdziwą styczność…
Myślisz, że masz święty spokój?...
Rozglądasz się wokół. A tu ani spokoju, ani Świętego.
Co na temat mówi psychologia pozytywna?
Co jest nam do szczęścia potrzebne?
No więc kochani, do szczęścia niezbędne niczym tlen są dobre relacje z innymi ludźmi.

Upalny lipcowy dzień. Piękne słońce, bezchmurne niebo. Wydawałoby się idylla, nic tylko zalec na leżaku i odpoczywać. Nikomu nie wydaje się, że w taki dzień można tak łatwo i po prostu – umrzeć. I że wystarczy do tego krótka chwila. Paweł leżał na korcie. Rakieta tenisowa wypadła mu bezwładnie z ręki. Nie udało się go uratować, nie odzyskał przytomności. Rozległy zawał serca w wieku 41 lat. Przerwane życie, plany, a chciał przecież jeszcze tak wiele zrobić i osiągnąć. No właśnie – osiągnąć. Paweł osiągał całe życie. „Osiąganie” definiowało go, było jego motorem.

​Pochodził ze średniej wielkości miasta, kilkadziesiąt kilometrów od dużej metropolii, były w niej kina, teatry, opera. Kafejki, w których widział ludzi popijających kawę, domy z ogrodami – po prostu życie, o jakim marzył. Kontrast był szczególnie duży, gdy wracał do swojego pokoju w małym mieszkanku rodziców na 9 piętrze wieżowca. Rodzice pracowali umysłowo, ale w domu się nie przelewało. Paweł uczył się dobrze. Chciał wybić się, opuścić miasteczko, w którym nie był szczęśliwy. Po nocach uczył się angielskiego. Rodziców nie stać było na prywatnego lektora, a w szkole uczyli kiepsko.

W czasie wakacji zaczął jeździć do pracy za granicę, szlifował też wówczas język. Gdy zdał na studia, przeniósł się do swojej upragnionej i wyśnionej metropolii. Ale wcale nie przyniosło mu to szczęścia. Mieszkał w akademiku, dorabiał sobie, mimo iż studiował dziennie. Myślał „Muszę wynająć swoje mieszkanie, wtedy będzie lepiej”, więc pracował jeszcze ciężej. Spał po 5 godzin na dobę i cel osiągnął. Ale czy dało mu to szczęście? Nie poczuł go. Potrzebuję samochodu, wtedy będzie już dobrze. Najpierw był więc mały używany, z czasem samochody - większe i nowsze. I zawsze to samo, wiara, że kolejny, będący spełnieniem marzeń da wreszcie poczucie szczęścia. I ciągle nie był szczęśliwy. Spotkał Anię, piękną rudowłosą dziewczynę. Muszę ją zdobyć, z nią będę szczęśliwy…

W żarcie, jak i w plotce zawsze znajdzie się odrobina prawdy. Śmiejemy się oglądając komiksowy rysunek, ale czy pamiętacie nasze posty o miłości, np. "Przepis na miłość", czy "Czy jak ożywić związek?" (jeśli nie, koniecznie przeczytajcie).

​Wiele badań pokazało, że miłość to nie tylko żarliwe uczucie, "strzał amora", który uderza w nas, obezwładnia a z czasem płomień żaru w nas wygasa. Miłość to także nasza postawa. Wg R. Sternberga jednym z czynników miłości jest zaangażowanie - inaczej: nasza decyzja, zobowiązanie. To świadoma decyzja angażowania się dla dobra związku, zależna od naszej woli. I w tym kontekście naszą decyzją jest, czy będziemy chcieli być szczęśliwi w małżeństwie, czy nie. Czy będziemy pracować nad związkiem, będziemy wkładali wysiłek w bycie razem? Więc śmiejemy się z Franciszka, a on ma rację, choć może jeszcze o tym nie wie:-)

W poście "Jak zostać szczęściarzem?" zastanawiałyśmy się, czym różnią się  ludzie szczęśliwi od nieszczęśliwych, potocznie nazywanych pechowcami?  Chciałyśmy zwrócić uwagę na to, iż szczęście w życiu w dużej mierze jest uzależnione od naszego nastawienia. Dla dopełnienia tematu, dzisiaj proponujemy przypowieść Anthony de Mello.

PASTERZ LUBI WSZYSTKIE RODZAJE POGODY

Podróżny: "Jaką pogodę będziemy mieli dzisiaj?"
Pasterz: "Taką, jaką lubię"
"Skąd wiesz, że będzie taka, jaką lubisz?"
"Stwierdziwszy, proszę pana, że nie zawsze mam to, co lubię, nauczyłem się zawsze lubić to, co mam. Jestem więc całkiem pewien, że będziemy mieli taką pogodę, jaką lubię".

Szczęście i nieszczęście leżą w sposobie, w jaki przyjmujemy wydarzenia, nie w naturze samych wydarzeń.

Anthony de Mello
"Modlitwa Żaby II"